Quod tibi praerepti, Melior, solamen alumni
Improbus ante rogos et adhuc uiuente fauilla
Ordiar? Abruptis etiam nunc flebile uenis
Vulnus hiat, magnaeque patet uia lubrica plagae,
5
Cum iam egomet cantus et uerba medentia saeuus
Consero, tu planctus lamentaque fortia mauis
Odistique chelyn surdaque auerteris aure.
Intempesta cano: citius me tigris abactis
Fetibus orbatique uelint audire leones.
10
Nec si tergeminum Sicula de uirgine carmen
Affluat aut siluis chelys intellecta ferisque,
Mulceat insanos gemitus. Stat pectore demens
Luctus et admoto latrant praecordia tactu.
Nemo uetat: satiare malis aegrumque dolorem
15
Libertate doma. Iam flendi expleta uoluptas,
Iamque preces fessus non indignaris amicas?
Iamne canam? Lacrimis en et mea carmine in ipso
Ora natant tristesque cadunt in uerba liturae.
Ipse etenim tecum nigrae sollemnia pompae
20
Spectatumque Vrbi scelus et puerile feretrum
Produxi, saeuos damnati turis aceruos
Plorantemque animam supra sua funera uidi,
Teque patrum gemitus superantem et bracchia matrum
Complexumque rogos ignemque haurire parantem
25
Vix tenui similis comes offendique tenendo.
Et nunc, heu, uittis et frontis honore soluto
Infaustus uates uersa mea pectora tecum
Plango lyra: crudi comitem sociumque doloris,
Si merui luctusque tui consortia sensi,
30
Iam lenis patiare precor. Me fulmine in ipso
Audiuere patres, ego iuxta busta profusis
Matribus atque piis cecini solacia natis
Et mihi, cum proprios gemerem defectus ad ignes
(Quem, Natura!) patrem. Nec te lugere seuerus
35
Arceo, sed confer gemitus pariterque fleamus.
Iamdudum dignos aditus laudumque tuarum,
O merito dilecte puer, primordia quaerens
Distrahor. Hinc anni stantes in limine uitae,
Hinc me forma rapit, rapit inde modestia praecox
40
Et pudor et tenero probitas maturior aeuo.
O ubi purpureo suffusus sanguine candor
Sidereique orbes radiataque lumina caelo
Et castigatae collecta modestia frontis
Ingenuique super crines mollisque decorae
45
Margo comae? Blandis ubinam ora arguta querelis
Osculaque impliciti uernos redolentia flores
Et mixtae risu lacrimae penitusque loquentis
Hyblaeis uox mixta fauis? Cui sibila serpens
Poneret et saeuae uellent seruire nouercae.
50
Nil ueris affingo bonis. Heu lactea colla
Bracchiaque et numquam domini sine pondere ceruix!
O ubi uenturae spes non longinqua iuuentae
Atque genis optatus honos iurataque multum
Barba tibi? Cuncta in cineres grauis intulit hora
55
Hostilisque dies: nobis meminisse relictum.
Quis tua colloquiis hilaris mulcebit amatis
Pectora? Quis curas mentisque arcana remittet?
Accensum quis bile fera famulisque tumentem
Leniet ardentique in se deflectet ab ira?
60
Inceptas quis ab ore dapes libataque uina
Auferet et dulci turbabit cuncta rapina?
Quis matutinos abrumpet murmure somnos
Impositus stratis abitusque morabitur artis
Nexibus atque ipso reuocabit ad oscula poste?
65
Obuius intranti rursus quis in ora manusque
Prosiliet breuibusque umeros circumdabit ulnis?
Muta domus, fateor, desolatique penates,
Et situs in thalamis et maesta silentia mensis!
Quid mirum, tanto si te pius altor honorat
70
Funere? Tu domino requies portusque senectae,
Tu modo deliciae, dulces modo pectore curae.
Non te barbaricae uersabat turbo catastae,
Nec mixtus Phariis uenalis mercibus infans
Compositosque sales meditataque uerba locutus
75
Quaesisti lasciuus erum tardeque parasti.
Hic domus, hinc ortus, dominique penatibus olim
Carus uterque parens atque in tua gaudia liber,
Ne quererere genus. Raptum sed protinus aluo
Sustulit exsultans ac prima lucida uoce
80
Astra salutantem dominus sibi mente dicauit
Amplexusque sinu tulit et genuisse putauit.
Fas mihi sanctorum uenia dixisse parentum,
Tuque, oro, Natura, sinas, cui prima per orbem
Iura animis sancire datum: non omnia sanguis
85
Proximus aut serie generis demissa propago
Alligat; interius noua saepe ascitaque serpunt
Pignora conexis. Natos genuisse necesse est,
Elegisse iuuat. Tenero sic blandus Achilli
Semifer Haemonium uincebat Pelea Chiron.
90
Nec senior Peleus natum comitatus in arma
Troica, sed claro Phoenix haerebat alumno.
Optabat longe reditus Pallantis ouantis
Euander, fidus pugnas spectabat Acoetes.
Cumque procul nitidis genitor cessaret ab astris
95
Fluctiuagus uolucrem comebat Persea Dictys.
Quid referam altricum uictas pietate parentes?
Quid te post cineres deceptaque funera matris
Tutius Inoo reptantem pectore, Bacche?
Iam secura patris Tuscis regnabat in undis
100
Ilia, portantem lassabat Romulus Accam.
Vidi ego transertos alieno in robore ramos
Altius ire suis. Et te iam fecerat illi
Mens animusque patrem, necdum moresue decorue:
Tu tamen et uinctas etiam nunc murmure uoces
105
Vagitumque rudem fletusque infantis amabas.
Ille, uelut primos exspiraturus ad austros
Mollibus in pratis alte flos improbus exstat,
Sic tener ante diem uultu gressuque superbo
Vicerat aequales multumque reliquerat annos.
110
Siue catenatis curuatus membra palaestris
Staret, Amyclaea conceptum matre putares,
Oebaliden illo praeceps mutaret Apollo,
Alcides pensaret Hylan; seu Graius amictu
Attica facundi decurreret orsa Menandri,
115
Laudaret gauisa sonum crinemque decorum
Fregisset rosea lasciua Thalia corona;
Maeonium siue ille senem Troiaeque labores
Diceret aut casus tarde remeantis Vlixis,
Ipse pater sensus, ipsi stupuere magistri.
120
Scilicet infausta Lachesis cunabula dextra
Attigit, et gremio puerum complexa fouebat
Inuidia: illa genas et adultum comere crinem
Et monstrare artes et uerba infigere, quae nunc
Plangimus. Herculeos annis aequare labores
125
Coeperat adsurgens, sed adhuc infantia iuxta;
Iam tamen et ualidi gressus mensuraque maior
Cultibus et uisae puero decrescere uestes,
Cum tibi quas uestes, quae non gestamina mitis
Festinabat erus! Breuibus constringere laenis
130
Pectora et angusta telas artare lacerna;
Enormes non ille sinus, sed semper ad annos
Texta legens modo puniceo uelabat amictu,
Nunc herbas imitante sinu, nunc dulce rubenti
Murice, nunc uiuis digitos incendere gemmis
135
Gaudebat: non turba comes, non munera cessant:
Sola uerecundo deerat praetexta decori.
Haec fortuna domus. Subitas inimica leuauit
Parca manus. Quo, diua, feros grauis exseris ungues?
Non te forma mouet, non te lacrimabilis aetas?
140
Hunc nec saeua uiro potuisset carpere Procne,
Nec fera crudeles Colchis durasset in iras,
Editus Aeolia nec si foret iste Creusa;
Toruus ab hoc Athamas insanos flecteret arcus,
Hunc quamquam Hectoreos cineres Troiamque perosus
145
Turribus e Phrygiis flesset missurus Vlixes.
Septima lux, et iam frigentia lumina torpent,
Iam complexa manu crinem tenet infera Iuno.
Ille tamen Parcis fragiles urgentibus annos
Te uultu moriente uidet linguaque cadente
150
Murmurat; in te omnes uacui iam pectoris efflat
Reliquias, solum meminit solumque uocantem
Exaudit, tibique ora mouet, tibi uerba relinquit
Et prohibet gemitus consolaturque dolentem.
Gratum est, Fata, tamen, quod non mors lenta iacentis
155
Exedit puerile decus, manesque subiuit
Integer et nullo temeratus corpora damno,
Qualis erat. Quid ego exsequias et prodiga flammis
Dona loquar maestoque ardentia funera luxu?
Quod tibi purpureo tristis rogus aggere creuit,
160
Quod Cilicum flores, quod munera graminis Indi
Quodque Arabes Phariique Palaestinique liquores
Arsuram lauere comam? Cupit omnia ferre
Prodigus et totos Melior succendere census,
Desertas exosus opes; sed non capit ignis
165
Inuidus, atque artae desunt in munera flammae.
Horror habet sensus. Qualem te funere summo
Atque rogum iuxta, Melior placidissime quondam,
Extimui! Tune ille hilaris comisque uideri?
Vnde animi saeuaeque manus et barbarus horror,
170
Dum, modo fusus humi lucem auersaris iniquam,
Nunc toruus pariter uestes et pectora rumpis
Dilectosque premis uisus et frigida lambis
Oscula? Erant illic genitor materque iacentis
Maesta, sed attoniti te spectauere parentes.
175
Quid mirum? Plebs cuncta nefas et praeuia flerunt
Agmina, Flaminio quae limite Moluius agger
Transuehit, immeritus flammis dum tristibus infans
Traditur, et gemitum formaque aeuoque meretur:
Talis in Isthmiacos prolatus ab aequore portus
180
Naufragus imposita iacuit sub matre Palaemon;
Sic et in anguiferae ludentem gramine Lernae
Rescissum squamis auidus bibit ignis Ophelten.
Pone metus Letique minas desiste uereri:
Illum nec terno latrabit Cerberus ore,
185
Nulla soror flammis, nulla adsurgentibus hydris
Terrebit; quin ipse auidae trux nauita cumbae
Interius steriles ripas et adusta subibit
Litora, ne puero dura ascendisse facultas.
Quid mihi gaudenti proles Cyllenia uirga
190
Nuntiat? Estne aliquid tam saeuo in tempore laetum?
Nouerat effigies generosique ardua Blaesi
Ora puer, dum saepe domi noua serta ligantem
Te uidet et similes tergentem pectore ceras.
Hunc ubi Lethaei lustrantem gurgitis oras
195
Ausonios inter proceres seriemque Quirini
Agnouit, timide primum uestigia iungit
Accessu tacito summosque lacessit amictus,
Inde magis sequitur; neque enim magis ille trahentem
Spernit et ignota credit de stirpe nepotum.
200
Mox ubi delicias et rari pignus amici
Sensit et amissi puerum solacia Blaesi,
Tollit humo magnaque ligat ceruice diuque
Ipse manu gaudens uehit et, quae munera mollis
Elysii, steriles ramos mutasque uolucres
205
Porgit et obtunso pallentes germine flores.
Nec prohibet meminisse tui, sed pectora blandus
Miscet et alternum pueri partitur amorem.
Hic finis rapto. Quin tu iam uulnera sedas
Et tollis mersum luctu caput? Omnia functa
210
Aut moritura uides: obeunt noctesque diesque
Astraque, nec solidis prodest sua machina terris.
Nam populus mortale genus, plebisque caducae
Quis fleat interitus? Hos bella, hos aequora poscunt;
His amor exitio, furor his et saeua cupido,
215
Vt sileam morbos; hos ora rigentia Brumae,
Illos implacido letalis Sirius igni,
Hos manet imbrifero pallens Autumnus hiatu.
Quicquid init ortus, finem timet. Ibimus omnes,
Ibimus: immensis urnam quatit Aeacus umbris.
220
Ast hic, quem gemimus, felix hominesque deosque
Et dubios casus et caecae lubrica uitae
Effugit, immunis fatis. Non ille rogauit,
Non timuit meruitue mori: nos anxia plebes,
Nos miseri, quibus unde dies suprema, quis aeui
225
Exitus incertum, quibus instet fulmen ab astris,
Quae nubes fatale sonet. Nil flecteris istis?
Sed flectere libens. Ades huc emissus ab atro
Limine, cui soli cuncta impetrare facultas,
Glaucia!- insontis animas nec portitor arcet
230
Nec durae comes illa ferae: -tu pectora mulce,
Tu prohibe manare genas noctesque beatas
Dulcibus alloquiis et uiuis uultibus imple,
Et periisse nega, desolatamque sororem,
Qui potes, et miseros perge insinuare parentes.