Magnanimum Aeaciden formidatamque Tonanti
Progeniem et patrio uetitam succedere caelo,
Diua, refer. quamquam acta uiri multa inclita cantu
Maeonio, sed plura uacant: nos ire per omnem
5
(Sic amor est) heroa uelis Scyroque latentem
Dulichia proferre tuba nec in Hectore tracto
Sistere, sed tota iuuenem deducere Troia.
Tu modo, si ueterem digno depleuimus haustu,
Da fontes mihi, Phoebe, nouos ac fronde secunda
10
Necte comas: neque enim Aonium nemus aduena pulso
Nec mea nunc primis augescunt tempora uittis.
Scit Dircaeus ager meque inter prisca parentum
Nomina cumque suo numerant Amphione Thebae.
At tu, quem longe primum stupet Itala uirtus
15
Graiaque, cui geminae florent uatumque ducumque
Certatim laurus (olim dolet altera uinci),
Da ueniam ac trepidum patere hoc sudare parumper
Puluere. te longo necdum fidente paratu
Molimur magnusque tibi praeludit Achilles.
20
Soluerat Oebalio classem de litore pastor
Dardanus incautas blande populatus Amyclas
Plenaque materni referens praesagia somni
Culpatum relegebat iter, qua condita ponto
Fluctibus inuisis iam Nereis imperat Helle:
25
Cum Thetis Idaeos - heu numquam uana parentum
Auguria! - expauit uitreo sub gurgite remos.
Nec mora, et undosis turba comitante sororum
Prosiluit thalamis: feruent coeuntia Phrixi
Litora et angustum dominas non explicat aequor.
30
Illa ubi discusso primum subit aera ponto,
"Me petit haec, mihi classis" ait "funesta minatur,
Agnosco monitus et Protea uera locutum.
Ecce nouam Priamo facibus de puppe leuatis
Fert Bellona nurum: uideo iam mille carinis
35
Ionium Aegaeumque premi; nec sufficit, omnis
Quod plaga Graiugenum tumidis coniurat Atridis:
Iam pelago terrisque meus quaeretur Achilles,
Et uolet ipse sequi. quid enim cunabula paruo
Pelion et torui commisimus antra magistri?
40
Illic, ni fallor, Lapitharum proelia ludit
Improbus et patria iam se metitur in hasta.
O dolor, o seri materno in corde timores!
Non potui infelix, cum primum gurgite nostro
Rhoeteae cecidere trabes, attollere magnum
45
Aequor et incesti praedonis uela profunda
Tempestate sequi cunctasque inferre sorores?
Nunc quoque-, sed tardum, iam plena iniuria raptae.
Ibo tamen pelagique deos dextramque secundi,
Quod superest, complexa Iouis per Tethyos annos
50
Grandaeuumque patrem supplex miseranda rogabo
Vnam hiemem." dixit magnumque in tempore regem
Adspicit. Oceano ueniebat ab hospite, mensis
Laetus et aequoreo diffusus nectare uultus,
Vnde hiemes uentique silent cantuque quieto
55
Armigeri Tritones eunt scopulosaque cete
Tyrrhenique greges circumque infraque rotantur
Rege salutato; placidis ipse arduus undis
Eminet et triplici telo iubet ire iugales:
Illi spumiferos glomerant a pectore cursus,
60
Pone natant delentque pedum uestigia cauda;
Cum Thetis: "o magni genitor rectorque profundi,
Adspicis in qualis miserum patefeceris usus
Aequor? eunt tutis terrarum crimina uelis,
Ex quo iura freti maiestatemque repostam
65
Rupit Iasonia puppis Pagasaea rapina.
En aliud furto scelus et spolia hospita portans
Nauigat iniustae temerarius arbiter Idae,
Eheu quos gemitus terris caeloque daturus,
Quos mihi! sic Phrygiae pensamus gaudia palmae,
70
Hi Veneris mores, hoc gratae munus alumnae?
Has saltem (num semideos nostrumque reportant
Thesea?), si quis adhuc undis honor, obrue puppis,
Aut permitte fretum! nulla inclementia: fas sit
Pro nato timuisse mihi. da pellere luctus
75
Nec tibi de tantis placeat me fluctibus unum
Litus et Iliaci scopulos habitare sepulcri."
Orabat laniata genas et pectore nudo
Caeruleis obstabat equis. sed rector aquarum
Inuitat curru dictisque ita mulcet amicis:
80
"Ne pete Dardaniam frustra, Theti, mergere classem:
Fata uetant; ratus ordo deis miscere cruentas
Europamque Asiamque manus, consultaque belli
Iuppiter et tristis edixit caedibus annos.
Quem tu illic natum in Sigeo puluere, quanta
85
Adspicies uictrix Phrygiarum funera matrum,
Cum tuus Aeacides tepido modo sanguine Teucros
Vndabit campos, modo crassa exire uetabit
Flumina et Hectoreo tardabit funere currus
Impelletque manu nostros, opera inrita, muros!
90
Pelea iam desiste queri thalamosque minores:
Crederis peperisse Ioui; nec inulta dolebis
Cognatisque utere fretis: dabo tollere fluctus,
Cum reduces Danai nocturnaque signa Caphereus
Exseret et dirum pariter quaeremus Vlixem."
95
Dixerat. Illa graui uultum demissa repulsa,
Quae iam excire fretum et ratibus bellare parabat
Iliacis, alios animo commenta paratus,
Tristis ad Haemonias detorquet bracchia terras.
Ter conata manu, liquidum ter gressibus aequor
100
Reppulit et niueas feriunt uada Thessala plantas.
Laetantur montes et conubialia pandunt
Antra sinus lateque deae Spercheos abundat
Obuius et dulci uestigia circuit unda.
Illa nihil gauisa locis, sed coepta fatigat
105
Pectore consilia et sollers pietate magistra
Longaeuum Chirona petit. domus ardua montem
Perforat et longo suspendit Pelion arcu;
Pars exhausta manu, partem sua ruperat aetas.
Signa tamen diuumque tori et quem quisque sacrauit
110
Accubitu genioque locum monstrantur: at intra
Centauri stabula alta patent, non aequa nefandis
Fratribus. hic hominum nullos experta cruores
Spicula nec truncae bellis genialibus orni
Aut consanguineos fracti crateres in hostes,
115
Sed pharetrae insontes et inania terga ferarum.
Haec quoque dum uiridis; nam tunc labor unus inermi
Nosse salutiferas dubiis animantibus herbas,
Aut monstrare lyra ueteres heroas alumno.
Et tunc uenatu rediturum in limine primo
120
Opperiens properatque dapes largoque serenat
Igne domum: cum uisa procul de litore surgens
Nereis; erumpit siluis (dant gaudia uires)
Notaque desueto crepuit senis ungula campo.
Tunc blandus dextra atque imos demissus in armos
125
Pauperibus tectis inducit et admonet antri.
Iamdudum tacito lustrat Thetis omnia uisu
Nec perpessa moras: "ubinam mea pignora, Chiron?
Dic" ait "aut cur ulla puer iam tempora ducit
Te sine? non merito trepidus sopor atraque matri
130
Signa deum et magnos utinam mentita timores?
Namque modo infensos utero mihi contuor ensis,
Nunc planctu liuere manus, modo in ubera saeuas
Ire feras; saepe ipsa (nefas!) sub inania natum
Tartara et ad Stygios iterum fero mergere fontis.
135
Hos abolere metus magici iubet ordine sacri
Carpathius uates puerumque sub axe peracto
Secretis lustrare fretis, ubi litora summa
Oceani et genitor tepet illabentibus astris
Pontus. ibi ignotis horrenda piacula diuis
140
Donaque- sed longum cuncta enumerare uetorque;
Trade magis!" sic ficta parens: neque enim ille dedisset,
Si molles habitus et tegmina foeda fateri
Ausa seni. tunc ille refert: "duc, optima, quaeso,
Duc, genetrix, humilique deos infringe precatu.
145
Nam superant tua uota modum placandaque multum
Inuidia est. non addo metum, sed uera fatebor:
Nescio quid magnum (nec me patria omina fallunt)
Vis festina parat tenuesque superuenit annos.
Olim et ferre minas auideque audire solebat
150
Imperia et nostris procul haud discedere ab antris:
Nunc illum non Ossa capit, non Pelion ingens
Pharsaliaeue niues. ipsi mihi saepe queruntur
Centauri raptasque domos abstractaque coram
Armenta et semet campis fluuiisque fugari:
155
Insidiasque et bella parant timideque minantur.
Olim equidem Argolicos pinus cum Thessala reges
Hac ueheret, iuuenem Alciden et Thesea uidi-
Sed taceo." figit gelidus Nereida pallor:
Ille aderat multo sudore et puluere maior,
160
Et tamen arma inter festinatosque labores
Dulcis adhuc uisu: niueo natat ignis in ore
Purpureus fuluoque nitet coma gratior auro.
Necdum prima noua lanugine uertitur aetas,
Tranquillaeque faces oculis et plurima uultu
165
Mater inest: qualis Lycia uenator Apollo
Cum redit et saeuis permutat plectra pharetris.
Forte et laetus adest (o quantum gaudia formae
Adiciunt!): fetam Pholoes sub rupe leaenam
Perculerat ferro uacuisque reliquerat antris
170
Ipsam, sed catulos adportat et incitat ungues.
Quos tamen, ut fido genetrix in limine uisa est,
Abicit exceptamque auidis circumligat ulnis,
Iam grauis amplexu iamque aequus uertice matri.
Insequitur magno iam tunc conexus amore
175
Patroclus tantisque extenditur aemulus actis
Par studiis aeuique modis, sed robore longe,
Et tamen aequali uisurus Pergama fato.
Protinus ille subit rapido quae proxima saltu
Flumina fumantesque genas crinemque nouatur
180
Fontibus: Eurotae qualis uada Castor anhelo
Intrat equo fessumque sui iubar excitat astri.
Miratur, comitque senex nunc pectora mulcens
Nunc fortes umeros: angunt sua gaudia matrem.
Tunc libare dapes Baccheaque munera Chiron
185
Orat et attonitae uaria oblectamina nectens
Elicit extremo chelyn et solantia curas
Fila mouet leuiterque expertas pollice chordas
Dat puero. canit ille libens immania laudum
Semina: quot tumidae superarit iussa nouercae
190
Amphitryoniades, crudum quo Bebryca caestu
Obruerit Pollux, quanto circumdata nexu
Ruperit Aegides Minoia bracchia tauri,
Maternos in fine toros superisque grauatum
Pelion: hic uicto risit Thetis anxia uultu.
195
Nox trahit in somnos, saxo conlabitur ingens
Centaurus blandusque umeris se innectit Achilles
(Quamquam ibi fida parens) assuetaque pectora mauult.
At Thetis undisonis per noctem in rupibus astans,
Quae nato secreta uelit, quibus abdere terris
200
Destinet, huc illuc diuisa mente uolutat.
Proxima, sed studiis multum Mauortia, Thrace;
Nec Macetum gens dura placet laudumque daturi
Cecropidae stimulos: nimium opportuna carinis
Sestos Abydenique sinus: placet ire per altas
205
Cycladas. hic spretae Myconosque humilisque Seriphos
Et Lemnos non aequa uiris atque hospita Delos
Gentibus. imbelli nuper Lycomedis ab aula
Virgineos coetus et litora persona ludo
Audierat, duros laxantem Aegaeona nexus
210
Missa sequi centumque dei numerare catenas.
Haec placet, haec timidae tellus tutissima matri.
Qualis uicino uolucris iam sedula partu,
Iamque timens, qua fronde domum suspendat inanem,
Prouidet hic uentos, hic anxia cogitat angues,
215
Hic homines: tandem dubiae placet umbra, nouisque
Vix stetit in ramis et protinus arbor amatur.
Altera consilio superest tristemque fatigat
Cura deam, natum ipsa sinu complexa per undas,
An magno Tritone ferat, uentosne uolucris
220
Aduocet an pelago solitam Thaumantida pasci.
Elicit inde fretis et murice frenat acuto
Delphinas biiugos, quos illi maxima Tethys
Gurgite Atlanteo pelagi sub ualle sonora
Nutrierat (nullis uada per Neptunia glaucae
225
Tantus honos formae nandique potentia nec plus
Pectoris humani): iubet hos subsistere pleno
Litore, ne nudae noceant contagia terrae.
Ipsa dehinc toto resolutum pectore Achillen,
Qui pueris sopor, Haemonii de rupibus antri
230
Ad placidas deportat aquas et iussa tacere
Litora: monstrat iter totoque effulgurat orbe
Cynthia. prosequitur diuam celeresque recursus
Securus pelagi Chiron rotat udaque celat
Lumina et abreptos subito iam iamque latentes
235
Erecto prospectat equo, qua cana parumper
Spumant signa fugae et liquido perit orbita ponto.
Illum non alias rediturum ad Thessala Tempe
Iam tristis Pholoe, iam nubilus ingemit Othrys
Et tenuior Spercheos aquis speluncaque docti
240
Muta senis; quaerunt puerilia carmina Fauni
Et sperata diu plorant conubia Nymphae.
Iam premit astra dies humilique ex aequore Titan
Rorantis euoluit equos et ab aethere magno
Sublatum curru pelagus cadit, at uada mater
245
Scyria iamdudum fluctus emensa tenebat,
Exierantque iugo fessi delphines erili:
Cum pueri tremefacta quies oculique patentes
Infusum sensere diem. stupet aere primo,
Quae loca, qui fluctus, ubi Pelion? Omnia uersa
250
Atque ignota uidet dubitatque agnoscere matrem.
Occupat illa manu blandeque affata pauentem:
"Si mihi, care puer, thalamos sors aequa tulisset,
Quos dabat, aetheriis ego te complexa tenerem
Sidus grande plagis, magnique puerpera caeli
255
Nil humiles Parcas terrenaque fata uererer.
Nunc impar tibi, nate, genus, praeclusaque leti
Tantum a matre uia est; quin et metuenda propinquant
Tempora et extremis admota pericula metis.
Cedamus, paulumque animos summitte uiriles
260
Atque habitus dignare meos. si Lydia dura
Pensa manu mollesque tulit Tirynthius hastas,
Si decet aurata Bacchum uestigia palla
Verrere, uirgineos si Iuppiter induit artus,
Nec magnum ambigui fregerunt Caenea sexus,
265
Hac sine, quaeso, minas nubemque exire malignam.
Mox iterum campos, iterum Centaurica reddam
Lustra tibi: per ego hoc decus et uentura iuuentae
Gaudia, si terras humilemque experta maritum
Te propter, si progenitum Stygos amne seuero
270
Armaui (totumque utinam!), cape tuta parumper
Tegmina nil nocitura animo. cur ora reducis?
Quidue parant oculi? pudet hoc mitescere cultu?
Per te, care puer, cognata per aequora iuro,
Nesciet hoc Chiron." sic horrida pectora tractat
275
Nequiquam mulcens; obstat genitorque roganti
Nutritorque ingens et cruda exordia magnae
Indolis. effrenae tumidum uelut igne iuuentae
Si quis equum primis summittere temptet habenis,
Ille diu campis fluuiisque et honore superbo
280
Gauisus non colla iugo, non aspera praebet
Ora lupis dominique fremit captiuus inire
Imperia atque alios miratur discere cursus.
Quis deus attonitae fraudes astumque parenti
Contulit? indocilem quae mens detraxit Achillen?
285
Palladi litoreae celebrabat Scyros honorum
Forte diem, placidoque satae Lycomede sorores
Luce sacra patriis, quae rara licentia, muris
Exierant dare ueris opes diuaeque seueras
Fronde ligare comas et spargere floribus hastam.
290
Omnibus eximium formae decus, omnibus idem
Cultus et expleto teneri iam fine pudoris
Virginitas matura toris annique tumentes.
Sed quantum uirides pelagi Venus addita Nymphas
Obruit, aut umeris quantum Diana relinquit
295
Naidas, effulget tantum regina decori
Deidamia chori pulchrisque sororibus obstat,
Illius et roseo flammatur purpura uultu
Et gemmis lux maior inest et blandius aurum:
Atque ipsi par forma deae, si pectoris angues
300
Ponat et exempta pacetur casside uultus.
Hanc ubi ducentem longe socia agmina uidit,
Trux puer et nullo temeratus pectora motu
Diriguit totisque nouum bibit ossibus ignem.
Nec latet haustus amor, sed fax uibrata medullis
305
In uultus atque ora redit lucemque genarum
Tinguit et impulsam tenui sudore pererrat.
Lactea Massagetae ueluti cum pocula fuscant
Sanguine puniceo uel ebur corrumpitur ostro,
Sic uariis manifesta notis palletque rubetque
310
Flamma repens. eat atque ultro ferus hospita sacra
Dissiciat turbae securus et immemor aeui,
Ni pudor et iunctae teneat reuerentia matris.
Vt pater armenti quondam ductorque futurus,
Cui nondum toto peraguntur cornua gyro,
315
Cum sociam pastus niueo candore iuuencam
Aspicit, ardescunt animi primusque per ora
Spumat amor, spectant hilares obstantque magistri.
Occupat arrepto iam conscia tempore mater:
"Hasne inter simulare choros et bracchia ludo
320
Nectere, nate, graue est? gelida quid tale sub Ossa
Peliacisque iugis? o si mihi iungere curas
Atque alium portare sinu contingat Achillen!
Mulcetur laetumque rubet uisusque proteruos
Obliquat uestisque manu leuiore repellit.
325
Aspicit ambiguum genetrix cogique uolentem
Iniecitque sinus; tum colla rigentia mollit
Summittitque graues umeros et fortia laxat
Bracchia et impexos certo domat ordine crines
Ac sua dilecta ceruice monilia transfert;
330
Et picturato cohibens uestigia limbo
Incessum motumque docet fandique pudorem.
Qualiter artifici uicturae pollice cerae
Accipiunt formas ignemque manumque sequuntur,
Talis erat diuae natum mutantis imago.
335
Nec luctata diu; superest nam plurimus illi
Inuita uirtute decor, fallitque tuentes
Ambiguus tenuique latens discrimine sexus.
Procedunt, iterumque monens iterumque fatigans
Blanda Thetis: "sic ergo gradum, sic ora manusque,
340
Nate, feres comitesque modis imitabere fictis,
Ne te suspectum molli non misceat aulae
Rector et incepti pereant mendacia furti."
Dicit et admoto non distat comere tactu.
Sic ubi uirgineis Hecate lassata Therapnis
345
Ad patrem fratremque redit, comes haeret eunti
Mater et ipsa umeros exsertaque bracchia uelat;
Ipsa arcum pharetrasque locat uestemque latentem
Deducit sparsosque tumet componere crines.
Protinus aggreditur regem atque ibi testibus aris
350
"Hanc tibi" ait "nostri germanam, rector, Achillis
(Nonne uides ut torua genas aequandaque fratri?)
Tradimus: arma umeris arcumque animosa petebat
Ferre et Amazonio conubia pellere ritu.
Sed mihi curarum satis est pro stirpe uirili:
355
Haec calathos et sacra ferat, tu frange regendo
Indocilem sexuque tene, dum nubilis aetas
Soluendusque pudor; neue exercere proteruas
Gymnadas aut lustris nemorum concede uagari.
Intus ale et similes inter seclude puellas;
360
Litore praecipue portuque arcere memento.
Vidisti modo uela Phrygum: iam mutua iura
Fallere transmissae pelago didicere carinae."
Accedit dictis pater ingenioque parentis
Occultum Aeaciden (quis diuum fraudibus obstet?)
365
Accipit; ultro etiam ueneratur supplice dextra
Et grates electus agit: nec turba piarum
Scyriadum cessat nimio defigere uisu
Virginis ora nouae, quantum ceruice comisque
Emineat quantumque umeros ac pectora fundat.
370
Dehinc sociare choros castisque accedere sacris
Hortantur, ceduntque loco et contingere gaudent.
Qualiter Idaliae uolucres, ubi mollia frangunt
Nubila, iam longum caeloque domoque gregatae,
Si iunxit pinnas diuersoque hospita tractu
375
Venit auis, cunctae primum mirantur et horrent;
Mox propius propiusque uolant, atque aere in ipso
Paulatim fecere suam plausuque secundo
Circumeunt hilares et ad alta cubilia ducunt.
Digreditur multum cunctata in limine mater,
380
Dum repetit monitus arcanaque murmura figit
Auribus et tacito dat uerba nouissima uultu.
Tunc excepta freto longe ceruice reflexa
Abnatat et blandis adfatur litora uotis:
"Cara mihi tellus, magnae cui pignora curae
385
Depositumque ingens timido commisimus astu,
Sis felix taceasque, precor, quo more tacebat
Creta Rheae: te longus honos aeternaque cingent
Templa nec instabili fama superabere Delo;
Et uentis et sacra fretis interque uadosas
390
Cycladas, Aegaeae frangunt ubi saxa procellae,
Nereidum tranquilla domus iurandaque nautis
Insula, ne solum Danaas admitte carinas,
Ne, precor! ' hic thiasi tantum et nihil utile bellis '
Hoc famam narrare doce, dumque arma parantur
395
Dorica et alternum Mauors interfurit orbem,
(Cedo equidem) sit uirgo pii Lycomedis Achilles."
Interea meritos ultrix Europa dolores
Dulcibus armorum furiis et supplice regum
Conquestu flammata mouet; quippe ambit Atrides
400
Ille magis, cui nupta domi, facinusque relatu
Asperat Iliacum: captam sine Marte, sine armis
Progeniem caeli Spartaeque potentis alumnam,
Iura, fidem, superos una calcata rapina.
Hoc foedus Phrygium, haec geminae commercia terrae?
405
Quid maneat populos, ubi tanta iniuria primos
Degrassata duces? coeunt gens omnis et aetas:
Nec tantum exciti, bimari quos Isthmia uallo
Claustra nec undisonae quos circuit umbo Maleae,
Sed procul, admotas Phrixi qua semita iungi
410
Europamque Asiamque uetat, quasque ordine gentes
Litore Abydeno maris alligat unda superni.
Feruet amor belli concussasque erigit urbes.
Aera domat Temese, quatitur naualibus ora
Eubois, innumera resonant incude Mycenae,
415
Pisa nouat currus, Nemee dat terga ferarum,
Cirrha sagittiferas certat stipare pharetras,
Lerna grauis clipeos caesis uestire iuuencis.
Dat bello pedites Aetolus et asper Acarnan,
Argos agit turmas, uacuantur pascua ditis
420
Arcadiae, frenat celeres Epiros alumnos,
Phocis et Aoniae iaculis rarescitis umbrae,
Murorum tormenta Pylos Messenaque tendunt.
Nulla immunis humus; uelluntur postibus altis
Arma olim dimissa patrum, flammisque liquescunt
425
Dona deum: ereptum superis Mars efferat aurum.
Nusquam umbrae ueteres: minor Othrys et ardua sidunt
Taygeta, exuti uiderunt aera montes.
Iam natat omne nemus: caeduntur robora classi,
Silua minor remis. ferrum lassatur in usus
430
Innumeros, quod rostra liget, quod muniat arma,
Belligeros quod frenet equos, quod mille catenis
Squalentes nectat tunicas, quod sanguine fumet
Vulneraque alta bibat, quod conspirante ueneno
Impellat mortes; tenuant umentia saxa
435
Attritu et pigris addunt mucronibus iras.
Nec modus aut arcus lentare aut fundere glandes
Aut torrere sudes galeasque attollere conis.
Hos inter motus pigram gemit una quietem
Thessalia et geminis incusat fata querelis,
440
Quod senior Peleus nec adhuc maturus Achilles.
Iam Pelopis terras Graiumque exhauserat orbem
Praecipitans in transtra uiros insanus equosque
Bellipotens. feruent portus et operta carinis
Stagna suasque hiemes classis promota suosque
445
Attollit fluctus; ipsum iam puppibus aequor
Deficit et totos consumunt carbasa uentos.
Prima rates Danaas Hecateia congregat Aulis,
Rupibus expositis longique crepidine dorsi
Euboicum scandens Aulis mare, litora multum
450
Montiuagae dilecta deae, iuxtaque Caphereus
Latratum pelago tollens caput. ille Pelasgas
Vt uidit tranare rates, ter monte ter undis
Intonuit saeuaeque dedit praesagia noctis.
Coetus ibi armorum Troiae fatalis, ibi ingens
455
Iuratur bellum, donec sol annuus omnes
Conficeret metas. tunc primum Graecia uires
Contemplata suas; tunc sparsa ac dissona moles
In corpus uultumque coit et rege sub uno
Disposita est. sic curua feras indago latentes
460
Claudit et admotis paulatim cassibus artat.
Illae ignem sonitumque pauent diffusaque linquunt
Auia miranturque suum decrescere montem,
Donec in angustam ceciderunt undique uallem;
Inque uicem stupuere greges socioque timore
465
Mansuescunt: simul hirtus aper, simul ursa lupusque
Cogitur et captos contempsit cerua leones.
Sed quamquam et gemini pariter sua bella capessant
Atridae famamque auida uirtute paternam
Tydides Sthenelusque premant, nec cogitet annos
470
Antilochus septemque Aiax umbone coruscet
Armenti reges atque aequum moenibus orbem,
Consiliisque armisque uigil contendat Vlixes:
Omnis in absentem belli manus ardet Achillen,
Nomen Achillis amant, et in Hectora solus Achilles
475
Poscitur, illum unum Teucris Priamoque loquuntur
Fatalem. quis enim Haemoniis sub uallibus alter
Creuerit effossa reptans niue? cuius adortus
Cruda rudimenta et teneros formauerit annos
Centaurus? patrii propior cui linea caeli,
480
Quemue alium Stygios tulerit secreta per amnes
Nereis et pulchros ferro praestruxerit artus?
Haec Graiae castris iterant traduntque cohortes.
Cedit turba ducum uincique haud maesta fatetur.
Sic cum pallentes Phlegraea in castra coirent
485
Caelicolae iamque Odrysiam Gradiuus in hastam
Surgeret et Libycos Tritonia tolleret angues
Ingentemque manu curuaret Delius arcum,
Stabat anhela metu solum Natura Tonantem
Respiciens: quando ille hiemes tonitrusque uocaret
490
Nubibus, igniferam quot fulmina posceret Aetnen.
Atque ibi dum mixta uallati plebe suorum
Et maris et belli consultant tempora reges,
Increpitans magno uatem Calchanta tumultu
Protesilaus agit: namque huic bellare cupido
495
Praecipua et primae iam tunc data gloria mortis:
"O nimium Phoebi tripodumque oblite tuorum,
Thestoride, quando ora deo possessa mouebis
Iustius aut quianam Parcarum occulta recludes?
Cernis ut ignotum cuncti stupeantque fremantque
500
Aeaciden? sordent uulgo Calydonius heros
Et magno genitus Telamone Aiaxque secundus.
Nos quoque - sed Mauors et Troia arrepta probabunt.
Illum neglectis (pudet heu!) ductoribus omnes
Belligerum ceu numen amant. dic ocius (aut cur
505
Serta comis et multus honos?) quibus abditus oris,
Quaue iubes tellure peti? nam fama nec antris
Chironis patria nec degere Peleos aula.
Heia, irrumpe deos et fata latentia uexa,
Laurigerosque ignes, si quando, auidissimus hauri!
510
Arma horrenda tibi saeuosque remisimus enses,
Numquam has imbellis galea uiolabere uittas:
Sed felix numeroque ducum praestantior omni,
Si magnum Danais pro te dependis Achillem."
Iamdudum trepido circumfert lumina motu
515
Intrantemque deum primo pallore fatetur
Thestorides; mox igne genas et sanguine torquens
Nec socios nec castra uidet, sed caecus et absens
Nunc superum magnos deprendit in aethere coetus,
Nunc sagas adfatur aues, nunc dura sororum
520
Licia, turiferas modo consulit anxius aras
Flammarumque apicem rapit et caligine sacra
Pascitur. exsiliunt crines rigidisque laborat
Vitta comis, nec colla loco nec in ordine gressus.
Tandem fessa tremens longis mugitibus ora
525
Soluit, et oppositum uox eluctata furorem est:
"Quo rapis ingentem magni Chironis alumnum
Femineis, Nerei, dolis? huc mitte: quid aufers?
Non patiar: meus iste, meus. tu diua profundi,
Et me Phoebus agit. latebris quibus abdere temptas
530
Euersorem Asiae? uideo per Cycladas altas
Attonitam et turpi quaerentem litora furto.
Occidimus: placuit Lycomedis conscia tellus.
O scelus! en fluxae ueniunt in pectora uestes.
Scinde, puer, scinde et timidae ne cede parenti.
535
Ei mihi, raptus abit! quaenam haec procul improba uirgo?
Hic nutante gradu stetit amissisque furoris
Viribus ante ipsas tremefactus corruit aras.
Tunc haerentem Ithacum Calydonius occupat heros:
"Nos uocat iste labor: neque enim comes ire recusem,
540
Si tua cura trahat. licet ille sonantibus antris
Tethyos auersae gremioque prematur aquosi
Nereos, inuenies. tu tantum prouidus astu
Tende animum uigilem fecundumque erige pectus:
Non mihi quis uatum dubiis in casibus ausit
545
Fata uidere prior." subicit gauisus Vlixes:
"Sic deus omnipotens firmet, sic adnuat illa
Virgo paterna tibi! sed me spes lubrica tardat:
Grande equidem armatum castris inducere Achillem;
Sed si fata negent, quam foedum ac triste reuerti!
550
Vota tamen Danaum non intemptata relinquam.
Iamque adeo aut aderit mecum Peleius heros,
Aut uerum penitus latet et sine Apolline Calchas."
Conclamant Danai stimulatque Agamemno uolentes:
Laxantur coetus resolutaque murmure laeto
555
Agmina discedunt, quales iam nocte propinqua
E pastu referuntur aues, uel in antra reuerti
Melle nouo grauidas mitis uidet Hybla cateruas.
Nec mora, iam dextras Ithacesia carbasus auras
Poscit, et in remis hilaris sedere iuuentus.
560
At procul occultum falsi sub imagine sexus
Aeaciden furto iam nouerat una latenti
Deidamia uirum; sed opertae conscia culpae
Cuncta pauet tacitasque putat sentire sorores.
Namque ut uirgineo stetit in grege durus Achilles
565
Exsoluitque rudem genetrix digressa pudorem,
Protinus elegit comitem, quamquam omnis in illum
Turba coit, blandeque nouas nil tale timenti
Admouet insidias: illam sequiturque premitque
Improbus, illam oculis iterumque iterumque resumit.
570
Nunc nimius lateri non euitantis inhaeret,
Nunc leuibus sertis, lapsis nunc sponte canistris,
Nunc thyrso parcente ferit, modo dulcia notae
Fila lyrae tenuesque modos et carmina monstrat
Chironis ducitque manum digitosque sonanti
575
Infringit citharae, nunc occupat ora canentis
Et ligat amplexus et mille per oscula laudat.
Illa libens discit, quo uertice Pelion, et quis
Aeacides, puerique auditum nomen et actus
Assidue stupet et praesentem cantat Achillen.
580
Ipsa quoque et ualidos proferre modestius artus
Et tenuare rudes attrito pollice lanas
Demonstrat reficitque colos et perdita dura
Pensa manu; uocisque sonum pondusque tenentis,
Quodque fugit comites, nimio quod lumine sese
585
Figat et in uerbis intempestiuus anhelet,
Miratur; iam iamque dolos aperire parantem
Virginea leuitate fugit prohibetque fateri.
Sic sub matre Rhea iuuenis regnator Olympi
Oscula securae dabat insidiosa sorori
590
Frater adhuc, medii donec reuerentia cessit
Sanguinis et uersos germana expauit amores.
[Tandem detecti timidae Nereidos astus.]
Lucus Agenorei sublimis ad orgia Bacchi
Stabat et admissum caelo nemus: huius in umbra
595
Alternam renouare piae trieterida matres
Consuerant scissumque pecus terraque reuulsas
Ferre trabes gratosque deo praestare furores.
Lex procul ire mares: iterat praecepta uerendus
Ductor, inaccessumque uiris edicitur antrum.
600
Nec satis est: stat fine dato metuenda sacerdos
Exploratque aditus, ne quis temerator oberret
Agmine femineo: tacitus sibi risit Achilles.
Illum uirgineae ducentem signa cateruae
Magnaque difficili soluentem bracchia motu
605
(Et sexus pariter decet et mendacia matris)
Mirantur comites. nec iam pulcherrima turbae
Deidamia suae tantumque admota superbo
Vincitur Aeacide, quantum premit ipsa sorores.
Vt uero e tereti dimisit nebrida collo
610
Errantesque sinus hedera collegit et alte
Cinxit purpureis flauentia tempora uittis
Vibrauitque graui redimitum missile dextra,
Attonito stat turba metu sacrisque relictis
Illum ambire libet pronosque attollere uultus.
615
Talis, ubi ad Thebas uultumque animumque remisit
Euhius et patrio satiauit pectora luxu,
Serta comis mitramque leuat thyrsumque uirentem
Armat et hostiles inuisit fortior Indos.
Scandebat roseo medii fastigia caeli
620
Luna iugo, totis ubi somnus inertior alis
Defluit in terras mutumque amplectitur orbem:
Consedere chori paulumque exercita pulsu
Aera tacent, tenero cum solus ab agmine Achilles
Haec secum: "quonam timidae commenta parentis
625
Vsque feres? primumque imbelli carcere perdes
Florem animi? non tela licet Mauortia dextra,
Non trepidas agitare feras. ubi campus et amnes
Haemonii? quaerisne meos, Sperchie, natatus
Promissasque comas? an desertoris alumni
630
Nullus honos? Stygiasque procul iam raptus ad umbras
Dicor et orbatus plangit mea funera Chiron?
Tu nunc tela manu, nostros tu dirigis arcus
Nutritosque mihi scandis, Patrocle, iugales:
Ast ego pampineis diffundere bracchia thyrsis
635
Et tenuare colus (pudet haec taedetque fateri)
Iam scio. quin etiam dilectae uirginis ignem
Aequaeuamque facem captus noctesque diesque
Dissimulas. quonam usque premes urentia pectus
Vulnera teque marem (pudet heu!) nec amore probaris?"
640
Sic ait; et densa noctis gauisus in umbra
Tempestiua suis torpere silentia furtis
Vi potitur uotis et toto pectore ueros
Admouet amplexus; uidit chorus omnis ab alto
Astrorum et tenerae rubuerunt cornua Lunae.
645
Illa quidem clamore nemus montemque repleuit:
Sed Bacchi comites, discussa nube soporis,
Signa choris indicta putant; fragor undique notus
Tollitur et thyrsos iterum uibrabat Achilles,
Ante tamen dubiam uerbis solatus amicis:
650
"Ille ego (quid trepidas?) genitum quem caerula mater
Paene Ioui siluis niuibusque immisit alendum
Thessalicis. nec ego hos cultus aut foeda subissem
Tegmina, ni primo te uisa in litore: cessi
Te propter, tibi pensa manu, tibi mollia gesto
655
Tympana. quid defles magno nurus addita ponto?
Quid gemis ingentes caelo paritura nepotes?
Sed pater-: ante igni ferroque excisa iacebit
Scyros et in tumidas ibunt haec uersa procellas
Moenia, quam saeuo mea tu conubia pendas
660
Funere: non adeo parebimus omnia matri."
[Vade sed ereptum celes taceasque pudorem.]
Obstipuit tantis regina exterrita monstris,
Quamquam olim suspecta fides, et comminus ipsum
Horruit et facies multum mutata fatentis.
665
Quid faciat? casusne suos ferat ipsa parenti
Seque simul iuuenemque premat, fortassis acerbas
Hausurum poenas? et adhuc in corde manebat
Ille diu deceptus amor: silet aegra premitque
Iam commune nefas; unam placet addere furtis
670
Altricem sociam, precibus quae uicta duorum
Adnuit. illa astu tacito raptumque pudorem
Surgentemque uterum atque aegros in pondere menses
Occuluit, plenis donec stata tempora metis
Attulit et partus index Lucina resoluit.
675
Iamque per Aegaeos ibat Laertia flexus
Puppis et innumerae mutabant Cyclades auras:
Iam Paros Olearosque latent; iam raditur alta
Lemnos et a tergo decrescit Bacchica Naxos,
Ante oculos crescente Samo; iam Delos opacat
680
Aequor, ubi e celsa libant carchesia puppi
Responsique fidem et uerum Calchanta precantur.
Audiit Arquitenens Zephyrumque e uertice Cynthi
Impulit et dubiis pleno dedit omina uelo.
It pelago secura ratis: quippe alta Tonantis
685
Iussa Thetin certas fatorum uertere leges
Arcebant aegram lacrimis ac multa timentem,
Quod non erueret pontum uentisque fretisque
Omnibus inuisum iam tunc sequeretur Vlixem.
Frangebat radios humili iam pronus Olympo
690
Phoebus et Oceani penetrabile litus anhelis
Promittebat equis, cum se scopulosa leuauit
Scyros; in hanc totos emisit puppe rudentes
Dux Laertiades sociisque resumere pontum
Imperat et remis Zephyros supplere cadentes.
695
Accedunt iuxta, et magis indubitata magisque.
Scyros erat placidique super Tritonia custos
Litoris. egressi numen uenerantur amicae
Aetolusque Ithacusque deae. tunc prouidus heros,
Hospita ne subito terrerent moenia coetu,
700
Puppe iubet remanere suos; ipse ardua fido
Cum Diomede petit. sed iam praeuenerat arcis
Litoreae seruator Abas ignotaque regi
Ediderat, sed Graia tamen, succedere terris
Carbasa. procedunt, gemini ceu foedere iuncto
705
Hiberna sub nocte lupi: licet et sua pulset
Natorumque fames, penitus rabiemque minasque
Dissimulant humilesque meant, ne nuntiet hostes
Cura canum et trepidos moneat uigilare magistros.
Sic segnes heroes eunt campumque patentem,
710
Qui medius portus celsamque interiacet urbem,
Alterno sermone terunt; prior occupat acer
Tydides: "qua nunc uerum ratione paramus
Scrutari? namque ambiguo sub pectore pridem
Verso, quid imbellis thyrsos mercatus et aera
715
Vrbibus in mediis Baccheaque terga mitrasque
Huc tuleris uarioque aspersas nebridas auro?
Hisne grauem Priamo Phrygibusque armabis Achillem?"
Illi surridens Ithacus paulum ore remisso:
"Haec tibi, uirginea modo si Lycomedis in aula est
720
Fraude latens, ultro confessum in proelia ducent
Peliden; tu cuncta citus de puppe memento
Ferre, ubi tempus erit, clipeumque his iungere donis,
Qui pulcher signis auroque asperrimus astat;
Nec sat erit: tecum lituo bonus adsit Agyrtes
725
Occultamque tubam tacitos adportet in usus."
Dixerat, atque ipso portarum in limine regem
Cernit et ostensa pacem praefatus oliua:
"Magna, reor, pridemque tuas peruenit ad aures
Fama trucis belli, regum placidissime, quod nunc
730
Europamque Asiamque quatit. si nomina forte
Huc perlata ducum, fidit quibus ultor Atrides,
Hic tibi, quem tanta meliorem stirpe creauit
Magnanimus Tydeus, Ithacis ego ductor Vlixes.
Causa uiae (metuam quid enim tibi cuncta fateri,
735
Cum Graius notaque fide celeberrimus?): imus
Explorare aditus inuisaque litora Troiae,
Quidue parent." medio sermone intercipit ille:
"Adnuerit Fortuna, precor, dextrique secundent
Ista dei! Nunc hospitio mea tecta piumque
740
Inlustrate larem." simul intra limina ducit.
Nec mora, iam mensas famularis turba torosque
Instruit. interea uisu perlustrat Vlixes
Scrutaturque domum, si qua uestigia magnae
Virginis aut dubia facies suspecta figura;
745
Porticibusque uagis errat totosque penates,
Ceu miretur, adit: uelut ille cubilia praedae
Indubitata tenens muto legit arua Molosso
Venator, uideat donec sub frondibus hostem
Porrectum somno positosque in caespite dentis.
750
Rumor in arcana iamdudum perstrepit aula,
Virginibus qua fida domus, uenisse Pelasgum
Ductores Graiamque ratem sociosque receptos.
Iure pauent aliae; sed uix noua gaudia celat
Pelides auidusque nouos heroas et arma
755
Vel talis uidisse cupit. iamque atria feruent
Regali strepitu et picto discumbitur auro,
Cum pater ire iubet natas comitesque pudicas
Natarum. subeunt, quales Maeotide ripa,
Cum Scythicas rapuere domos et capta Getarum
760
Moenia, suppositis epulantur Amazones armis.
Tum uero intentus uultus ac pectora Vlixes
Perlibrat uisu, sed nox inlataque fallunt
Lumina et extemplo latuit mensura iacentum.
At tamen erectumque genas oculisque uagantem
765
Nullaque uirginei seruantem signa pudoris
Defigit comitique obliquo lumine monstrat.
Quid nisi praecipitem blando complexa moneret
Deidamia sinu nudataque pectora semper
Exsertasque manus umerosque in ueste teneret
770
Et prodire toris et poscere uina uetaret
Saepius et fronti crinale reponeret aurum?
Argolicis ducibus iam tunc patuisset Achilles.
Vt placata fames epulis bis terque repostis,
Rex prior alloquitur paterisque hortatur Achiuos:
775
"Inuideo uestris, fateor, decora inclita gentis
Argolicae, coeptis: utinam et mihi fortior aetas,
Quaeque fuit, Dolopas cum Scyria litora adortos
Perdomui, fregique uadis, quae signa triumphi
Vidistis celsa murorum in fronte, carinas.
780
Saltem si suboles, aptum quam mittere bello-
[Possem, plena forent mihi gaudia; namque iuuarem.]
Nunc ipsi uiresque meas et cara uidetis
Pignora: quando nouos dabit haec mihi turba nepotis?"
Dixerat, et sollers arrepto tempore Vlixes:
785
"Haut spernenda cupis; quis enim non uisere gentes
Innumeras uariosque duces atque agmina regum
Ardeat? omne simul roburque decusque potentis
Europae meritos ultro iurauit in enses.
Rura urbesque uacant, montes spoliauimus altos,
790
Omne fretum longa uelorum obtexitur umbra;
Tradunt arma patres, rapit irreuocata iuuentus.
Non alias umquam tantae data copia famae
Fortibus aut campo maiore exercita uirtus."
Adspicit intentum uigilique haec aure trahentem,
795
Cum paueant aliae demissaque lumina flectant,
Atque iterat: "quisquis proauis et gente superba,
Quisquis equo iaculoque potens, qui praeualet arcu,
Omnis honos illic, illic ingentia certant
Nomina: uix timidae matres aut agmina cessant
800
Virginea; o multum sterilis damnatus in annos
Inuisusque deis, si quem haec noua gloria segnem
Praeterit." exisset stratis, ni prouida signo
Deidamia dato cunctas hortata sorores
Liquisset mensas ipsum complexa. sed haeret
805
Respiciens Ithacum coetuque nouissimus exit.
Ille quoque incepto paulum ex sermone remittit,
Pauca tamen iungens: "at tu tranquillus in alta
Pace mane carisque para conubia natis,
Quas tibi sidereis diuarum uultibus aequas
810
Fors dedit. ut me olim tacitum reuerentia tangit!
Is decor et formae species permixta uirili."
Occurrit genitor: "quid si aut Bacchea ferentes
Orgia, Palladias aut circum uideris aras?
Et dabimus, si forte nouus cunctabitur Auster."
815
Excipiunt cupidi et tacitis spes addita uotis.
Cetera depositis Lycomedis regia curis
Tranquilla sub pace silet, sed longa sagaci
Nox Ithaco, lucemque cupit somnumque grauatur.
Vixdum exorta dies et iam comitatus Agyrte
820
Tydides aderat praedictaque dona ferebat.
Nec minus egressae thalamo Scyreides ibant
Ostentare choros promissaque sacra uerendis
Hospitibus. nitet ante alias regina comesque
Pelides, qualis Siculae sub rupibus Aetnae
825
Naidas Hennaeas inter Diana feroxque
Pallas et Elysii lucebat sponsa tyranni.
Iamque mouent gressus thiasisque Ismenia buxus
Signa dedit, quater aera Rheae, quater enthea pulsant
Terga manu uariosque quater legere recursus.
830
Tunc thyrsos pariterque leuant pariterque reponunt
Multiplicantque gradum, modo quo Curetes in actu
Quoque pii Samothraces eunt, nunc obuia uersae
Pectine Amazonio, modo quo citat orbe Lacaenas
Delia plaudentesque suis intorquet Amyclis.
835
Tunc uero, tunc praecipue manifestus Achilles
Nec seruare uices nec bracchia iungere curat;
Tunc molles gressus, tunc aspernatur amictus
Plus solito rumpitque choros et plurima turbat.
Sic indignantem thyrsos acceptaque matris
840
Tympana iam tristes spectabant Penthea Thebae.
Soluuntur laudata cohors repetuntque paterna
Limina, ubi in mediae iamdudum sedibus aulae
Munera uirgineos uisus tractura locarat
Tydides, signum hospitii pretiumque laboris,
845
Hortaturque legant, nec rex placidissimus arcet.
Heu simplex nimiumque rudis, qui callida dona
Graiorumque dolos uariumque ignoret Vlixem!
Hic aliae, quas sexus iners naturaque ducit,
Aut teretes thyrsos aut respondentia temptant
850
Tympana, gemmatis aut nectunt tempora limbis:
Arma uident magnoque putant donata parenti.
At ferus Aeacides, radiantem ut comminus orbem,
Caelatum pugnas (saeuis et forte rubebat
Bellorum maculis) acclinem conspicit hastae,
855
Infremuit torsitque genas, et fronte relicta
Surrexere comae; nusquam mandata parentis,
Nusquam occultus amor, totoque in pectore Troia est.
Vt leo, materno cum raptus ab ubere mores
Accepit pectique iubas hominemque uereri
860
Edidicit nullasque rapi nisi iussus in iras,
Si semel aduerso radiauit lumine ferrum,
Eiurata fides domitorque inimicus, in illum
Prima fames, timidoque pudet seruisse magistro.
Vt uero accessit propius luxque aemula uultum
865
Reddidit et simili talem se uidit in auro,
Horruit erubuitque simul. tunc acer Vlixes
Admotus lateri summissa uoce: "quid haeres?
Scimus" ait: "tu semiferi Chironis alumnus,
Tu caeli pelagique nepos, te Dorica classis,
870
Te tua suspensis exspectat Graecia signis,
Ipsaque iam dubiis nutant tibi Pergama muris.
Heia, abrumpe moras! Sine perfida palleat Ide,
Et iuuet haec audire patrem, pudeatque dolosam
Sic pro te timuisse Thetin." iam pectus amictu
875
Laxabat, cum grande tuba (sic iussus) Agyrtes
Insonuit: fugiunt disiectis undique donis
Implorantque patrem commotaque proelia credunt.
Illius intactae cecidere a pectore uestes,
Iam clipeus breuiorque manu consumitur hasta
880
(Mira fides!), Ithacumque umeris excedere uisus
Aetolumque ducem: tantum subita arma calorque
Martius horrenda confundit luce penates.
Immanisque gradu, ceu protinus Hectora poscens,
Stat medius trepidante domo, Peleaque uirgo
885
Quaeritur. ast alia plangebat parte retectos
Deidamia dolos, cuius cum grandia primum
Lamenta et notas accepit pectore uoces,
Haesit et occulto uirtus infracta calore est.
Demittit clipeum regisque ad limina uersus
890
Attonitum factis inopinaque monstra pauentem,
Sicut erat, nudis Lycomedem adfatur in armis:
"Me tibi, care pater (dubium dimitte pauorem!),
Me dedit alma Thetis: te pridem tanta manebat
Gloria, quaesitum Danais tu mittis Achillem,
895
Gratior et magno, si fas dixisse, parente
Et dulci Chirone mihi. sed corda parumper
Huc aduerte libens atque has bonus accipe uoces:
Peleus te nato socerum et Thetis hospita iungunt,
Adlegantque suos utroque a sanguine diuos.
900
Vnam uirgineo natarum ex agmine poscunt:
Dasne? an gens humilis tibi degeneresque uidemur?
Non renuis? Iunge ergo manus et concipe foedus
Atque ignosce tuis. tacito iam cognita furto
Deidamia mihi; quid enim his obstare lacertis,
905
Qua potuit nostras possessa repellere uires?
Me luere ista iube; pono arma et reddo Pelasgis
Et maneo. quid triste fremis? quid lumina mutas?
Iam socer es" - natum ante pedes prostrauit et addit,
"Iamque auus: immitis quotiens iterabitur ensis!
910
Turba sumus." tunc et Danai per sacra fidemque
Hospitii blandusque precum compellit Vlixes.
Ille, etsi carae comperta iniuria natae
Et Thetidis mandata mouent prodique uidetur
Depositum tam grande deae, tamen obuius ire
915
Tot metuit fatis Argiuaque bella morari;
(Fac uelit, ipsam illic matrem spreuisset Achilles)
Nec tamen abnuerit genero se iungere tali:
Vincitur. arcanis effert pudibunda tenebris
Deidamia gradum, ueniae nec protinus amens
920
Credit et opposito genitorem placat Achille.
Mittitur Haemoniam, magnis qui Pelea factis
Impleat et classem comitesque in proelia poscat.
Nec non et geminas regnator Scyrius alnos
Deducit genero uiresque excusat Achiuis.
925
Tunc epulis consumpta dies, tandemque retectum
Foedus et intrepidos nox conscia iungit amantes.
Illius ante oculos noua bella et Xanthus et Ide
Argolicaeque rates atque ipsas cogitat undas
Auroramque timet; cara ceruice mariti
930
Fusa noui lacrimas iam soluit et occupat artus:
"Aspiciamne iterum meque hoc in pectore ponam,
Aeacide? rursusque tuos dignabere partus?
An tumidus Teucrosque lares et capta reportans
Pergama uirgineae noles meminisse latebrae?
935
Quid precer, heu, timeamue prius? quidue anxia mandem,
Cui uix flere uacat? modo te nox una deditque
Inuiditque mihi! Thalamis haec tempora nostris?
Hicne est liber hymen? o dulcia furta dolique,
O timor! abripitur miserae permissus Achilles.
940
I (neque enim tantos ausim reuocare paratus)
I cautus, nec uana Thetin timuisse memento,
I felix nosterque redi! nimis improba posco:
Iam te sperabunt lacrimis planctuque decorae
Troades optabuntque tuis dare colla catenis
945
Et patriam pensare toris aut ipsa placebit
Tyndaris, incesta nimium laudata rapina.
Ast egomet primae puerilis fabula culpae
Narrabor famulis aut dissimulata latebo.
Quin age, duc comitem; cur non ego Martia tecum
950
Signa feram? tu thyrsa manu Baccheaque mecum
Sacra, quod infelix non credet Troia, tulisti.
Attamen hunc, quem maesta mihi solacia linquis,
Hunc saltem sub corde tene et concede precanti
Hoc solum, pariat ne quid tibi barbara coniunx,
955
Ne qua det indignos Thetidi captiua nepotes."
Talia dicentem non ipse immotus Achilles
Solatur iuratque fidem iurataque fletu
Spondet et ingentis famulas captumque reuersus
Ilion et Phrygiae promittit munera gazae.
960