Obruit Hesperia Phoebum nox umida porta,

Imperiis properata Iouis; nec castra Pelasgum

Aut Tyrias miseratus opes, sed triste tot extra

Agmina et inmeritas ferro decrescere gentes.

5

Panditur inmenso deformis sanguine campus:

Illic arma et equos, ibant quibus ante superbi,

Funeraque orba rogis neglectaque membra relinquunt.

Tunc inhonora cohors laceris insignibus aegras

Secernunt acies, portaeque, ineuntibus arma

10

Angustae populis, latae cepere reuersos.

Par utrimque dolor; sed dant solacia Thebis

Quattuor errantes Danaum sine praeside turmae:

Ceu mare per tumidum uiduae moderantibus alni,

Quas deus et casus tempestatesque gubernant.

15

Inde animus Tyriis non iam sua castra, sed ultro

Hostilem seruare fugam, ne forte Mycenas,

Contenti rediisse, petant: dat tessera signum

Excubiis, positaeque uices; dux noctis opertae

Sorte Meges ultroque Lycus. iamque ordine iusso

20

Arma, dapes ignemque ferunt; rex firmat euntes:

'Victores Danaum (neque enim lux crastina longe,

Nec quae pro timidis intercessere tenebrae

Semper erunt), augete animos et digna secundis

Pectora ferte deis. iacet omnis gloria Lernae

25

Praecipuaeque manus: subiit ultricia Tydeus

Tartara, Mors subitam integri stupet auguris umbram,

Ismenos raptis tumet Hippomedontis opimis,

Arcada belligeris pudet adnumerare tropaeis.

In manibus merces, nusquam capita ardua belli

30

Monstrataeque ducum septena per agmina cristae;

Scilicet Adrasti senium fraterque iuuenta

Peior et insanis Capaneus metuendus in armis.

Ite age et obsessis uigilem circumdate flammam!

Nulli ex hoste metus: praedam adseruatis opesque

35

Iam uestras.' sic ille truces hortatibus implet

Labdacidas, iuuat exhaustos iterare labores:

Sicut erant (puluis sudorque cruorque per artus

Mixtus adhuc) uertere gradum; uix obuia passi

Conloquia, amplexus etiam dextrasque suorum

40

Excussere umeris. tunc frontem auersaque terga

Partiti laterumque sinus, uallum undique cingunt

Ignibus infestis. rabidi sic agmine multo

Sub noctem coiere lupi, quos omnibus agris

Nil non ausa fames longo tenuauit hiatu:

45

Iam stabula ipsa premunt, torquet spes inrita fauces

Balatusque tremens pinguesque ab ouilibus aurae;

Quod superest, duris adfrangunt postibus ungues

Pectoraque, et siccos minuunt in limine dentes.

At procul Argolici supplex in margine templi

50

Coetus et ad patrias fusae Pelopeides aras

Sceptriferae Iunonis opem reditumque suorum

Exposcunt, pictasque fores et frigida uultu

Saxa terunt paruosque docent procumbere natos.

Condiderant iam uota diem; nox addita curas

55

Iungit, et ingestis uigilant altaria flammis.

Peplum etiam dono, cuius mirabile textum

Nulla manu sterilis nec dissociata marito

Versarat, calathis castae uelamina diuae

Haud spernenda ferunt, uariis ubi plurima floret

60

Purpura picta modis mixtoque incenditur auro.

Ipsa illic magni thalamo desponsa Tonantis,

Expers conubii et timide positura sororem,

Lumine demisso pueri Iouis oscula libat

Simplex et nondum furtis offensa mariti.

65

Hoc tunc Argolicae sanctum uelamine matres

Induerant ebur, et lacrimis questuque rogabant:

'Aspice sacrilegas Cadmeae paelicis arces,

Siderei regina poli, tumulumque rebellem

Disice et in Thebas aliud (potes) excute fulmen.'

70

Quid faciat? scit Fata suis contraria Grais

Auersumque Iouem, sed nec periisse precatus

Tantaque dona uelit; tempus tamen obuia magni

Fors dedit auxilii. uidet alto ex aethere clausa

Moenia et insomni uallum statione teneri:

75

Horruit irarum stimulis motaque uerendum

Turbauit diadema coma: non saeuius arsit

Herculeae cum matris onus geminosque Tonantis

Secubitus uacuis indignaretur in astris.

Ergo intempesta somni dulcedine captos

80

Destinat Aonios leto praebere, suamque

Orbibus accingi solitis iubet Irin et omne

Mandat opus. paret iussis dea clara polumque

Linquit et in terras longo suspenditur arcu.

Stat super occiduae nebulosa cubilia Noctis

85

Aethiopasque alios, nulli penetrabilis astro,

Lucus iners, subterque cauis graue rupibus antrum

It uacuum in montem, qua desidis atria Somni

Securumque larem segnis Natura locauit.

Limen opaca Quies et pigra Obliuio seruant

90

Et numquam uigili torpens Ignauia uultu.

Otia uestibulo pressisque Silentia pennis

Muta sedent abiguntque truces a culmine uentos

Et ramos errare uetant et murmura demunt

Alitibus. non hic pelagi, licet omnia clament

95

Litora, non ullus caeli fragor; ipse profundis

Vallibus effugiens speluncae proximus amnis

Saxa inter scopulosque tacet: nigrantia circum

Armenta omne solo recubat pecus, et noua marcent

Germina, terrarumque inclinat spiritus herbas.

100

Mille intus simulacra dei caelauerat ardens

Mulciber: hic haeret lateri redimita Voluptas,

Hic comes in requiem uergens Labor, est ubi Baccho,

Est ubi Martigenae socium puluinar Amori

Obtinet. interius tecti in penetralibus altis

105

Et cum Morte iacet, nullique ea tristis imago

Cernitur. hae species. ipse autem umentia subter

Antra soporifero stipatos flore tapetas

Incubat; exhalant uestes et corpore pigro

Strata calent, supraque torum niger efflat anhelo

110

Ore uapor; manus haec fusos a tempore laeuo

Sustentat crines, haec cornu oblita remisit.

Adsunt innumero circum uaga Somnia uultu,

Vera simul falsis permixtaque † flumina flammis†

Noctis opaca cohors, trabibusque ac postibus haerent,

115

Aut tellure iacent. tenuis, qui circuit aulam,

Inualidusque nitor, primosque hortantia somnos

Languida succiduis expirant lumina flammis

Huc se caeruleo librauit ab aethere uirgo

Discolor: effulgent siluae, tenebrosaque tempe

120

Arrisere deae, et zonis lucentibus icta

Euigilat domus; ipse autem nec lampade clara

Nec sonitu nec uoce deae perculsus eodem

More iacet, donec radios Thaumantias omnes

Impulit inque oculos penitus descendit inertes.

125

Tunc sic orsa loqui nimborum fulua creatrix:

'Sidonios te Iuno duces, mitissime diuum

Somne, iubet populumque trucis defigere Cadmi,

Qui nunc euentu belli tumefactus Achaeum

Peruigil adseruat uallum et tua iura recusat.

130

Da precibus tantis; rara est hoc posse facultas

Placatumque Iouem dextra Iunone mereri.'

Dixit, et increpitans languentia pectora dextra,

Ne pereant uoces, iterumque iterumque monebat.

Ille deae iussis uultu, quo nutat, eodem

135

Adnuit; excedit grauior nigrantibus antris

Iris et obtusum multo iubar excitat imbri.

Ipse quoque et uolucrem gressum et uentosa citauit

Tempora, et obscuri sinuatam frigore caeli

Impleuit chlamydem, tacitoque per aethera cursu

140

Fertur et Aoniis longe grauis inminet aruis.

Illius aura solo uolucres pecudesque ferasque

Explicat, et penitus, quemcumque superuolat orbem,

Languida de scopulis sidunt freta, pigrius haerent

Nubila, demittunt extrema cacumina siluae,

145

Pluraque laxato ceciderunt sidera caelo.

Primus adesse deum subita caligine sensit

Campus, et innumerae uoces fremitusque uirorum

Summisere sonum; cum uero umentibus alis

Incubuit piceaque haud umquam densior umbra

150

Castra subit, errare oculi resolutaque colla,

Et medio adfatu uerba imperfecta relinqui.

Mox et fulgentes clipeos et saeua remittunt

Pila manu, lassique cadunt in pectora uultus.

Et iam cuncta silent: ipsi iam stare recusant

155

Cornipedes, ipsos subitus cinis abstulit ignes.

At non et trepidis eadem Sopor otia Grais

Suadet, et adiunctis arcet sua nubila castris

Noctiuagi uis blanda dei: stant undique in armis

Foedam indignantes noctem uigilesque superbos.

160

Ecce repens superis animum lymphantibus horror

Thiodamanta subit formidandoque tumultu

Pandere fata iubet, siue hanc Saturnia mentem,

Siue nouum comitem bonus instigabat Apollo.

Prosilit in medios, uisu audituque tremendus

165

Impatiensque dei, fragili quem mente receptum

Non capit: exundant stimuli, nudusque per ora

Stat furor, et trepidas incerto sanguine tendit

Exhauritque genas; acies huc errat et illuc,

Sertaque mixta comis sparsa ceruice flagellat.

170

Sic Phryga terrificis genetrix Idaea cruentum

Elicit ex adytis consumptaque bracchia ferro

Scire uetat; quatit ille sacras in pectora pinus

Sanguineosque rotat crines et uulnera cursu

Exanimat: pauet omnis ager, respersaque cultrix

175

Arbor, et attoniti currum erexere leones.

Ventum ad consilii penetrale domumque uerendam

Signorum, magnis ubi dudum cladibus aeger,

Rerum extrema mouens, frustra consultat Adrastus.

Stant circum subiti proceres, ut quisque perempto

180

Proximus, et magnis loca desolata tuentur

Regibus, haud laeti seque huc creuisse dolentes.

Non secus amisso medium cum praeside puppis

Fregit iter, subit ad uidui moderamina claui

Aut laterum custos aut quem penes obuia ponto

185

Prora fuit: stupet ipsa ratis tardeque sequuntur

Arma, nec accedit domino tutela minori.

Ergo alacer trepidos sic erigit augur Achiuos:

'Magna deum mandata, duces, monitusque uerendos

Aduehimus: non hae nostro de pectore uoces:

190

Ille canit, cui me famulari et sumere uittas

Vestra fides, ipso non discordante, subegit.

Nox fecunda operum pulchraeque accommoda fraudi

Panditur augurio diuum; uocat obuia Virtus,

Et poscit Fortuna manus. stupet obruta somno

195

Aonidum legio: tempus nunc funera regum

Vlcisci miserumque diem; rapite arma morasque

Frangite portarum: sociis hoc subdere flammas,

Hoc tumulare suos. equidem haec et Marte diurno,

Dum res infractae pulsique in terga redimus,

200

(Per tripodas iuro et rapti noua fata magistri)

Vidi, et me uolucres circum plausere secundae.

Sed nunc certa fides. modo me sub nocte silenti

Ipse, ipse adsurgens iterum tellure soluta,

Qualis erat (solos infecerat umbra iugales),

205

Amphiaraus adit: non uanae monstra quietis,

Nec somno comperta loquor. "tune," inquit, "inertes

Inachidas (redde haec Parnasia serta meosque

Redde deos) tantam patiere amittere noctem,

Degener? haec egomet caeli secreta uagosque

210

Edocui lapsus? uade heia, ulciscere ferro

Nos saltem!" dixit, meque haec ad limina uisus

Cuspide sublata totoque impellere curru.

Quare agite, utendum superis; non comminus hostes

Sternendi: bellum iacet, et saeuire potestas.

215

Ecqui aderunt, quos ingenti se attollere fama

Non pigeat, dum fata sinunt? iterum ecce benignae

Noctis aues; sequor, et comitum licet agmina cessent,

Solus eo! atque adeo uenit ille et quassat habenas.'

Talia uociferans noctem exturbabat, euntque

220

Non secus accensi proceres quam si omnibus idem

Corde deus: flagrant comitari et iungere casus.

Ter denos numero, turmarum robora, iussus

Ipse legit; circa fremit indignata iuuentus

Cetera, cur maneant castris ignauaque seruent

225

Otia: pars sublime genus, pars facta suorum,

Pars sua, sortem alii clamant, sortem undique poscunt.

Gaudet in aduersis animoque adsurgit Adrastus.

Vertice sic Pholoes uolucrum nutritor equorum,

Cum fetura gregem pecoroso uere nouauit,

230

Laetatur cernens hos montis in ardua niti,

Hos innare uadis, certare parentibus illos;

Tunc uacuo sub corde mouet, qui molle domandi

Ferre iugum, qui terga boni, quis in arma tubasque

Natus, ad Eleas melior quis surgere palmas:

235

Talis erat turmae ductor longaeuus Achiuae.

Nec deest coeptis: 'unde haec tam sera repente

Numina? qui fractos superi rediistis ad Argos?

Estne hic infelix uirtus, gentique superstes

Sanguis, et in miseris animorum semina durant?

240

Laudo equidem, egregii iuuenes, pulchraque meorum

Seditione fruor; sed fraudem et operta paramus

Proelia, celandi motus: numquam apta latenti

Turba dolo. seruate animos, uenit ultor in hostes

Ecce dies; tunc arma palam, tunc ibimus omnes.'

245

His tandem uirtus iuuenum frenata quieuit:

Non aliter moto quam si pater Aeolus antro

Portam iterum saxo premat imperiosus et omne

Claudat iter, iam iam sperantibus aequora uentis.

Insuper Herculeum sibi iungit Agyllea uates

250

Actoraque: hic aptus suadere, hic robore iactat

Non cessisse patri; comites tribus ordine deni,

Horrendum Aoniis et contra stantibus agmen.

Ipse noui gradiens furta ad Mauortia belli

Ponit adoratas, Phoebea insignia, frondes,

255

Longaeuique ducis gremio commendat honorem

Frontis, et oblatam Polynicis munere grato

Loricam galeamque subit. ferus Actora magno

Ense grauat Capaneus, ipse haud dignatus in hostem

Ire dolo superosque sequi. permutat Agylleus

260

Arma trucis Nomii: quid enim fallentibus umbris

Arcus et Herculeae iuuissent bella sagittae?

Inde per abruptas castrorum ex aggere pinnas,

Ne grauis exclamet portae mugitus aenae,

Praecipitant saltu; nec longum, et protinus ingens

265

Praeda solo ceu iam exanimes multoque peracti

Ense iacent. 'ite, o socii, quacumque uoluptas

Caedis inexhaustae, superisque fauentibus, oro,

Sufficite!' hortatur clara iam uoce sacerdos,

'Cernitis expositas turpi marcore cohortes?

270

Pro pudor! Argolicas hine ausi obsidere portas,

Hi seruare uiros?' sic fatus, et exuit ensem

Fulmineum rapidaque manu morientia transit

Agmina. quis numeret caedes, aut nomine turbam

Exanimem signare queat? subit ordine nullo

275

Tergaque pectoraque et galeis inclusa relinquit

Murmura permiscetque uagos in sanguine manes:

Hunc temere explicitum stratis, hunc sero remissis

Gressibus inlapsum clipeo et male tela tenentem,

Coetibus hos mediis uina inter et arma iacentes,

280

Adclines clipeis alios, ut quemque ligatum

Infelix tellure sopor supremaque nubes

Obruerat. nec numen abest, armataque Iuno

Lunarem quatiens exerta lampada dextra

Pandit iter firmatque animos et corpora monstrat.

285

Sentit adesse deam, tacitus sed gaudia celat

Thiodamas; iam tarda manus, iam debile ferrum

Et caligantes nimiis successibus irae.

Caspia non aliter magnorum in strage iuuencum

Tigris, ubi inmenso rabies placata cruore

290

Lassauitque genas et crasso sordida tabo

Confudit maculas, spectat sua facta doletque

Defecisse famem: uictus sic augur inerrat

Caedibus Aoniis; optet nunc bracchia centum

Centenasque in bella manus; iam taedet inanes

295

Exhaurire animas, hostemque adsurgere mallet.

Parte alia segnes magno satus Hercule uastat

Sidonios Actorque alia, sua quemque cruento

Limite turba subit: stagnant nigrantia tabo

Gramina, sanguineis nutant tentoria riuis;

300

Fumat humus, somnique et mortis anhelitus una

Voluitur; haud quisquam uisus aut ora iacentum

Erexit: tali miseris deus aliger umbra

Incubat et tantum morientia lumina soluit.

Traxerat insomnis cithara ludoque suprema

305

Sidera iam nullos uisurus Ialmenus ortus,

Sidonium paeana canens; huic languida ceruix

In laeuum cogente deo, mediaque iacebant

Colla relicta lyra: ferrum per pectus Agylleus

Exigit aptatamque caua testudine dextram

310

Percutit et digitos inter sua fila trementes.

Proturbat mensas dirus liquor: undique manant

Sanguine permixti latices, et Bacchus in altos

Crateras paterasque redit. ferus occupat Actor

Implicitum fratri Thamyrin, Tagus haurit Echecli

315

Terga coronati, Danaus caput amputat Hebri:

Nescius heu rapitur fatis, hilarisque sub umbras

Vita fugit mortisque ferae lucrata dolores.

Stratus humo gelida subter iuga fida rotasque

Calpetus Aonios gramen gentile metentes

320

Proflatu terrebat equos: madida ora redundant

Accensusque mero sopor aestuat; ecce iacentis

Inachius uates iugulum fodit, expulit ingens

Vina cruor fractumque perit in sanguine murmur.

Fors illi praesaga quies, nigrasque grauatus

325

Per somnum Thebas et Thiodamanta uidebat.

Quarta soporiferae superabant tempora nocti,

Cum uacuae nubes et honor non omnibus astris,

Adflatusque fugit curru maiore Bootes.

Iamque ipsum defecit opus, cum prouidus Actor

330

Thiodamanta uocat: 'satis haec inopina Pelasgis

Gaudia: uix ullos tanto reor agmine saeuam

Effugisse necem, ni quos deformis in alto

Sanguine degeneres occultat uita; secundis

Pone modum; sunt et diris sua numina Thebis.

335

Forsitan et nobis modo quae fauere recedunt.'

Paruit, et madidas tollens ad sidera palmas:

'Phoebe, tibi exuuias monstratae praemia noctis

Nondum ablutus aquis (tibi enim haec ego sacra litaui)

Trado ferus miles tripodum fidusque sacerdos.

340

Si non dedecui tua iussa tulique prementem,

Saepe ueni, saepe hanc dignare inrumpere mentem.

Nunc tibi crudus honos, trunca arma cruorque uirorum:

At patrias si quando domos optataque, Paean,

Templa, Lycie, dabis, tot ditia dona sacratis

345

Postibus et totidem uoti memor exige tauros.'

Dixerat, et laetis socios reuocabat ab armis.

Venerat hos inter fato Calydonius Hopleus

Maenaliusque Dymas, dilecti regibus ambo,

Regum ambo comites, quorum post funera maesti

350

Vitam indignantur. prior Arcada concitat Hopleus:

'Nullane post manes regis tibi cura perempti,

Care Dyma, teneant quem iam fortasse uolucres

Thebanique canes? patriae quid deinde feretis,

Arcades? en reduces contra uenit aspera mater:

355

Funus ubi? at nostro semper sub pectore Tydeus

Saeuit inops tumuli, quamuis patientior artus

Ille nec abruptis adeo lacrimabilis annis.

Ire tamen saeuumque libet nullo ordine passim

Scrutari campum, mediasue inrumpere Thebas.'

360

Excipit orsa Dymas: 'per ego haec uaga sidera iuro,

Per ducis errantes instar mihi numinis umbras,

Idem animus misero; comitem circumspicit olim

Mens humili luctu, sed nunc prior ibo' - uiamque

Incohat et maesto conuersus ad aethera uultu

365

Sic ait: 'arcanae moderatrix Cynthia noctis,

Si te tergeminis perhibent uariare figuris

Numen et in siluas alio descendere uultu,

Ille comes nuper nemorumque insignis alumnus,

Ille tuus, Diana, puer (nunc respice saltem)

370

Quaeritur.' intendit pronis dea curribus almum

Sidus et admoto monstrauit funera cornu.

Apparent campi Thebaeque altusque Cithaeron:

Sic ubi nocturnum tonitru malus aethera frangit

Iuppiter, absiliunt nubes et fulgure claro

375

Astra patent, subitusque oculis ostenditur orbis.

Accepit radios et eadem percitus Hopleus

Tydea luce uidet; longe dant signa per umbras

Mutua laetantes, et amicum pondus uterque,

Ceu reduces uitae saeuaque a morte remissos,

380

Subiecta ceruice leuant; nec uerba, nec ausi

Flere diu: prope saeua dies indexque minatur

Ortus. eunt taciti per maesta silentia magnis

Passibus exhaustasque dolent pallere tenebras.

Inuida fata piis et fors ingentibus ausis

385

Rara comes. iam castra uident animisque propinquant,

Et decrescit onus, subiti cum pulueris umbra

Et sonus a tergo. monitu ducis acer agebat

Amphion equites, noctem uigilataque castra

Explorare datus, primusque per auia campi

390

Vsque procul (necdum totas lux soluerat umbras)

Nescio quid uisu dubium incertumque moueri

Corporaque ire uidet; subitus mox fraude reperta

Exclamat, 'cohibete gradum quicumque!' sed hostes

Esse patet: miseri pergunt anteire timentque

395

Non sibi; tunc mortem trepidis minitatur et hastam

Expulit, ac uanos alte leuat eminus ictus,

Adfectans errare manum. stetit illa Dymantis

Ante oculos, qui forte prior, gressumque repressit.

At non magnanimus curauit perdere iactus

400

Aepytus, et fixo transuerberat Hoplea tergo

Pendentisque etiam perstrinxit Tydeos armos.

Labitur egregii nondum ducis inmemor Hopleus,

Expiratque tenens (felix, si corpus ademptum

Nesciat), et saeuas talis descendit ad umbras.

405

Viderat hoc retro conuersus et agmina sentit

Iuncta Dymas, dubius precibusne subiret an armis

Instantes: arma ira dabat, fortuna precari

Non audere iubet; neutri fiducia coepto:

Distulit ira preces; ponit miserabile corpus

410

Ante pedes, tergoque graues quas forte gerebat

Tigridis exuuias in laeuam torquet et obstat

Exertum obiectans mucronem, inque omnia tela

Versus et ad caedem iuxta mortemque paratus:

Vt lea, quam saeuo fetam pressere cubili

415

Venantes Numidae, natos erecta superstat,

Mente sub incerta toruum ac miserabile frendens;

Illa quidem turbare globos et frangere morsu

Tela queat, sed prolis amor crudelia uincit

Pectora, et a media catulos circumspicit ira.

420

Et iam laeua uiro, quamuis saeuire uetaret

Amphion, erepta manus, puerique trahuntur

Ora supina comis. serus tunc denique supplex

Demisso mucrone rogat: 'moderatius, oro,

Ducite, fulminei per uos cunabula Bacchi

425

Inoamque fugam uestrique Palaemonis annos!

Si cui forte domi natorum gaudia, si quis

Hic pater, angusti puero date pulueris haustus

Exiguamque facem! rogat, en rogat ipse iacentis

Vultus: ego infandas potior satiare uolucres,

430

Me praebete feris, ego bella audere coegi.'

'Immo,' ait Amphion, 'regem si tanta cupido

Condere, quae timidis belli mens, ede, Pelasgis,

Quid fracti exanguesque parent; cuncta ocius effer,

Et uita tumuloque ducis donatus abito.'

435

Horruit et toto praecordia protinus Arcas

Impleuit capulo. 'summumne hoc cladibus,' inquit,

'Deerat ut adflictos turparem ego proditor Argos?

Nil emimus tanti, nec sic uelit ipse cremari.'

Sic ait, et magno proscissum uulnere pectus

440

Iniecit puero, supremaque murmura uoluens:

'Hoc tamen interea †et tu potiare sepulcro.'

Tales optatis regum in complexibus ambo,

Par insigne animis, Aetolus et inclutus Arcas,

Egregias efflant animas letoque fruuntur.

445

Vos quoque sacrati, quamuis mea carmina surgant

Inferiore lyra, memores superabitis annos.

Forsitan et comites non aspernabitur umbras

Euryalus Phrygiique admittet gloria Nisi.

At ferus Amphion, regi qui facta reportent

450

Edoceantque dolum captiuaque corpora reddant,

Mittit ouans; clausis ipse insultare Pelasgis

Tendit et abscisos sociorum ostendere uultus.

Interea reducem murorum e culmine Grai

Thiodamanta uident nec iam erumpentia celant

455

Gaudia. ut exertos enses et caede recenti

Arma rubere notant, nouus adsilit aethera magnum

Clamor, et e summo pendent cupida agmina uallo

Noscere quisque suos. uolucrum sic turba recentum,

Cum reducem longo prospexit in aere matrem,

460

Ire cupit contra summique e margine nidi

Extat hians, iam iamque cadat, ni pectore toto

Obstet aperta parens et amantibus increpat alis.

Dumque opus arcanum et taciti compendia Martis

Enumerant laetisque suos complexibus implent

465

Hopleaque exquirunt tardumque Dymanta queruntur:

Ecce et Dircaeae iuxta dux concitus alae

Venerat Amphion; non longum caede recenti

Laetatus uidet innumeris feruere cateruis

Tellurem atque una gentem expirare ruina.

470

Qui tremor inicitur caeli de lampade tactis,

Hic fixit iuuenem, pariterque horrore sub uno

Vox, acies sanguisque perit, gemitusque parantem

Ipse ultro conuertit equus; fugit ala retorto

Puluere. nondum illi Thebarum claustra subibant,

475

Et iam Argiua cohors nocturno freta triumpho

Prosilit in campos; per et arma et membra iacentum

Taetraque congerie sola semianimumque cruorem

Cornipedes ipsique ruunt: grauis exterit artus

Vngula, sanguineus lauat imber et impedit axes.

480

Dulce uiris hac ire uia, ceu tecta superbi

Sidonia atque ipsas calcent in sanguine Thebas.

Hortatur Capaneus: 'satis occultata, Pelasgi,

Delituit uirtus: nunc, nunc mihi uincere pulchrum

Teste die; mecum clamore et puluere aperto

485

Ite palam, iuuenes: sunt et mihi prouida dextrae

Omina et horrendi stricto mucrone furores.'

Sic ait; ardentes alacer succendit Adrastus

Argolicusque gener, sequitur iam tristior augur.

Iamque premunt muros (et adhuc noua funera narrat

490

Amphion) miseramque intrarant protinus urbem,

Ni Megareus specula citus exclamasset ab alta:

'Claude, uigil, subeunt hostes, claude undique portas!'

Est ubi dat uires nimius timor: ocius omnis

Porta coit; solas dum tardius artat Echion

495

Ogygias, audax animis Spartana iuuentus

Inrupit, caesique ruunt in limine primo

Incola Taygeti Panopeus rigidique natator

Oebalus Eurotae; tuque, o spectate palaestris

Omnibus et nuper Nemeaeo in puluere felix,

500

Alcidama, primis quem caestibus ipse ligarat

Tyndarides, nitidi moriens conuexa magistri

Respicis: auerso pariter deus occidit astro.

Te nemus Oebalium, te lubrica ripa Lacaenae

Virginis et falso gurges cantatus olori

505

Flebit, Amyclaeis Triuiae lugebere Nymphis,

Et quae te leges praeceptaque fortia belli

Erudiit genetrix, nimium didicisse queretur.

Talis Echionio Mauors in limine saeuit.

Tandem umeris obnixus Acron et pectore toto

510

Pronus Ialmenides aeratae robora portae

Torserunt: quanta pariter ceruice gementes

Profringunt inarata diu Pangaea iuuenci.

Par operis iactura lucro, quippe hoste retento

Exclusere suos; cadit intra moenia Graius

515

Ormenus, et pronas tendentis Amyntoris ulnas

Fundentisque preces penitus ceruice remissa

Verba solo uultusque cadunt, colloque decorus

Torquis in hostiles cecidit per uulnus harenas.

Soluitur interea uallum, primaeque recusant

520

Stare morae; iam se peditum iunxere cateruae

Moenibus: at patulas saltu transmittere fossas

Horror equis: haerent trepidi atque inmane pauentes

Abruptum mirantur agi; nunc impetus ire

Margine ab extremo, nunc sponte in frena recedunt.

525

Hi praefixa solo uellunt munimina, at illi

Portarum obiectus minuunt et ferrea sudant

Claustra remoliri, trabibusque artata sonoro

Pellunt saxa loco; pars ad fastigia missas

Exultant haesisse faces, pars ima lacessunt

530

Scrutanturque cauas caeca testudine turres.

At Tyrii, quae sola salus, caput omne coronant

Murorum, nigrasque sudes et lucida ferro

Spicula et arsuras caeli per inania glandes

Saxaque in aduersos ipsis auulsa rotabant

535

Moenibus: exundant saeuo fastigia nimbo,

Armataeque uomunt stridentia tela fenestrae.

Qualiter aut Malean aut alta Ceraunia supra

Cessantes in nube sedent nigrisque leguntur

Collibus et subitae saliunt in uela procellae:

540

Talis Agenoreis Argiuum exercitus armis

Obruitur; non ora uirum, non pectora flectit

Imber atrox, rectosque tenent in moenia uultus

Inmemores leti et tantum sua tela uidentes.

Anthea falcato lustrantem moenia curru

545

Desuper Ogygiae pepulit grauis impetus hastae;

Lora excussa manu, retroque in terga uolutus

Semianimos artus ocreis retinentibus haeret;

Mirandum uisu belli scelus: arma trahuntur,

Fumantesque rotae tellurem et tertius hastae

550

Sulcus arat; longo sequitur uaga puluere ceruix,

Et resupinarum patet orbita lata comarum.

At tuba luctificis pulsat clangoribus urbem

Obsaeptasque fores sonitu perfringit amaro.

Diuisere aditus, omnique in limine saeuus

555

Signifer; ante omnes sua damna et gaudia portas.

Dira intus facies, uix Mauors ipse uidendo

Gaudeat; insanis lymphatam horroribus urbem

Scindunt dissensu uario Luctusque Furorque

Et Pauor et caecis Fuga circumfusa tenebris.

560

Bellum intrasse putes: feruent discursibus arces,

Miscentur clamore uiae, ferrum undique et ignes

Mente uident, saeuas mente accepere catenas.

Consumpsit uentura timor: iam tecta replerant

Templaque, et ingratae uallantur planctibus arae.

565

Vna omnes eademque subit formido per annos:

Poscunt fata senes, ardet palletque iuuentus,

Atria femineis trepidant ululata querelis.

Flent pueri et flendi nequeunt cognoscere causas

Attoniti et tantum matrum lamenta trementes.

570

Illas cogit amor, nec habent extrema pudorem:

Ipsae tela uiris, ipsae iram animosque ministrant,

Hortanturque unaque ruunt, nec auita gementes

Limina nec paruos cessant ostendere natos.

Sic ubi pumiceo pastor rapturus ab antro

575

Armatas erexit apes, fremit aspera nubes,

Inque uicem sese stridore hortantur et omnes

Hostis in ora uolant, mox deficientibus alis

Amplexae flauamque domum captiuaque plangunt

Mella laboratasque premunt ad pectora ceras.

580

Nec non ancipitis pugnat sententia uulgi

Discordesque serit motus: hi reddere fratrem

(Nec mussant, sed uoce palam claroque tumultu),

Reddere regna iubent; periit reuerentia regis

Sollicitis: 'ueniat pactumque hic computet annum,

585

Cadmeosque lares exul patriasque salutet

Infelix tenebras; cur autem ego sanguine fraudes

Et periura luam regalis crimina noxae?'

Inde alii: 'sera ista fides, iam uincere mauult.'

Tiresian alii lacrimis et supplice coetu

590

Orant, quodque unum rebus solamen in artis,

Nosse futura rogant. tenet ille inclusa premitque

Fata deum: 'quiane ante duci bene credita nostro

Consilia et monitus, cum perfida bella uetarem?

Te tamen, infelix,' inquit, 'perituraque Thebe,

595

Si taceam, nequeo miser exaudire cadentem

Argolicumque oculis haurire uacantibus ignem.

Vincamur, Pietas; pone heia altaria, uirgo,

Quaeramus superos.' facit illa, acieque sagaci

Sanguineos flammarum apices geminumque per aras

600

Ignem et clara tamen mediae fastigia lucis

Orta docet; tunc in speciem serpentis inanem

Ancipiti gyro uolui frangique rubore

Demonstrat dubio, patriasque inluminat umbras.

Ille coronatos iamdudum amplectitur ignes,

605

Fatidicum sorbens uultu flagrante uaporem.

Stant tristes horrore comae, uittasque trementes

Caesaries insana leuat: diducta putares

Lumina consumptumque genis rediisse nitorem.

Tandem exundanti permisit uerba furori:

610

'Audite, o sontes, extrema litamina diuum,

Labdacidae: uenit alma salus, sed limite duro.

Martius inferias et saeua efflagitat anguis

Sacra: cadat generis quicumque nouissimus extat

Viperei, datur hoc tantum uictoria pacto.

615

Felix qui tanta lucem mercede relinquet.'

Stabat fatidici prope saeua altaria uatis

Maestus, adhuc patriae tantum communia lugens

Fata, Creon: grandem subiti cum fulminis ictum,

Non secus ac torta traiectus cuspide pectus,

620

Accipit exanimis sentitque Menoecea posci.

Monstrat enim suadetque timor; stupet anxius alto

Corda metu glaciante pater: Trinacria qualis

Ora repercussum Libyco mare sumit ab aestu.

Mox plenum Phoebo uatem et celerare iubentem,

625

Nunc humilis genua amplectens, nunc ora canentis,

Nequiquam reticere rogat; iam Fama sacratam

Vocem amplexa uolat, clamantque oracula Thebae.

Nunc age, quis stimulos et pulchrae gaudia mortis

Addiderit iuueni (neque enim haec absentibus umquam

630

Mens homini transmissa deis), memor incipe Clio,

Saecula te quoniam penes et digesta uetustas.

Diua Iouis solio iuxta comes, unde per orbem

Rara dari terrisque solet contingere, Virtus,

Seu pater omnipotens tribuit, siue ipsa capaces

635

Elegit penetrare uiros, caelestibus ut tunc

Desiluit gauisa plagis! dant clara meanti

Astra locum quosque ipsa polis adfixerat ignes.

Iamque premit terras, nec uultus ab aethere longe;

Sed placuit mutare genas, fit prouida Manto,

640

Responsis ut plana fides, et fraude priores

Exuitur uultus. abiit horrorque uigorque

Ex oculis, paulum decoris permansit honosque

Mollior, et posito uatum gestamina ferro

Subdita; descendunt uestes, toruisque ligatur

645

Vitta comis (nam laurus erat); tamen aspera produnt

Ora deam nimiique gradus. sic Lydia coniunx

Amphitryoniaden exutum horrentia terga

Perdere Sidonios umeris ridebat amictus

Et turbare colus et tympana rumpere dextra.

650

Sed neque te indecorem sacris dignumque iuberi

Talia Dircaea stantem pro turre, Menoeceu,

Inuenit; inmensae reserato limine portae

Sternebas Danaos, pariter Mauortius Haemon.

Sed consanguinei quamuis atque omnia fratres,

655

Tu prior: exanimes circum cumulantur acerui;

Omne sedet telum, nulli sine caedibus ictus

(Necdum aderat Virtus); non mens, non dextra quiescit,

Non auida arma uacant, ipsa insanire uidetur

Sphinx galeae custos, uisoque animata cruore

660

Emicat effigies et sparsa orichalca renident:

Cum dea pugnantis capulum dextramque repressit:

'Magnanime o iuuenis, quo non agnouerit ullum

Certius armifero Cadmi de semine Mauors,

Linque humiles pugnas, non haec tibi debita uirtus:

665

Astra uocant, caeloque animam, plus concipe, mittes.

Iamdudum hoc hilares genitor bacchatur ad aras,

Hoc ignes fibraeque uolunt, hoc urguet Apollo:

Terrigenam cuncto patriae pro sanguine poscunt.

Fama canit monitus, gaudet Cadmeia plebes

670

Certa tui; rape mente deos, rape nobile fatum.

I, precor, accelera, ne proximus occupet Haemon.'

Sic ait, et magna cunctantis pectora dextra

Permulsit tacite seseque in corde reliquit.

Fulminis haud citius radiis adflata cupressus

675

Combibit infestas et stirpe et uertice flammas,

Quam iuuenis multo possessus numine pectus

Erexit sensus letique inuasit amorem.

Vt uero auersae gressumque habitumque notauit

Et subitam a terris in nubila crescere Manto,

680

Obstipuit. 'sequimur, diuum quaecumque uocasti,

Nec tarde paremus,' ait; iam iamque recedens

Instantem uallo Pylium tamen Agrea fixit.

Armigeri fessum excipiunt; tum uulgus euntem

Auctorem pacis seruatoremque deumque

685

Conclamat gaudens atque ignibus implet honestis.

Iamque iter ad muros cursu festinus anhelo

Obtinet et miseros gaudet uitasse parentes,

Cum genitor - steterunt ambo et uox haesit utrique,

Deiectaeque genae. tandem pater ante profatus:

690

'Quis nouus inceptis rapuit te casus ab armis?

Quae bello grauiora paras? dic, nate, precanti,

Cur tibi torua acies? cur hic truculentus in ore

Pallor, et ad patrios non stant tua lumina uultus?

Audisti responsa, palam est. per ego oro tuosque,

695

Nate, meosque annos miseraeque per ubera matris,

Ne uati, ne crede, puer! superine profanum

Dignantur stimulare senem, cui uultus inanis

Extinctique orbes et poena simillima diro

Oedipodae? quid si insidiis et fraude dolosa

700

Rex agit, extrema cui nostra in sorte timori

Nobilitas tuaque ante duces notissima uirtus?

Illius haec forsan, remur quae uerba deorum;

Ille monet! ne frena animo permitte calenti,

Da spatium tenuemque moram, male cuncta ministrat

705

Impetus; hoc, oro, munus concede parenti.

Sic tua maturis signentur tempora canis,

Et sis ipse parens et ad hunc, animose, timorem

Peruenias: ne perge meos orbare penates.

Externi te nempe patres alienaque tangunt

710

Pignora? si pudor est, primum miserere tuorum.

Haec pietas, hic uerus honos; ibi gloria tantum

Ventosumque decus titulique in morte latentes.

Nec timidus te flecto parens: i, proelia misce,

I Danaas acies mediosque per obuius enses:

715

Non teneo; liceat misero tremibunda lauare

Vulnera et undantem lacrimis siccare cruorem,

Teque iterum saeuis iterumque remittere bellis.

Hoc malunt Thebae.' sic colla manusque tenebat

Implicitus; sed nec lacrimae nec uerba mouebant

720

Dis uotum iuuenem; quin et monstrantibus illis

Fraude patrem tacita subit auertitque timorem:

'Falleris heu uerosque metus, pater optime, nescis.

Non me ulli monitus, nec uatum exorsa furentum

Sollicitant uanisque mouent (sibi callidus ista

725

Tiresias nataeque canat) non si ipse reclusis

Comminus ex adytis in me insaniret Apollo.

Sed grauis unanimi casus me fratris ad urbem

Sponte refert: gemit Inachia mihi saucius Haemon

Cuspide; uix illum medio de puluere belli

730

Inter utrasque acies, iam iamque tenentibus Argis -

Sed moror. i, refoue dubium turbaeque ferenti

Dic, parcant leuiterque uehant; ego uulnera doctum

Iungere supremique fugam reuocare cruoris

Aetiona petam.' sic imperfecta locutus

735

Effugit; illi atra mersum caligine pectus

Confudit sensus; pietas incerta uagatur

Discordantque metus, impellunt credere Parcae.

Turbidus interea ruptis uenientia portis

Agmina belligeri Capaneus agit aequore campi,

740

Cornua nunc equitum, cuneos nunc ille pedestres,

Et proculcantes moderantum funera currus;

Idem altas turres saxis et turbine crebro

Laxat, agit turmas idem atque in sanguine fumat.

Nunc spargit torquens uolucri noua uulnera plumbo,

745

Nunc iaculum excusso rotat in sublime lacerto,

Nullaque tectorum subit ad fastigia, quae non

Deferat hasta uirum perfusaque caede recurrat.

Nec iam aut Oeniden aut Hippomedonta peremptos

Aut uatem Pelopea Phalanx aut Arcada credunt;

750

Quin socium coiisse animas et corpore in uno

Stare omnes, ita cuncta replet. non ullius aetas,

Non cultus, non forma mouet; pugnantibus idem

Supplicibusque furit; non quisquam obsistere contra,

Non belli temptare uices: procul arma furentis

755

Terribilesque iubas et frontem cassidis horrent.

At pius electa murorum in parte Menoeceus

Iam sacer aspectu solitoque augustior ore,

Ceu subito in terras supero demissus ab axe,

Constitit, exempta manifestus casside nosci,

760

Despexitque acies hominum et clamore profundo

Conuertit campum iussitque silentia bello.

'Armorum superi, tuque o qui funere tanto

Indulges mihi, Phoebe, mori, date gaudia Thebis

Quae pepigi et toto quae sanguine prodigus emi.

765

Ferte retro bellum captaeque impingite Lernae

Reliquias turpes, confixaque terga fouentes

Inachus indecores pater auersetur alumnos.

At Tyriis templa, arua, domos, conubia, natos

Reddite morte mea: si uos placita hostia iuui,

770

Si non attonitis uatis consulta recepi

Auribus et Thebis nondum credentibus hausi,

Haec Amphioniis pro me persoluite terris

Ac mihi deceptum, precor, exorate parentem.'

Sic ait, insignemque animam mucrone corusco

775

Dedignantem artus pridem maestamque teneri

Arripit atque uno quaesitam uulnere rumpit.

Sanguine tunc spargit turres et moenia lustrat,

Seque super medias acies, nondum ense remisso,

Iecit et in saeuos cadere est conatus Achiuos.

780

Ast illum amplexae Pietas Virtusque ferebant

Leniter ad terras corpus; nam spiritus olim

Ante Iouem et summis apicem sibi poscit in astris.

Iamque intra muros nullo sudore receptum

Gaudentes heroa ferunt: abscesserat ultro

785

Tantalidum uenerata cohors; subit agmine longo

Colla inter iuuenum, laetisque fauoribus omni

Concinitur uulgo Cadmum atque Amphiona supra

Conditor; hi sertis, hi ueris honore soluto

Accumulant artus patriaque in sede reponunt

790

Corpus adoratum. repetunt mox bella peractis

Laudibus; hic uicta genitor lacrimabilis ira

Congemit, et tandem matri data flere potestas:

'Lustralemne feris ego te, puer inclute, Thebis

Deuotumque caput uilis ceu mater alebam?

795

Quod molita nefas? cui tantum inuisa deorum?

Non ego monstrifero coitu reuoluta notaui

Pignora, nec nato peperi funesta nepotes.

Quid refert? habet ecce suos Iocasta ducesque

Regnantesque uidet: nos saeua piacula bello

800

Demus, ut alterni (placet hoc tibi, fulminis auctor?)

Oedipodionii mutent diademata fratres?

Quid superos hominesue queror? tu, saeue Menoeceu,

Tu miseram ante omnes properasti extinguere matrem.

Vnde hic mortis amor? quae sacra insania menti?

805

Quosue ego conceptus aut quae male pignora fudi

Tam diuersa mihi? nimirum Martius anguis,

Quaeque nouis proauum tellus effloruit armis -

Hinc animi tristes nimiusque in pectore Mauors,

Et de matre nihil. sponte en ultroque peremptus

810

Inrumpis maestas Fatis nolentibus umbras.

Ast egomet Danaos Capaneaque tela uerebar:

Haec erat, haec metuenda manus ferrumque quod amens

Ipsa dedi. uiden ut iugulo consumpserit ensem?

Altius haud quisquam Danaum mucrone subisset.'

815

Diceret infelix etiamnum et cuncta repleret

Questibus: abducunt comites famulaeque perosam

Solantes thalamoque tenent, sedet eruta multo

Vngue genas; non illa diem, non uerba precantum

Respicit aut uisus flectit tellure relictos,

820

Iam uocis, iam mentis inops. sic aspera tigris

Fetibus abreptis Scythico deserta sub antro

Accubat et tepidi lambit uestigia saxi;

Nusquam irae, sedit rabidi feritasque famesque

Oris, eunt praeter secura armenta gregesque:

825

Aspicit illa iacens; ubi enim quibus ubera pascat

Aut quos ingenti premat expectata rapina?

Hactenus arma, tubae, ferrumque et uulnera: sed nunc

Comminus astrigeros Capaneus tollendus in axes.

Non mihi iam solito uatum de more canendum;

830

Maior ab Aoniis poscenda amentia lucis:

Mecum omnes audete deae! siue ille profunda

Missus nocte furor, Capaneaque signa secutae

Arma Iouem contra Stygiae rapuere sorores,

Seu uirtus egressa modum, seu gloria praeceps,

835

Seu magnae data fama neci, seu laeta malorum

Principia et blandae superum mortalibus irae.

Iam sordent terrena uiro taedetque profundae

Caedis, et exhaustis olim Graiumque suisque

Missilibus lassa respexit in aethera dextra.

840

Ardua mox toruo metitur culmina uisu,

Innumerosque gradus gemina latus arbore clausos

Aerium sibi portat iter, longeque timendus

Multifidam quercum flagranti lumine uibrat;

Arma rubent una clipeoque incenditur ignis.

845

'Hac' ait 'in Thebas, hac me iubet ardua uirtus

Ire, Menoeceo qua lubrica sanguine turris.

Experiar quid sacra iuuent, an falsus Apollo.'

Dicit, et alterno captiua in moenia gressu

Surgit ouans: quales mediis in nubibus aether

850

Vidit Aloidas, cum cresceret impia tellus

Despectura deos nec adhuc inmane ueniret

Pelion et trepidum iam tangeret Ossa Tonantem.

Tunc uero attoniti fatorum in cardine summo,

Ceu suprema lues urbi facibusque cruentis

855

Aequatura solo turres Bellona subiret,

Omnibus e tectis certatim ingentia saxa

Roboraque et ualidas fundae Balearis habenas,

Nam iaculis caeloque uagis spes unde sagittis? -

Verum auidi et tormenta rotant et molibus urguent.

860

Ille nec ingestis nec terga sequentibus umquam

Detrahitur telis, uacuoque sub aere pendens

Plana uelut terra certus uestigia figat,

Tendit et ingenti subit occurrente ruina:

Amnis ut incumbens longaeui robora pontis

865

Adsiduis oppugnat aquis; iam saxa fatiscunt

Emotaeque trabes: tanto uiolentior ille

(Sentit enim) maiore salo quassatque trahitque

Molem aegram, nexus donec celer alueus omnes

Abscidit et cursu uictor respirat aperto.

870

Vtque petita diu celsus fastigia supra

Eminuit trepidamque adsurgens desuper urbem

Vidit et ingenti Thebas exterruit umbra,

Increpat attonitos: †'humilesne Amphionis arces,

Pro pudor, hi faciles, carmenque imbelle secuti,

875

Hi, mentita diu Thebarum fabula, muri?†

Et quid tam egregium prosternere moenia molli

Structa lyra?' simul insultans gressuque manuque

Molibus obstantes cuneos tabulataque saeuus

Restruit: absiliunt pontes, tectique trementis

880

Saxea frena labant, dissaeptoque aggere rursus

Vtitur et truncas rupes in templa domosque

Praecipitat frangitque suis iam moenibus urbem.

Iamque Iouem circa studiis diuersa fremebant

Argolici Tyriique dei; pater, aequus utrisque,

885

Aspicit ingentes ardentum comminus iras

Seque obstare uidet. gemit inseruante nouerca

Liber et obliquo respectans lumine patrem:

'Nunc ubi saeua manus, meaque heu cunabula flammae?

Fulmen, io ubi fulmen?' ait. gemit auctor Apollo

890

Quas dedit ipse domos; Lernam Thebasque rependit

Maestus et intento dubitat Tirynthius arcu;

Maternos plangit uolucer Danaeius Argos;

Flet Venus Harmoniae populos metuensque mariti

Stat procul et tacita Gradiuum respicit ira.

895

Increpat Aonios audax Tritonia diuos,

Iunonem tacitam furibunda silentia torquent.

Non tamen haec turbant pacem Iouis, ecce quierant

Iurgia cum mediis Capaneus auditus in astris,

'Nullane pro trepidis,' clamabat, 'numina Thebis

900

Statis? ubi infandae segnes telluris alumni,

Bacchus et Alcides? piget instigare minores:

Tu potius uenias (quis enim concurrere nobis

Dignior?); en cineres Semelaeaque busta tenentur!

Nunc age, nunc totis in me conitere flammis,

905

Iuppiter! an pauidas tonitru turbare puellas

Fortior et soceri turres excindere Cadmi?'

Ingemuit dictis superum dolor; ipse furentem

Risit et incussa sanctarum mole comarum,

'Quaenam spes hominum tumidae post proelia Phlegrae?

910

Tune etiam feriendus?' ait. premit undique lentum

Turba deum frendens et tela ultricia poscit,

Nec iam audet fatis turbata obsistere coniunx.

Ipsa dato nondum caelestis regia signo

Sponte tonat, coeunt ipsae sine flamine nubes

915

Accurruntque imbres: Stygias rupisse catenas

Iapetum aut uictam supera ad conuexa leuari

Inarimen Aetnamue putes. pudet ista timere

Caelicolas; sed cum in media uertigine mundi

Stare uirum insanasque uident deposcere pugnas,

920

Mirantur taciti et dubio pro fulmine pallent.

Coeperat Ogygiae supra fastigia turris

Arcanum mugire polus caelumque tenebris

Auferri: tenet ille tamen, quas non uidet, arces,

Fulguraque attritis quotiens micuere procellis,

925

'His' ait 'in Thebas, his iam decet ignibus uti,

Hinc renouare faces lassamque accendere quercum.'

Talia dicentem toto Ioue fulmen adactum

Corripuit: primae fugere in nubila cristae,

Et clipei niger umbo cadit, iamque omnia lucent

930

Membra uiri. cedunt acies, et terror utrimque,

Quo ruat, ardenti feriat quas corpore turmas.

[Intra se stridere facem galeamque comasque

Quaerit, et urentem thoraca repellere dextra

Conatus ferri cinerem sub pectore tractat.]

935

Stat tamen, extremumque in sidera uersus anhelat,

Pectoraque inuisis obicit fumantia muris;

Nec caderet, sed membra uirum terrena relinquunt,

Exuiturque animus; paulum si tardius artus

Cessissent, potuit fulmen sperare secundum.