Nuntia multiuago Danaas perlabitur urbes
Fama gradu, sancire nouo sollemnia busto
Inachidas ludumque super, quo Martia bellis
Praesudare paret seseque accendere uirtus.
5
Graium ex more decus: primus Pisaea per arua
Hunc pius Alcides Pelopi certauit honorem
Puluereumque fera crinem detersit oliua;
Proxima uipereo celebratur libera nexu
Phocis, Apollineae bellum puerile pharetrae;
10
Mox circum tristes seruata Palaemonis aras
Nigra superstitio, quotiens animosa resumit
Leucothea gemitus et amica ad litora festa
Tempestate uenit: planctu conclamat uterque
Isthmos, Echioniae responsant flebile Thebae.
15
Et nunc eximii regum, quibus Argos alumnis
Conexum caelo, quorumque ingentia tellus
Aonis et Tyriae suspirant nomina matres,
Concurrunt nudasque mouent in proelia uires.
Ceu primum ausurae trans alta ignota biremes,
20
Seu Tyrrhenam hiemem, seu stagna Aegaea lacessant,
Tranquillo prius arma lacu clauumque leuesque
Explorant remos atque ipsa pericula discunt;
At cum experta cohors, tunc pontum inrumpere fretae
Longius ereptasque oculis non quaerere terras.
25
Clara laboriferos caelo Tithonia currus
Extulerat uigilesque deae pallentis habenas
Et Nox et cornu fugiebat Somnus inani;
Iam plangore uiae, gemitu iam regia mugit
Flebilis, acceptos longe nemora auia frangunt
30
Multiplicantque sonos. sedet ipse exutus honoro
Vittarum nexu genitor squalentiaque ora
Sparsus et incultam ferali puluere barbam.
Asperior contra planctusque egressa uiriles
Exemplo famulas premit hortaturque uolentes
35
Orba parens, lacerasque super procumbere nati
Reliquias ardet totiensque auulsa refertur.
Arcet et ipse pater. mox ut maerentia dignis
Vultibus Inachii penetrarunt limina reges,
Ceu noua tunc clades et primo saucius infans
40
Vulnere letalisue inrumperet atria serpens,
Sic alium ex alio quamquam lassata fragorem
Pectora congeminant, integratoque resultant
Accensae clamore fores: sensere Pelasgi
Inuidiam et lacrimis excusant crimen obortis.
45
Ipse, datum quotiens intercisoque tumultu
Conticuit stupefacta domus, solatur Adrastus
Adloquiis genitorem ultro, nunc fata recensens
Resque hominum duras et inexorabile pensum,
Nunc aliam prolem mansuraque numine dextro
50
Pignora. nondum orsis modus, et lamenta redibant.
Ille quoque adfatus non mollius audit amicos
Quam trucis Ionii rabies clamantia ponto
Vota uirum aut tenues curant uaga fulmina nimbos.
Tristibus interea ramis teneraque cupresso
55
Damnatus flammae torus et puerile feretrum
Texitur: ima uirent agresti stramina cultu;
Proxima gramineis operosior area sertis,
Et picturatus morituris floribus agger;
Tertius adsurgens Arabum strue tollitur ordo
60
Eoas complexus opes incanaque glebis
Tura et ab antiquo durantia cinnama Belo.
Summa crepant auro, Tyrioque attollitur ostro
Molle supercilium, teretes hoc undique gemmae
Inradiant, medio Linus intertextus acantho
65
Letiferique canes: opus admirabile semper
Oderat atque oculos flectebat ab omine mater.
Arma etiam et ueterum exuuias circumdat auorum
Gloria mixta malis adflictaeque ambitus aulae,
Ceu grande exequiis onus atque inmensa ferantur
70
Membra rogo, sed cassa tamen sterilisque dolentes
Fama iuuat, paruique augescunt funere manes.
Inde ingens lacrimis honor et miseranda uoluptas,
Muneraque in cineres annis grauiora feruntur;
Namque illi et pharetras breuioraque tela dicarat
75
Festinus uoti pater insontesque sagittas;
Iam tunc et nota stabuli de gente probatos
In nomen pascebat equos cinctusque sonantes
Armaque maiores expectatura lacertos.
[Spes auidi quas, non in nomen credula, uestes
80
Vrguebat studio cultusque insignia regni
Purpureos sceptrumque minus, cuncta ignibus atris
Damnat atrox suaque ipse parens gestamina ferri,
Si damnis rabidum queat exaturare dolorem.]
Parte alia gnari monitis exercitus instat
85
Auguris aeriam truncis nemorumque ruina,
Montis opus, cumulare pyram, quae crimina caesi
Anguis et infausti cremet atra piacula belli.
[His labor accisam Nemeen umbrosaque tempe
Praecipitare solo lucosque ostendere Phoebo.]
90
Sternitur extemplo ueteres incaedua ferro
Silua comas, largae qua non opulentior umbrae
Argolicos inter saltusque educta Lycaeos
Extulerat super astra caput: stat sacra senectae
Numine, nec solos hominum transgressa ueterno
95
Fertur auos, Nymphas etiam mutasse superstes
Faunorumque greges. aderat miserabile luco
Excidium: fugere ferae, nidosque tepentes
Absiliunt (metus urguet) aues; cadit ardua fagus
Chaoniumque nemus brumaeque inlaesa cupressus,
100
Procumbunt piceae, flammis alimenta supremis,
Ornique iliceaeque trabes metuendaque suco
Taxus et infandos belli potura cruores
Fraxinus atque situ non expugnabile robur.
Hinc audax abies et odoro uulnere pinus
105
Scinditur, adclinant intonsa cacumina terrae
Alnus amica fretis nec inhospita uitibus ulmus.
Dat gemitum tellus: non sic euersa feruntur
Ismara cum fracto Boreas caput extulit antro,
Non grassante Noto citius nocturna peregit
110
Flamma nemus. linquunt flentes dilecta locorum
Otia cana Pales Siluanusque arbiter umbrae
Semideumque pecus, migrantibus aggemit illis
Silua, nec amplexae dimittunt robora Nymphae.
Vt cum possessas auidis uictoribus arces
115
Dux raptare dedit, uix signa audita, nec urbem
Inuenias; ducunt sternuntque abiguntque feruntque
Inmodici, minor ille fragor quo bella gerebant.
Iamque pari cumulo geminas, hanc tristibus umbris
Ast illam superis, aequus labor auxerat aras,
120
Cum signum luctus cornu graue mugit adunco
Tibia, cui teneros suetum producere manes
Lege Phrygum maesta. Pelopem monstrasse ferebant
Exequiale sacrum carmenque minoribus umbris
Vtile, quo geminis Niobe consumpta pharetris
125
Squalida bissenas Sipylon deduxerat urnas.
Portant inferias arsuraque fercula primi
Graiorum, titulisque pios testantur honores
Gentis quisque suae; longo post tempore surgit
Colla super iuuenum (numero dux legerat omni)
130
Ipse fero clamore torus. cinxere Lycurgum
Lernaei proceres, genetricem mollior ambit
Turba; nec Hypsipyle raro subit agmine: uallant
Inachidae memores, sustentant liuida nati
Bracchia et inuentae concedunt plangere matri.
135
Illic infaustos ut primum egressa penates
Eurydice, nudo uocem de pectore rumpit
Planctuque et longis praefata ululatibus infit:
'Non hoc Argolidum coetu circumdata matrum
Speraui te, nate, sequi, nec talia demens
140
Fingebam uotis annorum elementa tuorum,
Nil saeuum reputans: etenim his in finibus aeui
Vnde ego bella tibi Thebasque ignara timerem?
Cui superum nostro committere sanguine pugnas
Dulce? quis hoc armis uouit scelus? at tua nondum,
145
Cadme, domus, nullus Tyrio grege plangitur infans.
Primitias egomet lacrimarum et caedis acerbae,
Ante tubas ferrumque, tuli, dum deside cura
Credo sinus fidos altricis et ubera mando.
Quidni ego? narrabat seruatum fraude parentem
150
Insontesque manus. en quam ferale putemus
Abiurasse sacrum et Lemni gentilibus unam
Inmunem furiis! haec illa (et creditis ausae?)
Haec pietate potens solis abiecit in aruis -
Non regem dominumque - alienos impia partus,
155
Hoc tantum, siluaque infamis tramite liquit
Quem non anguis atrox (quid enim hac opus, ei mihi, leti
Mole fuit?) tantum caeli uiolentior aura
Impulsaeque Noto frondes cassusque ualeret
Exanimare timor. nec uos incessere luctu
160
Orba habeo, fixum matri inmotumque manebat
Hac altrice nefas; † atquin et blandus ad illam
Nate magis solam nosse atque audire uocantem
Ignarusque mei † nulla ex te gaudia matri.
Illa tuos questus lacrimososque impia risus
165
Audiit et uocis decerpsit murmura primae.
Illa tibi genetrix semper dum uita manebat,
Nunc ego. sed miserae mihi nec punire potestas
Sic meritam! quid dona, duces, quid inania fertis
Iusta rogis? illam (nil poscunt amplius umbrae),
170
Illam, oro, cineri simul excisaeque parenti
Reddite, quaeso, duces, per ego haec primordia belli
Cui peperi; sic aequa gemant mihi funera matres
Ogygiae.' sternit crines iteratque precando:
'Reddite, nec uero crudelem auidamque uocate
175
Sanguinis: occumbam pariter, dum uulnere iusto
Exaturata oculos unum impellamur in ignem.'
Talia uociferans alia de parte gementem
Hypsipylen (neque enim illa comas nec pectora seruat)
Agnouit longe et socium indignata dolorem:
180
'Hoc saltem, o proceres, tuque o, cui pignora nostri
Proturbata tori: prohibete, auferte supremis
Inuisam exequiis. quid se funesta parenti
Miscet et in nostris spectatur et ipsa ruinis?'
[Cui luget complexa suos?' dixitque repente
185
Concidit abruptisque obmutuit ore querelis.]
185b
Sic ait abruptisque inmutuit ore querelis.
Non secus ac primo fraudatum lacte iuuencum,
Cui trepidae uires et solus ab ubere sanguis,
Seu fera seu duras auexit pastor ad aras;
Nunc uallem spoliata parens, nunc flumina questu,
190
Nunc armenta mouet uacuosque interrogat agros;
Tunc piget ire domum, maestoque nouissima campo
Exit et oppositas impasta auertitur herbas.
At genitor sceptrique decus cultusque Tonantis
Inicit ipse rogis, tergoque et pectore fusam
195
Caesariem ferro minuit sectisque iacentis
Obnubit tenuia ora comis, ac talia fletu
Verba pio miscens: 'alio tibi, perfide, pacto,
Iuppiter, hunc crinem uoti reus ante dicaram,
Si pariter uirides nati libare dedisses
200
Ad tua templa genas; sed non ratus ore sacerdos,
Damnataeque preces; ferat haec, quae dignior, umbra.'
Iam face subiecta primis in frondibus ignis
Exclamat; labor insanos arcere parentes.
Stant iussi Danaum atque obtentis eminus armis
205
Prospectu uisus interclusere nefasto.
Ditantur flammae; non umquam opulentior illic
Ante cinis: crepitant gemmae, atque inmane liquescit
Argentum, et pictis exsudat uestibus aurum;
Nec non Assyriis pinguescunt robora sucis,
210
Pallentique croco strident ardentia mella,
Spumantesque mero paterae uerguntur et atri
Sanguinis et rapto gratissima cymbia lactis.
Tunc septem numero turmas (centenus ubique
Surgit eques) uersis ducunt insignibus ipsi
215
Graiugenae reges, lustrantque ex more sinistro
Orbe rogum et stantes inclinant puluere flammas.
Ter curuos egere sinus, inlisaque telis
Tela sonant, quater horrendum pepulere fragorem
Arma, quater mollem famularum bracchia planctum.
220
Semianimas alter pecudes spirantiaque ignis
Accipit armenta; hic luctus abolere nouique
Funeris auspicium uates, quamquam omina sentit
Vera, iubet: dextri gyro et uibrantibus hastis
Hac redeunt, raptumque suis libamen ab armis
225
Quisque iacit, seu frena libet seu cingula flammis
Mergere seu iaculum summae seu cassidis umbram.
[Multa gemunt extra raucis concentibus agri,
Et lituis aures circum pulsantur acutis.
Terretur clamore nemus: sic Martia uellunt
230
Signa tubae, nondum ira calet, nec sanguine ferrum
Inrubuit, primus bellorum comitur illo
Vultus, honoris opus. stat adhuc incertus in alta
Nube quibus sese Mauors indulgeat armis.]
Finis erat, lassusque putres iam Mulciber ibat
235
In cineres; instant flammis multoque soporant
Imbre rogum, posito donec cum sole labores
Exhausti; seris uix cessit cura tenebris.
Roscida iam nouies caelo dimiserat astra
Lucifer et totidem Lunae praeuenerat ignes
240
Mutato nocturnus equo (nec conscia fallit
Sidera et alterno deprenditur unus in ortu):
Mirum opus accelerasse manus! stat saxea moles,
Templum ingens cineri, rerumque effictus in illa
Ordo docet casus: fessis hic flumina monstrat
245
Hypsipyle Danais, hic reptat flebilis infans,
Hic iacet, extremum tumuli circum asperat orbem
Squameus; expectes morientis ab ore cruenta
Sibila, marmorea sic uoluitur anguis in hasta.
Iamque auidum pugnas uisendi uulgus inermes
250
(Fama uocat cunctos) aruis ac moenibus adsunt
Exciti; illi etiam quis belli incognitus horror,
Quos effeta domi, quos prima reliquerat aetas,
Conueniunt: non aut Ephyraeo in litore tanta
Vmquam aut Oenomai fremuerunt agmina circo.
255
Collibus incuruis uiridique obsessa corona
Vallis in amplexu nemorum sedet; hispida circum
Stant iuga, et obiectus geminis umbonibus agger
Campum exire uetat, longo quem tramite planum
Gramineae frontes sinuataque caespite uiuo
260
Mollia non subitis augent fastigia cliuis.
Illic conferti, iam sole rubentibus aruis,
Bellatrix sedere cohors; ibi corpore mixto
Metiri numerum uultusque habitusque suorum
Dulce uiris, tantique iuuat fiducia belli.
265
Centum ibi nigrantes, armenti robora, tauros
Lenta mole trahunt; idem numerusque colorque
Matribus et nondum lunatis fronte iuuencis.
Exin magnanimum series antiqua parentum
Inuehitur, miris in uultum animata figuris.
270
Primus anhelantem duro Tirynthius angens
Pectoris attritu sua frangit in ossa leonem.
Haud illum impauidi quamuis et in aere suumque
Inachidae uidere decus. pater ordine iuncto
Laeuus harundineae recubans super aggere ripae
275
Cernitur emissaeque indulgens Inachus urnae.
Io post tergum, iam prona dolorque parentis,
Spectat inocciduis stellatum uisibus Argum.
Ast illam melior Phariis erexerat aruis
Iuppiter atque hospes iam tunc Aurora colebat.
280
Tantalus inde parens, non qui fallentibus undis
Inminet aut refugae sterilem rapit aera siluae,
Sed pius et magni uehitur conuiua Tonantis.
Parte alia uictor curru Neptunia tendit
Lora Pelops, prensatque rotas auriga natantes
285
Myrtilos et uolucri iam iamque relinquitur axe.
Et grauis Acrisius speciesque horrenda Coroebi
Et Danae culpata sinus et in amne reperto
Tristis Amymone, paruoque Alcmena superbit
Hercule tergemina crinem circumdata luna.
290
Iungunt discordes inimica in foedera dextras
Belidae fratres, sed uultu mitior astat
Aegyptus; Danai manifestum agnoscere ficto
Ore notas pacisque malae noctisque futurae.
Mille dehinc species. tandem satiata uoluptas
295
Praestantesque uiros uocat ad sua praemia uirtus.
Primus sudor equis. dic incluta, Phoebe, regentum
Nomina, dic ipsos; neque enim generosior umquam
Alipedum conlata acies, ceu praepete cursu
Confligant densae uolucres aut litore in uno
300
Aeolus insanis statuat certamina uentis.
Ducitur ante omnes rutilae manifestus Arion
Igne iubae. Neptunus equo, si certa priorum
Fama, pater; primus teneri laesisse lupatis
Ora et litoreo domitasse in puluere fertur,
305
Verberibus parcens; etenim insatiatus eundi
Ardor et hiberno par inconstantia ponto.
Saepe per Ionium Libycumque natantibus ire
Interiunctus equis omnesque adsuerat in oras
Caeruleum deferre patrem; stupuere relicta
310
Nubila, certantesque Eurique Notique sequuntur.
Nec minor in terris bella Eurysthea gerentem
Amphitryoniaden alto per gramina sulco
Duxerat, illi etiam ferus indocilisque teneri.
Mox diuum dono regis dignatus Adrasti
315
Imperia et multum mediis mansueuerat annis.
Tunc rector genero Polynici indulget agendum
Multa monens, ubi feruor equo, qua suetus ab arte
Mulceri, ne saeua manus, ne liber habenis
Impetus. 'urgue alios,' inquit, 'stimulisque minisque;
320
Ille ibit, minus ipse uoles.' sic ignea lora
Cum daret et rapido Sol natum imponeret axi,
Gaudentem lacrimans astra insidiosa docebat
Nolentesque teri zonas mediamque polorum
Temperiem: pius ille quidem et formidine cauta,
325
Sed iuuenem durae prohibebant discere Parcae.
Oebalios sublimis agit, spes proxima palmae,
Amphiaraus equos; tua furto lapsa propago,
Cyllare, dum Scythici diuersus ad ostia Ponti
Castor Amyclaeas remo permutat habenas.
330
Ipse habitu niueus, niuei dant colla iugales,
Concolor est albis et cassis et infula cristis.
Quin et Thessalicis felix Admetus ab oris
Vix steriles compescit equas, Centaurica dicunt
Semina: credo, adeo sexum indignantur, et omnis
335
In uires adducta Venus; noctemque diemque
Adsimulant maculis internigrantibus albae:
Tantus uterque color, credi nec degener illo
De grege, Castaliae stupuit qui sibila cannae
Laetus et audito contempsit Apolline pasci.
340
Ecce et Iasonidae iuuenes, noua gloria matris
Hypsipyles, subiere iugo, quo uectus uterque,
Nomen auo gentile Thoas atque omine dictus
Euneos Argoo. geminis eadem omnia: uultus,
Currus, equi, uestes, par et concordia uoti,
345
Vincere uel solo cupiunt a fratre relinqui.
It Chromis Hippodamusque, alter satus Hercule magno,
Alter ab Oenomao: dubites uter effera presset
Frena magis. Getici pecus hic Diomedis, at ille
Pisaei iuga patris habet, crudelibus ambo
350
Exuuiis diroque imbuti sanguine currus.
Metarum instar erat hinc nudo robore quercus,
Olim omnes exuta comas, hinc saxeus umbo,
Arbiter agricolis; finem iacet inter utrumque
Quale quater iaculo spatium, ter harundine, uincas.
355
Interea cantu Musarum nobile mulcens
Concilium citharaeque manus insertus Apollo
Parnasi summo spectabat ab aethere terras.
357b
..............................
Orsa deum, nam saepe Iouem Phlegramque suique
Anguis opus fratrumque pius cantarat honores.
360
Tunc aperit quis fulmen agat, quis sidera ducat
Spiritus, unde animi fluuiis, quae pabula uentis,
Quo fonte inmensum uiuat mare, quae uia solis
Praecipitet noctem, quae porrigat, imane tellus
An media et rursus mundo succincta latenti.
365
Finis erat, differt auidas audire sorores,
Dumque chelyn lauro tectumque inlustre coronae
Subligat et picto discingit pectora limbo,
Haud procul Herculeam Nemeen clamore reductus
Aspicit atque illic ingens certaminis instar
370
Quadriiugi. noscit cunctos, et forte propinquo
Constiterant Admetus et Amphiaraus in aruo.
Tunc secum: 'quisnam iste duos, fidissima Phoebi
Nomina, commisit deus in discrimina reges?
Ambo pii carique ambo; nequeam ipse priorem
375
Dicere. Peliacis hic cum famularer in aruis
(Sic Iouis imperia et nigrae uoluere Sorores),
Tura dabat famulo nec me sentire minorem
Ausus; at hic tripodum comes et pius artis alumnus
Aetheriae. potior meritis tamen ille, sed huius
380
Extrema iam fila colu; datur ordo senectae
Admeto serumque mori; tibi nulla supersunt
Gaudia, nam Thebae iuxta et tenebrosa uorago.
Scis miser, et nostrae pridem cecinere uolucres.'
Dixit, et os fletu paene inuiolabile tinctus
385
Extemplo Nemeen radiante per aera saltu
Ocior et patrio uenit igne suisque sagittis.
Ipse olim in terris, caelo uestigia durant,
Claraque per zephyros etiamnum semita lucet.
Et iam sortitus Prothous uersarat aena
390
Casside, iamque locus cuique est et liminis ordo.
Terrarum decora ampla uiri, decora aequa iugales,
Diuum utrumque genus, stant uno margine clausi,
Spesque audaxque una metus et fiducia pallens.
Nil fixum cordi: pugnant exire pauentque,
395
Concurrit summos animosum frigus in artus.
Qui dominis, idem ardor equis; face lumina surgunt,
Ora sonant morsu, spumisque et sanguine ferrum
Vritur, impulsi nequeunt obsistere postes
Claustraque, compressae transfumat anhelitus irae.
400
Stare adeo miserum est, pereunt uestigia mille
Ante fugam, absentemque ferit grauis ungula campum.
Circumstant fidi, nexusque et torta iubarum
Expediunt firmantque animos et plurima monstrant.
Insonuit contra Tyrrhenum murmur, et omnes
405
Exiluere loco. quae tantum carbasa ponto,
Quae bello sic tela uolant, quae nubila caelo?
Amnibus hibernis minor est, minor impetus igni,
Tardius astra cadunt, glomerantur tardius imbres,
Tardius e summo decurrunt flumina monte.
410
Emissos uidere atque agnouere Pelasgi,
Et iam rapti oculis, iam caeco puluere mixti
Vna in nube latent, uultusque umbrante tumultu
Vix inter sese clamore et nomine noscunt.
Euoluere globum, et spatio quo quisque ualebat
415
Diducti. delet sulcos iterata priores
Orbita, nunc auidi prono iuga pectore tangunt,
Nunc pugnante genu et pressis duplicantur habenis.
Colla toris crinita tument, stantesque repectit
Aura iubas, bibit albentes humus arida nimbos.
420
Fit sonus inmanisque pedum tenuisque rotarum:
Nulla manu requies, densis insibilat aer
Verberibus; gelida non crebrior exilit Arcto
Grando, nec Oleniis manant tot cornibus imbres.
Senserat adductis alium praesagus Arion
425
Stare ducem loris, dirumque expauerat insons
Oedipodioniden; iam illinc a limine discors
Iratusque oneri solito truculentior ardet.
Inachidae credunt accensum laudibus; ille
Aurigam fugit, aurigae furiale minatur
430
Efferus, et campo dominum circumspicit omni.
Ante tamen cunctos sequitur longeque secundus
Amphiaraus agit, quem Thessalus aequat eundo
Admetus; iuxta gemini, nunc Euneos ante
Et nunc ante Thoas, cedunt uincuntque, nec umquam
435
Ambitiosa pios conlidit gloria fratres.
Postremum discrimen erant Chromis asper et asper
Hippodamus, non arte rudes, sed mole tenentur
Cornipedum; prior Hippodamus fert ora sequentum,
Fert gemitus multaque umeros incenditur aura.
440
Sperauit flexae circum compendia metae
Interius ductis Phoebeius augur habenis
Anticipasse uiam; nec non et Thessalus heros
Spe propiore calet, dum non cohibente magistro
Spargitur in gyros dexterque exerrat Arion.
445
Iam prior Oeclides et iam non tertius ibat
Admetus, laxo cum denique ab orbe reductus
Aequoreus sonipes premit euaditque parumper
Gauisos; subit astra fragor, caelumque tremescit,
Omniaque excusso patuere sedilia uulgo.
450
Sed nec lora regit nec uerbera pallidus audet
Labdacides: lassa ueluti ratione magister
In fluctus, in saxa ruit nec iam amplius astra
Respicit et uictam proiecit casibus artem.
Rursus praecipites in recta ac deuia campi
455
Obliquant tenduntque uias, iterum axibus axes
Inflicti, radiisque rotae; pax nulla fidesque.
Bella geri ferro leuius, bella horrida, credas;
Is furor in laudes. trepidant mortemque minantur,
Multaque transuersis praestringitur ungula campis.
460
Nec iam sufficiunt stimuli, non uerbera; uoce
Nominibusque cient Pholoen Admetus et Irin
Funalemque Thoen, rapidum Danaeius augur
Ascheton increpitans meritumque uocabula Cycnum.
Audit et Herculeum Strymon Chromin, Euneon audit
465
Igneus Aetion; tardumque Cydona lacessit
Hippodamus, uariumque Thoas rogat ire Podarcen.
Solus Echionides errante silentia curru
Maesta tenet trepidaque timet se uoce fateri.
Vixdum coeptus equis labor, et iam puluere quarto
470
Campum ineunt, iamque et tepidis sudoribus artus
Effeti, et crassum rapit eiectatque uaporem
Cornipedum flammata sitis, nec iam integer illis
Impetus, et longi suspendunt ilia flatus.
Hic anceps Fortuna diu decernere primum
475
Ausa uenit. ruit, Haemonium dum feruidus instat
Admetum superare, Thoas, nec praetulit ullam
Frater opem. uelit ille quidem, sed Martius ante
Obstitit Hippodamus mediasque inmisit habenas.
Mox Chromis Hippodamum metae interioris ad orbem
480
Viribus Herculeis et toto robore patris
Axe tenet prenso; luctantur abire iugales
Nequiquam frenosque et colla rigentia tendunt.
Vt Siculas si quando rates tenet aestus et ingens
Auster agit, medio stant uela tumentia ponto.
485
Tunc ipsum fracto curru deturbat, et isset
Ante Chromis; sed Thraces equi ut uidere iacentem
Hippodamum, redit illa fames, iam iamque trementem
Partiti furiis, ni frena ipsosque frementes
Oblitus palmae retro Tirynthius heros
490
Torsisset uictusque et conlaudatus abisset.
At tibi promissos iamdudum Phoebus honores,
Amphiarae, cupit. tandem ratus apta fauori
Tempora puluerei uenit in spatia horrida circi,
Cum iam in fine uiae, et summum uictoria nutat;
495
Anguicomam monstri effigiem, saeuissima uisu
Ora, mouet siue ille Erebo seu finxit in astus
Temporis, innumera certe formidine cultum
Tollit in astra nefas. non illud ianitor atrae
Impauidus Lethes, non ipsae horrore sine alto
500
Eumenides uidisse queant, turbasset euntes
Solis equos Martisque iugum. nam flauus Arion
Vt uidit, saliere iubae, atque erectus in armos
Stat sociumque iugi comitesque utrimque laboris
Secum alte suspendit equos. ruit ilicet exul
505
Aonius nexusque diu per terga uolutus
Exuit: abripitur longe moderamine liber
Currus; at hunc putri praeter tellure iacentem
Taenarii currus et Thessalus axis et heros
Lemnius obliqua, quantum uitare dabatur,
510
Transabiere fuga. tandem caligine mersum
Erigit accursu comitum caput aegraque tollit
Membra solo, et socero redit haud speratus Adrasto.
Quis mortis, Thebane, locus, nisi dura negasset
Tisiphone, quantum poteras dimittere bellum!
515
Te Thebe fraterque palam, te plangeret Argos,
Te Nemea, tibi Lerna comas Larisaque supplex
Poneret, Archemori maior colerere sepulcro.
Tum uero Oeclides, quamquam iam certa sequenti
Praemia, cum uacuus domino praeiret Arion,
520
Ardet adhuc cupiens uel inanem uincere currum.
Dat uires refouetque deus; uolat ocior Euro,
Ceu modo carceribus dimissus in arua solutis,
Verberibusque iubas et terga lacessit habenis
Ascheton increpitansque leuem Cycnumque niualem.
525
Nunc, saltem dum nemo prior, rapit igneus orbes
Axis, et effusae longe sparguntur harenae.
Dat gemitum tellus et iam tum saeua minatur.
Forsitan et uicto prior isset Arione Cycnus,
Sed uetat aequoreus uinci pater: hinc uice iusta
530
Gloria mansit equo, cessit uictoria uati.
Huic pretium palmae gemini cratera ferebant
Herculeum iuuenes: illum Tirynthius olim
Ferre manu sola spumantemque ore supino
Vertere, seu monstri uictor seu Marte, solebat.
535
Centauros habet arte truces aurumque figuris
Terribile: hic mixta Lapitharum caede rotantur
Saxa, faces (aliique iterum crateres); ubique
Ingentes morientum irae; tenet ipse furentem
Hylaeum et torta molitur robora barba.
540
At tibi Maeonio fertur circumflua limbo
Pro meritis, Admete, chlamys repetitaque multo
Murice: Phrixei natat hic contemptor ephebus
Aequoris et picta tralucet caerulus unda;
In latus ire manu mutaturusque uidetur
545
Bracchia, nec siccum speres in stamine crinem;
Contra autem frustra sedet anxia turre suprema
Sestias in speculis, moritur prope conscius ignis.
Has Adrastus opes dono uictoribus ire
Imperat; at generum famula solatur Achaea.
550
Sollicitat tunc ampla uiros ad praemia cursu
Praeceleres: agile studium et tenuissima uirtus,
Pacis opus, cum sacra uocant, nec inutile bellis
Subsidium, si dextra neget. prior omnibus Idas,
Nuper Olympiacis umbratus tempora ramis,
555
Prosilit; excipiunt plausu Pisaea iuuentus
Eleaeque manus. sequitur Sicyonius Alcon,
Et bis in Isthmiaca uictor clamatus harena
Phaedimus, alipedumque fugam praegressus equorum
Ante Dymas, sed tunc aeuo tardante secutus.
560
Multi et, quos uarii tacet ignorantia uulgi,
Hinc atque hinc subiere. sed Arcada Parthenopaeum
Appellant densique cient uaga murmura circi.
Nota parens cursu; quis Maenaliae Atalantes
Nesciat egregium decus et uestigia cunctis
565
Indeprensa procis? onerat celeberrima natum
Mater, et ipse procul fama iam notus inermes
Narratur ceruas pedes inter aperta Lycaei
Tollere et emissum cursu deprendere telum.
Tandem expectatus uolucri super agmina saltu
570
Emicat et torto chlamydem diffibulat auro.
Effulsere artus, membrorumque omnis aperta est
Laetitia, insignes umeri, nec pectora nudis
Deteriora genis, latuitque in corpore uultus.
Ipse tamen formae laudem aspernatur et arcet
575
Mirantes; tunc Palladios non inscius haustus
Incubuit pinguique cutem fuscatur oliuo.
Hoc Idas, hoc more Dymas aliique nitescunt.
Sic ubi tranquillo perlucent sidera ponto
Vibraturque fretis caeli stellantis imago,
580
Omnia clara nitent, sed clarior omnia supra
Hesperus exercet radios, quantusque per altum
Aethera, caeruleis tantus monstratur in undis.
Proximus et forma nec multum segnior Idas
Cursibus atque aeuo iuxta prior; attamen illi
585
Iam tenuem pingues florem induxere palaestrae,
Deserpitque genis nec se lanugo fatetur
Intonsae sub nube comae. tunc rite citatos
Explorant acuuntque gradus, uariasque per artes
Instimulant docto languentia membra tumultu:
590
Poplite nunc sidunt flexo, nunc lubrica forti
Pectora conlidunt plausu, nunc ignea tollunt
Crura breuemque fugam necopino fine reponunt.
Vt ruit atque aequum summisit regula limen,
Corripuere leues spatium, campoque refulsit
595
Nuda cohors: uolucres isdem modo tardius aruis
Isse uidentur equi; credas e plebe Cydonum
Parthorumque fuga totidem exiluisse sagittas.
Non aliter, celeres Hyrcana per auia cerui
Cum procul impasti fremitum accepere leonis
600
Siue putant, rapit attonitos fuga caeca metusque
Congregat, et longum dant cornua mixta fragorem.
Effugit hic oculos rapida puer ocior aura
Maenalius, quem deinde gradu premit horridus Idas
Inspiratque umero, flatuque et pectoris umbra
605
Terga premit. post ambiguo discrimine tendunt
Phaedimus atque Dymas, illis celer inminet Alcon.
Flauus ab intonso pendebat uertice crinis
Arcados; hoc primis Triuiae pascebat ab annis
Munus et, Ogygio uictor cum Marte redisset,
610
Nequiquam patriis audax promiserat aris.
Tunc liber nexu lateque in terga solutus
Occursu Zephyri retro fugit et simul ipsum
Impedit infestoque uolans obtenditur Idae.
Inde dolum iuuenis fraudique accommoda sensit
615
Tempora; iam finem iuxta, dum limina uictor
Parthenopaeus init, correpto crine reductum
Occupat, et longe primus ferit ostia portae.
Arcades arma fremunt, armis defendere regem,
Ni raptum decus et meriti reddantur honores,
620
Contendunt totoque parant descendere circo.
Sunt et quis Idae placeat dolus. ipse regesta
Parthenopaeus humo uultumque oculosque madentes
Obruit, accessit lacrimarum gratia formae.
Pectora nunc maerens, nunc ora indigna cruento
625
Vngue secat meritamque comam, furit undique clamor
Dissonus, ambiguumque senis cunctatur Adrasti
Consilium. tandem ipse refert: 'compescite litem,
O pueri! uirtus iterum temptanda; sed ite
Limite non uno, latus hoc conceditur Idae,
630
Tu diuersa tene; fraus cursibus omnis abesto.'
Audierant, dictoque manent. mox numina supplex
Adfatu tacito iuuenis Tegeaeus adorat:
'Diua potens nemorum (tibi enim hic, tibi crinis honori
Debitus, eque tuo uenit haec iniuria uoto),
635
Si bene quid genetrix, si quid uenatibus ipse
Promerui, ne, quaeso, sinas hoc omine Thebas
Ire nec Arcadiae tantum meruisse pudorem.'
Auditum manifesta fides: uix campus euntem
Sentit, et exilis plantis interuenit aer,
640
Raraque non fracto uestigia puluere pendent.
Inrumpit clamore fores, clamore recurrit
Ante ducem prensaque fouet suspiria palma.
Finiti cursus, operumque insignia praesto.
Arcas equum dono, clipeum gerit improbus Idas,
645
Cetera plebs Lyciis uadit contenta pharetris.
Tunc uocat, emisso si quis decernere disco
Impiger et uires uelit ostentare superbas.
It iussus Pterelas et aenae lubrica massae
Pondera uix toto curuatus corpore iuxta
650
Deicit; inspectant taciti expenduntque laborem
Inachidae. mox turba ruunt, duo gentis Achaeae,
Tres Ephyreiadae, Pisa satus unus, Acarnan
Septimus; et plures agitabat gloria, ni se
Arduus Hippomedon cauea stimulante tulisset
655
In medios, lateque ferens sub pectore dextro
Orbem alium: 'hunc potius, iuuenes, qui moenia saxis
Frangere, qui Tyrias deiectum uaditis arces,
Hunc rapite: ast illud cui non iaculabile dextrae
Pondus?' et arreptum nullo conamine iecit
660
In latus. absistunt procul attonitique fatentur
Cedere; uix unus Phlegyas acerque Menestheus
(Hos etiam pudor et magni tenuere parentes)
Promisere manum; concessit cetera pubes
Sponte et adorato rediit ingloria disco.
665
Qualis Bistoniis clipeus Mauortis in aruis
Luce mala Pangaea ferit solemque refulgens
Territat incussaque dei graue mugit ab hasta.
Pisaeus Phlegyas opus incohat et simul omnes
Abstulit in se oculos: ea uiso corpore uirtus
670
Promissa. ac primum terra discumque manumque
Asperat, excusso mox circum puluere uersat,
Quod latus in digitos, mediae quod certius ulnae
Conueniat, non artis egens: hic semper amori
Ludus erat, patriae non tantum ubi laudis obiret
675
Sacra, sed alternis Alpheon utrumque solebat
Metari ripis et, qua latissima distant,
Non umquam merso transmittere flumina disco.
Ergo operum fidens non protinus horrida campi
Iugera, sed caelo dextram metitur, humique
680
Pressus utroque genu collecto sanguine discum
Ipse super sese rotat atque in nubila condit.
Ille citus sublime petit similisque cadenti
Crescit in aduersum, tandemque exhaustus ab alto
Tardior ad terram redit atque inmergitur aruis.
685
Sic cadit, attonitis quotiens auellitur astris,
Solis opaca soror; procul auxiliantia gentes
Aera crepant frustraque timent, at Thessala uictrix
Ridet anhelantes audito carmine bigas.
Conlaudant Danai † sed non tibi molle tuenti,
690
Hippomedon † maiorque manus speratur in aequo.
Atque illi extemplo, cui spes infringere dulce
Inmodicas, Fortuna uenit. quid numina contra
Tendere fas homini? spatium iam inmane parabat,
Iam ceruix conuersa, et iam latus omne redibat:
695
Excidit ante pedes elapsum pondus et ictus
Destituit frustraque manum demisit inanem.
Ingemuere omnes, rarisque ea uisa uoluptas.
Inde ad conatus timida subit arte Menestheus
Cautior, et multum te, Maia crete, rogato
700
Molis praeualidae castigat puluere lapsus.
Illa manu magna et multum felicior exit,
Nec partem exiguam circi transuecta quieuit.
Fit sonus, et fixa signatur terra sagitta.
Tertius Hippomedon ualida ad certamina tardos
705
Molitur gressus; namque illum corde sub alto
Et casus Phlegyae monet et fortuna Menesthei.
Erigit adsuetum dextrae gestamen, et alte
Sustentans rigidumque latus fortesque lacertos
Consulit ac uasto contorquet turbine, et ipse
710
Prosequitur. fugit horrendo per inania saltu
Iamque procul meminit dextrae seruatque tenorem
Discus, nec dubia iunctaue Menesthea uictum
Transabiit meta: longe super aemula signa
Consedit uiridesque umeros et opaca theatri
715
Culmina ceu latae tremefecit mole ruinae:
Quale uaporifera saxum Polyphemus ab Aetna
Lucis egente manu tamen in uestigia puppis
Auditae iuxtaque inimicum exegit Vlixen.
[Sic et Aloidae, cum iam calcaret Olympum
720
Desuper Ossa rigens, ipsum glaciale ferebant
Pelion et trepido sperabant iungere caelo.]
Tum genitus Talao uictori tigrin inanem
Ire iubet, fuluo quae circumfusa nitebat
Margine et extremos auro mansueuerat ungues.
725
Cnosiacos arcus habet et uaga tela Menestheus.
'At tibi' ait 'Phlegya, casu frustrate sinistro,
Hunc, quondam nostri decus auxiliumque Pelasgi,
Ferre damus, neque enim Hippomedon inuiderit, ensem.
Nunc opus est animis: infestos tollite caestus
730
Comminus; haec bellis et ferro proxima uirtus.'
Constitit inmanis cerni inmanisque timeri
Argolicus Capaneus, ac dum nigrantia plumbo
Tegmina cruda boum non mollior ipse lacertis
Induitur, 'date tot iuuenum de milibus unum
735
Huc' ait 'atque utinam potius de stirpe ueniret
Aemulus Aonia, quem fas demittere leto,
Nec mea crudelis ciuili sanguine uirtus.'
Obstipuere animi, fecitque silentia terror.
Tandem insperatus nuda de plebe Laconum
740
Prosilit Alcidamas: mirantur Dorica regum
Agmina, sed socii fretum Polluce magistro
Norant et sacras inter creuisse palaestras.
Ipse deus posuitque manus et bracchia finxit
(Materiae suadebat amor); tunc saepe locauit
745
Comminus, et simili stantem miratus in ira
Sustulit exultans nudumque ad pectora pressit.
Illum indignatur Capaneus ridetque uocantem,
Vt miserans, poscitque alium; tandemque coactus
Restitit, et stimulis iam languida colla tumescunt.
750
Fulmineas alte suspensi corpora plantis
Erexere manus; tuto procul ora recessu
Armorum in speculis, aditusque ad uulnera clausi.
Hic, quantum Stygiis Tityos consurgat ab aruis,
Si toruae patiantur aues, tanta undique pandit
755
Membrorum spatia et tantis ferus ossibus extat.
Hic paulo ante puer, sed enim maturius aeuo
Robur, et ingentes spondet tener impetus annos,
Quem uinci haud quisquam saeuo neque sanguine tingi
Malit, et erecto timeat spectacula uoto.
760
Vt sese permensi oculis et uterque priorem
Sperauere locum, non protinus ira nec ictus:
Alternus paulum timor et permixta furori
Consilia, inclinant tantum contraria iactu
Bracchia et explorant caestus hebetantque terendo.
765
Doctior hic differt animum metuensque futuri
Cunctatus uires dispensat: at ille nocendi
Prodigus incautusque sui ruit omnis et ambas
Consumit sine lege manus atque inrita frendit
Insurgens seque ipse premit. sed prouidus astu
770
Et patria uigil arte Lacon hos reicit ictus,
Hos cauet; interdum nutu capitisque citati
Integer obsequio, manibus nunc obuia tela
Discutiens, instat gressu uultuque recedit:
Saepe etiam iniustis conlatum uiribus hostem
775
(Is uigor ingenio, tanta experientia dextrae est)
Vltro audax animis intratque et obumbrat et alte
Adsilit. ut praeceps cumulo salit unda minantes
In scopulos et fracta redit, sic ille furentem
Circumit expugnans; leuat ecce diuque minatur
780
In latus inque oculos; illum rigida arma cauentem
Auocat ac manibus necopinum interserit ictum
Callidus et mediam designat uulnere frontem:
Iam cruor, et tepido signantur tempora riuo.
Nescit adhuc Capaneus subitumque per agmina murmur
785
Miratur; uerum ut fessam super ora reduxit
Forte manum et summo maculas in uellere uidit,
Non leo, non iaculo tantum indignata recepto
Tigris: agit toto cedentem feruidus aruo
Praecipitatque retro iuuenem atque in terga supinat,
790
Dentibus horrendum stridens, geminatque rotatas
Multiplicatque manus. rapiunt conamina uenti,
Pars cadit in caestus; motu Spartanus acuto
Mille cauet lapsas circum caua tempora mortes
Auxilioque pedum, sed non tamen inmemor artis
795
Aduersus fugit et fugiens tamen ictibus obstat.
Et iam utrumque labor suspiriaque aegra fatigant:
Tardius ille premit, nec iam hic absistere uelox,
Defectique ambo genibus pariterque quierunt.
Sic ubi longa uagos lassarunt aequora nautas
800
Et signum de puppe datum, posuere parumper
Bracchia: uix requies, iam uox citat altera remos.
Ecce iterum inmodice uenientem eludit et exit
Sponte ruens mersusque umeris: effunditur ille
In caput, adsurgentem alio puer improbus ictu
805
Perculit euentuque impalluit ipse secundo.
Clamorem Inachidae, quantum non litora, tollunt,
Non nemora. illum ab humo conantem ut uidit Adrastus
Tollentemque manus et non toleranda parantem:
'Ite, oro, socii, furit, ite, opponite dextras,
810
Festinate, furit, palmamque et praemia ferte!
Non prius, effracto quam misceat ossa cerebro,
Absistet, uideo; moriturum auferte Lacona.'
Nec mora, prorumpit Tydeus, nec iussa recusat
Hippomedon; tunc uix ambo conatibus ambas
815
Restringunt cohibentque manus ac plurima suadent:
'Vincis, abi; pulchrum uitam donare minori.
Noster et hic bellique comes.' nil frangitur heros,
Ramumque oblatumque manu thoraca repellit
Vociferans: 'liceat! non has ego puluere crasso
820
Atque cruore genas, meruit quibus iste fauorem
Semiuiri, foedem, mittamque informe sepulcro
Corpus et Oebalio donem lugere magistro?'
Dicit; at hunc socii tumidum et uicisse negantem
Auertunt, contra laudant insignis alumnum
825
Taygeti longeque minas risere Lacones.
Iamdudum uariae laudes et conscia uirtus
Tydea magnanimum stimulis urguentibus angunt.
Ille quidem et disco bonus et contendere cursu,
Nec caestu bellare minor, sed corde labores
830
Ante alios erat uncta pale. sic otia Martis
Degere et armiferas laxare adsueuerat iras
Ingentes contra ille uiros Acheloia circum
Litora felicesque deo monstrante palaestras.
Ergo ubi luctandi iuuenes animosa citauit
835
Gloria, terrificos umeris Aetolus amictus
Exuitur patriumque suem. leuat ardua contra
Membra Cleonaeae stirpis iactator Agylleus,
Herculea nec mole minor, sic grandibus alte
Insurgens umeris hominem super improbus exit.
840
Sed non ille rigor patriumque in corpore robur:
Luxuriant artus, effusaque sanguine laxo
Membra natant; unde haec audax fiducia tantum
Oenidae superare parem. quamquam ipse uideri
Exiguus, grauia ossa tamen nodisque lacerti
845
Difficiles. numquam hunc animum natura minori
Corpore nec tantas ausa est includere uires.
Postquam oleo gauisa cutis, petit aequor uterque
Procursu medium atque hausta uestitur harena.
Tum madidos artus alterno puluere siccant,
850
Collaque demersere umeris et bracchia late
Vara tenent. iam tunc astu deducit in aequum
Callidus et celsum procuruat Agyllea Tydeus,
Summissus tergo et genibus uicinus harenae.
Ille autem, Alpini ueluti regina cupressus
855
Verticis urguentes ceruicem inclinat ad Austros
Vix sese radice tenens, terraeque propinquat,
Iamdudum aetherias eadem reditura sub auras:
Non secus ingentes artus praecelsus Agylleus
Sponte premit paruumque gemens duplicatur in hostem,
860
Et iam alterna manus frontemque umerosque latusque
Collaque pectoraque et uitantia crura lacessit.
Interdumque diu pendent per mutua fulti
Bracchia, nunc saeui digitorum uincula frangunt.
Non sic ductores gemini gregis horrida tauri
865
Bella mouent; medio coniunx stat candida prato
Victorem expectans, rumpunt obnixa furentes
Pectora, subdit amor stimulos et uulnera sanat:
Fulmineo sic dente sues, sic hispida turpes
Proelia uillosis ineunt complexibus ursi.
870
Vis eadem Oenidae; nec sole aut puluere fessa
Membra labant, riget arta cutis durisque laborum
Castigata toris. contra non integer ille
Flatibus alternis aegroque effetus hiatu
Exuit ingestas fluuio sudoris harenas
875
Ac furtim rapta sustentat pectora terra.
Instat agens Tydeus fictumque in colla minatus
Crura subit; coeptis non eualuere potiri
Frustratae breuitate manus, uenit arduus ille
Desuper oppressumque ingentis mole ruinae
880
Condidit. haud aliter collis scrutator Hiberi,
Cum subiit longeque diem uitamque reliquit,
Si tremuit suspensus ager subitumque fragorem
Rupta dedit tellus, latet intus monte soluto
Obrutus, ac penitus fractum obtritumque cadauer
885
Indignantem animam propriis non reddidit astris.
Acrior hoc Tydeus, animisque et pectore supra est.
Nec mora, cum uinclis onerique elapsus iniquo
Circumit errantem et tergo necopinus inhaeret,
Mox latus et firmo celer implicat ilia nexu,
890
Poplitibus genua inde premens euadere nodos
Nequiquam et lateri dextram insertare parantem
Improbus, horrendum uisu ac mirabile pondus,
Sustulit. Herculeis pressum sic fama lacertis
Terrigenam sudasse Libyn, cum fraude reperta
895
Raptus in excelsum, nec iam spes ulla cadendi,
Nec licet extrema matrem contingere planta.
Fit sonus, et laetos attollunt agmina plausus.
Tunc alte librans inopinum sponte remisit
Obliquumque dedit, procumbentemque secutus
900
Colla simul dextra, pedibus simul inguina uinxit.
Deficit obsessus soloque pudore repugnat.
Tandem pectus humi pronamque extensus in aluum
Sternitur, ac longo maestus post tempore surgit,
Turpia signata linquens uestigia terra.
905
Palmam autem dextra laeuaque nitentia dono
Arma ferens Tydeus: 'quid si non sanguinis huius
Partem haud exiguam (scitis) Dircaeus haberet
Campus, ubi hae nuper Thebarum foedera plagae?'
Haec simul ostentans quaesitaque praemia laudum
910
Dat sociis, sequitur neglectus Agyllea thorax.
Sunt et qui nudo subeant concurrere ferro:
Iamque aderant instructi armis Epidaurius Agreus
Et nondum fatis Dircaeus agentibus exul.
Dux uetat Iasides: 'manet ingens copia leti,
915
O iuuenes! seruate animos auidumque furorem
Sanguinis aduersi. tuque o, quem propter auita
Iugera, dilectas cui desolauimus urbes,
Ne, precor, ante aciem ius tantum casibus esse
Fraternisque sinas (abigant hoc numina!) uotis.'
920
Sic ait, atque ambos aurata casside ditat.
Tum generum, ne laudis egens, iubet ardua necti
Tempora Thebarumque ingenti uoce citari
Victorem: dirae retinebant omina Parcae.
Ipsum etiam proprio certamina festa labore
925
Dignari et tumulis supremum hunc addere honorem
Hortantur proceres ac, ne uictoria desit
Vna ducum numero, fundat uel Lyctia cornu
Tela rogant, tenui uel nubila transeat hasta.
Obsequitur gaudens, uiridique ex aggere in aequum
930
Stipatus summis iuuenum descendit; at illi
Pone leues portat pharetras et cornua iussus
Armiger: ingentem iactu transmittere circum
Eminus et dictae dare uulnera destinat orno.
Quis fluere occultis rerum neget omina causis?
935
Fata patent homini, piget inseruare, peritque
Venturi praemissa fides: sic omina casum
Fecimus, et uires hausit Fortuna nocendi.
Campum emensa breui fatalis ab arbore tacta,
Horrendum uisu, per quas modo fugerat auras,
940
Venit harundo retro uersumque a fine tenorem
Pertulit, et notae iuxta ruit ora pharetrae.
Multa duces errore serunt: hi nubila et altos
Occurrisse Notos, aduersi roboris ictu
Tela repulsa alii. penitus latet exitus ingens
945
Monstratumque nefas: uni remeabile bellum,