Cristoforo Landino carmina varia, 9

Testo base di riferimento: A. Perosa, 1939

Cura dell'edizione digitale: S. Di Brazzano


9. eulogium in obitu Michaelis Verini

Estne levis rumor sic, oh, seu conscia veri

      Fama? Sed heu nimis est conscia fama mali!

Occidit heu vestrum crimen, crudelia fata,

      Occidit heu Michael, luctus amorque patris,

5

Occidit Aonio quem vos nutristis in antro,

      Musae, Cyrrhaei quem lavit unda iugi,

Occidit heu Michael, proprio nam nomine dixit

      Princeps Aonii, Calliopea, chori.

"Quis Deus est" Michael resonat, modo nosse velimus

10

      Prisca Palaestino verba notata sono:

Ipse Deus quid sit, vix puber nosse laborat,

      Tempore quo reliquis ludus et umbra placet.

Verum id cum vera faceret ratione, putandum est

      Verini agnomen non sine sorte datum.

15

Quid pietas, quid casta fides, quid possit honestum.

      A teneris annis hic monumenta dedit.

Quique solet primam nimium vexare iuventam,

      Expers obsceni semper amoris erat:

Vivebat caelebs, primis atque integer annis

20

      Contempsit Cypriae dulcia dona deae.

Hoc tulit indigne, superat qui cuncta Cupido,

      Cui parent superum numina magna deum,

Et parat ultrici puerum terebrare sagitta,

      Altitonum valeat qua superare Iovem.

25

Sed frustra aurato tentat praefigere telo

      Pectora, quae sanctae Palladis arma tegunt:

Hoc cernens aliosque dolos aliudque volutans

      Consilium insolita callidus arte petit.

Nam morbum immisit, quem nec queat ipse Machaon,

30

      Nec tua docta manus pellere, Phoebigena.

Convocat hic medicos Paulus, quem cura nepotis

      Anxia sollicitum nocte dieque premit.

Conquirunt igitur veterum monumenta virorum,

      Siqua datur morbo iam medicina gravi:

35

Quae Galiene tuo divine volumine monstras,

      Quaeque docet Coi pagina docta senis,

Quid velit Hippocratis magni doctrina, quid ille,

      Cuius Arabs iusto paruit imperio,

Mosaicosque manu versat, Latios Danaosque,

40

      Quique colunt ripas, advena, Nile, tuas.

Denique perceptis cunctorum sensibus omnes

      Huc veniunt atque haec mens fuit una viris:

Non posse extremae hunc tempus sperare iuventae,

      Gaudia percipiat ni tua, pulchra Venus.

45

Res miranda quidem, rara et per saecula visa,

      Exemplum in puero tale pudicitiae,

Qui vitae sanctum potuit praeferre pudorem,

      Viveret ut semper, tunc voluisse mori.

I nunc, Hippolytum verbis extolle superbis,

50

      Bellerophonteum nomen in astra refer;

Non hic Antiam, non pulchrae gaudia Phaedrae,

      Omnia sed Veneris furta nefanda fugit.

At ne forte putes nullo hunc caluisse furore

      Nulla nec aligeri tela tulisse dei:

55

Sunt geminae Veneres, gemini hinc oriuntur amores,

      Terra haec demersa est, caelitus illa venit.

Altera vulgarem vero quam nomine dicunt,

      Namque levis plebis vilia corda domat,

Mortalesque artus homines, formaeque caducae

60

      Terrenum miseros corpus amare iubet.

Altera caelestis superis dominatur in oris,

      Mater nulla illi est, Iuppiter ipse pater;

Haec, quas nulla mali violant contagia sensus,

      Divino mentes urit amore pias.

65

Hic Michael valido praefixus pectora telo,

      Coelum amat, et coeli moenia mente capit;

Nec quicquam puerile sapit puerilibus annis,

      Tristis at in tenera fronte senecta sedet.

Sevocat a sensu mentem, tetramque perosus

70

      Luxuriem, aethereae scandit ad astra plagae,

Cunctaque sub pedibus mittens quae mersa sub ipsa

      Materia in tenebris corpora caeca tegunt,

Et magni volitans mundi per curva supernos

      Spirituum volucer tentat adire choros.

75

Interea pestis teneros depascitur artus,

      Contrahit in rugas squallida, membra lues,

Et toto succum flaccescens corpore sugit

      Pus solidum, innatus deserit ossa vigor,

Donec ab assumptis animus discedere membris

80

      Cogitur et putri carcere pulsus abit.

Pulsus abit, sed laetus abit, vinclisque solutus

      Cognoscit quantum mors habet ista boni,

Exilioque gravi liber caelestia summi,

      Quae patria est, ardet visere templa Dei.

85

Sed quid te plorem puerum, Verine? Quid ultra

      Fata tuae mortis stultus iniqua querar?

Mortuus en vivis, sed nos dum nostra manebit

      Vita, nimis blanda morte maligna premet.