Marcantonio Aldegati elegiae, 56

Testo base di riferimento: G. Bottari, 1980

Cura dell'edizione digitale: F. Boschetti


56. ad dominum Darium Tibertum, equitem dignissimum,
patricium Cesenatem poetamque facundissimum

Docta Philetaeis ludat redimita corymbis

      Et canat aethereos nunc Elegia modos.

Cingite virginea flaventia tempora lauro,

      Spargite, Pierides, per iuga summa rosas.

5

Thus, myrrham et costum, redolentia cinnama templis

      Liliaque et flores casta Minerva ferat.

Rideat et cantus Parnasus ad aethera tollat,

      Rideat arguta collis uterque lyra.

Ornentur postes auro nitidoque elephanto

10

      Exhilaretque suum lumen uterque polus.

Tange chelym: novus ingreditur tua templa sacerdos;

      Tange chelym, vireant et tibi, Phoebe, comae.

Phoebe, comae vireant tibi: iam nova fama per orbem

      Crescit et Aonidum fertur ad astra decus.

15

Celsa Terapnaeae lustrentur templa Diones,

      Nec puer Assyrio dulcis odore vacet.

Isthmia nunc celebri Venus est cantata cothurno,

      Tyrthaeaque lyra floret in orbe Sapis.

Smyrna suum vatem, nec iactet Thusca Maronem

20

      Mantua, Vergilio Mantua clara suo.

Desinat excelso cataphractum extollere cantu

      Et canere altisona cesset uterque tuba;

Semine quo surgat Titan nec cantet Aratus,

      Quave suos radios luce Diana tegat:

25

Darius aeterno fera proelia, sydera versu

      Cantat et aligeri tela cruenta dei.

Ipse repertorem cytharae sermonibus aequat,

      Nimirum huic pendens ungula cuncta dedit.

Virgineum hic Helicona quatit doctasque sorores

30

      Convocat ad cantus sydereamque tubam,

Cogit et e sacra Phoebum descendere Cyrrha,

      Bacchum Nisaeo cogit abire iugo.

Tanta illi est probitas, tanta illi copia fandi,

      Graecia quos iactat vincat ut ille viros.

35

Munichiae florent arces, nunc floret Apollo,

      Nunc hedera et myrto lingua Latina vires.

Largius exuberant amnes rosulisque nitentes

      Decurrunt valles, nunc viret omnis ager.

Thespiadum tauri circum ipsa altaria centum

40

      Mactentur, summo victima danda Iovi est.

Victima danda Iovi est, talem sortita poetam

      Cum sit Calliope Calliopesque chorus.

Iuppiter ipse deus Musis favet, omnia Musis

      Debent: aeternum est quicquid ab ore vomunt.

45

Non ille aetherei dictus rex esset Olympi

      Centimanumque Gigem contemerasse manu,

Contemerasse manu saevum per inane Typhoea

      Atque hunc Nisaeis imposuisse iugis,

Castalidum ni docta cohors, ni magnus Apollo

50

      Aeternis canerent gesta deum modulis.

Gaudet in Elysiis campis turbamque choreis

      Exercet vatum gloria nostra, Maro;

Et laetus decantat "io" plausuque poetas

      Ortatur, vati dent pia verba novo.

55

Exultant umbrae per inania Tartara priscae

      Conventusque trahunt Ditis et umbra nitet.

Ditis et umbra nitet: Pluton trahit ipse choreas;

      Ipsae etiam Manes fata quieta tenent.

Ascraeus Siculusque senex, qui ditat agrestes,

60

      Dulciculis implet Tartara nigra sonis.

Turpia Laedaeae cecinit qui furta puellae,

      Personat aurata dulcia verba chely.

Calcidico volucres qui versu pinxit amores

      Te Latia, Dari, nunc canit usque lyra.

65

Miratur Sophron, te solum docta Corinna

      Miratur; parva te modulamur ope.

Mirantur nymphae et Dryades Faunique salaces

      Mirantur Satyri teque tuamque tubam.

Tu canis aeternum carmen, tibi Cynthius illud

70

      Temperat et doctis te docet articulis.

Tu decus es vatum, Romani fama decoris,

      Tecum Ithaci floret lingua diserta ducis,

Tullius et, Latiae facunda maxima linguae,

      Nescio quid clarum concinit ore tuo.

75

Facundusque color Fabii tibi manat ab ore,

      Tu quodcumque canis, dicitur arte tibi.

At dederint cum tanta tibi monumenta sorores,

      Dispensant fusis quae bona nostra suis,

Fac teneas memori Marci sub pectore nomen

80

      Et mihi Pieridum numina concilies.