Francesco Filelfo satyrae 5, 10

Testo base di riferimento: Silvia Fiaschi, 2005

Cura dell'edizione digitale: G. Della Pietà, 2014


Hecatosticha decima

Sena vale, revocat nos dia Bononia primum

Quae reduces gremio suscepit, dulcis, amoeno,

Conspicuam postquam solventes liquimus urbem

Littore de Thracum tantisque obiecta periclis

5

Aequora tam longo sulcavimus aspera tractu.

Non ingratus ero, quod tam iucunda benigno

Quattuor hospitio totos me foveris annos,

Postquam Cosmus atrox patriam civesque tyrannus

Presserat egregios. Facilis nunc, Sena, petenti

10

Da veniam. Insidias quas nobis illa tyrannis

Tendat et in qualis laqueos nos perdere semper

Temptet agens, praesens vidisti saepe: venenis

Molitur sicisque necem, millenaque fingit

Crimina, quis odium conflet pestemque ministret.

15

Cedendum est quandoque mari littusque petendum

Tantisper, dum cesset hyems ventusque secundo

Tendat vela sinu, quo laetius aequora nantes

Traiecisse queant exoptatoque potiri

Portu, qui requiem lassis et gaudia praestet.

20

Haemyliae me redde, precor, quae motibus annos

Belligeris agitata decem, nunc pace quiescens

Iure suo revocat docilem quo laude iuventam

Instituam decoremque probis et moribus urbem

Eloquioque piam. Quod si non omnia cedis

25

Poscenti populo, concedas, cara, necesse est,

Insubrium Ligurumque duci, mea Sena, Philippo.

Ille etenim totiens princeps clarissimus unum

Franciscum placida deposcit voce Philelfum,

Idque iterum crebris repetens iterumque tabellis

30

Exoret; dignus tibi ni censebitur idem

Qui totiens de te meruit bene, nescio dignum

Quem liceat censere tibi. Recte annuis, ibo,

Et servabo fidem. Me pulchra Bononia primum

Audiat; inde brevi post tempore grata Philippi

35

Ora petam, veri coram cui pignus amoris

Ostendam fideique tuae, quae ex omnibus unum

Se mira pietate colens ceu numen adores.

Interea ne, Sena, nihil prodesse monendo

Nos tibi forte putes, paucis attende loquentes.

40

Cras Iani iam mensis init laetissimus annum,

Qui nobis molitur iter prohibetque morari.

Plura tibi bona sunt et maxima, quaeque benigni

Producit vis laeta soli potusque cybusque:

Ficus, oliva, nuces, et plurima poma pyrumque;

45

Sunt carnes quas terra vehit, quas sustinet aer;

Caseus, ova, croco cum brassica, rapa, legumen;

Sunt pisces, penes, est pulchri copia cunni,

Et tamen Vrbanus, tanqum sit nullus in urbe

Cunnus, habet pueros quorum petulanter amores

50

Ardeat, ac nulli parcat foedove bonove.

Huius item coniunx, natibus quae claudicat amplis,

Tanquam sit Senae rubicundi penis egestas,

Sola suae repetens Sapphus exempla, puellas

Lambit, in oscoenos eadem delabitur ignes.

55

Nam Galganus eam sibi semper vertere pingues

Sponte nates memorat, referat quasi podice cunnum

Hoc autem penem. Non haec exempla pudoris

Sunt, mea Sena, boni; proin consule, Sena, decoro.

Est etiam civis fur sollertissimus unus

60

Qui frumenta sibi furetur publica; nosti

Hunc, cui cognomen cerasus dat Pontica, vico

Qui, Martine, tuo fumosas possidet aedis?

His igitur censore tribus, qui turpia damnet,

Est opus ut labes penitus te liberet omnis.

65

Nil est quod reliquum non sit laudabile totum

Senatui, modo sit concordia, sola beatos

Quae cives factura decus sibi vendicat omne.

Nam quae tanta tuum turbat discordia pectus?

Otia, tam multo quae torpent languida luxu.

70

Quisquis enim laxus convivia laeta frequentat,

Nec servare modum didicit, nec novit habaenas

Flectere sermonis: loquitur quaecumque pararit

Aut cybus aut potus. Furit hinc metus, inde libido

Nemo suas partis certa ratione tuetur,

75

Sed furor insanus metitur fasque nefasque.

Hinc odia et rixae subeunt, hinc factio mergit

Seditione potens, hinc mox respublica sentit

Damna sui non parva quidem. Convivia tolle

Symposii faciem quae servavere Pelasgi:

80

Sobrius insulsis salibus non utitur unquam,

Nec loquitur quicquam quod laedat turpe sodalem;

Futilis eloquio vel risum praebet inani

Vel discumbentes dictis offendit ineptis.

Otia tollantur, stolidum quae vulgus amavit,

85

Et iaceat nimius qui fert mala plurima luxus.

Sit labor ingenuus, qui nil ignobile curet;

Sit studium laudis probitatis praemia clarae;

Vrbis amor semper privatum vincat amorem;

Sit deus in rebus solus moderator agendis,

90

Ad quem nostra omnis mens et consulta ferantur.

Haec si, Sena, tui curabunt discere cives

Et servare simul, numquam discordia molles

Invadat vaesana animos, nec pectora turbent.

Nunc, quoniam nox alta polum iam vertere coepit,

95

Hactenus haec: sopnus membris illabitur ultro.

Cum primum roseis surgens Aurora quadrigis

Extulerit vigilata diem, patefecerit orbem,

Auguriis laetis felici numine divum

Optatum carpemus iter. Memor ergo poetae,

100

Sena, vale, memori qui te sub pectore gestat.