12. ad Iohannem et Barianum de Corigio
natos domini Azonis

I, mea predulces molli plexura lacerto

      Oblita Gorgonei prepetis ymbre soror.

Hei mihi, dictatis cur que licuere tabellis

      Auribus ingenuis verba dedisse moror?

5

Numina quid poscam? Voluit mens lassa moriri,

      Nil nisi dum potui vivere, posse mori.

Irrita votorum series (velut omine tangor)

      Est mihi flebilibus experienda modis.

Territat ethneis incussa furoribus olim

10

      Blesa puellares lampas amicta sinus.

Aonis Emonidum cultu precompta pharetras

      Redde, gradus celeres, i, pete, posce duos.

Illita nectareo vocum modulamine, mitis

      Arripe que sapiant verba bibenda favum.

15

Nubila diripias faciem lesura puelle,

      O modo que tales sis aditura manus!

Dulcius accersunt plectro peana sorores,

      Emula virginei turba pudica chori.

Cornea pro nitidis fuerint quia forte dicaces

20

      Oscula Pyerides proh riguisse pudet!

Raucida vox stupuit, fuerat prius illa canora:

      Illicet, officiunt ungue rigente pedes.

Garrula (quid mirum?) cecinit mentita pavore

      Imbelles bello delituisse deos.

25

Anxia Iunonis iram resonabilis Echo

      Meret, et audaces increpat illa dolos;

Otia furtivis totiens iterata deabus

      Distulit, occulere fraudibus ausa Iovem.

Illa dolet, doluisse vacat. Saturnia iussit

30

      Vocis ut extreme vis queat illa sonum.

Saxea vox demum dulci tenuata dolore

      (Sepius amentem torserat ille puer).

A! quociens voluit mecum dixisse "choito"!

      Libera Narcisso vox sibi nulla fuit.

35

Venerat ut tandem nemorosis vallibus, illum

      Temptat, et exiguos replicat illa sonos.

Effugit incestam vocitans, maceranda rigescit,

      Marmora mestifico fessa dolore colit.

I, precor, excepit grandi regnata colubro

40

      Parma, sub anguiferi pace beanda throno.

Hos vocat admonitu plaudendi sanctio magnis

      Edita Cesaribus Romulidumque fero,

Queque coli voluit, iusto suadente senatu,

      Plebiscita locis imperialis apex.

45

Hiis libet armari! Choeant in bella feroces:

      Aurea fecundo pila decore micent,

Seque suos foveant, trepidis spes alta popellis;

      Queque rogant sitis oppida multa regi.

Quid paveas non est; caris plausura subito

50

      Postibus, invenies; hec mea verba legant.

O decus, o laudum generis memoranda corona,

      Pergite felices auspiciisque patris!

Hiis armata viget metuenda potentia regum,

      Vrbibus innumeris ipsa dedere duces.

55

Quam flens, quam lacrimans poterit miseranda videri

      Roma triumphati que caput orbis erat!

Dilaceris impexa comis, rigidissima ocellos

      Fletibus in cineres labitur ipsa suos.

Quid delubra iuvant? Totiens celebrata tropheis

60

      Moenia tristifico capta labore ruunt.

Est repetisse dolor, iustis periere Quirites

      Legibus, in patriam qui caluere fidem.

<>

      Est lex, est celebri sanctio digna viro.

65

Proh miser indolui! Potuit mens ipsa labare,

      Sidere non noto iam subitura fretum.

Exanimis pavitans immensa volumina pulsus,

      Hei michi, cur trepidos non fricuisse licet?

Tiphys ut Emoniam potuit rexisse carinam,

70

      Talis Yulea vix Palinurus erat.

Spem sibi restituit, docili ratione potita

      Litora pretemptet, post modo grande fretum.

Dum prius eveniat repetitis gratia veris

      Floribus et nitidas vernet odora rosas,

75

Phebe, precor, celerem pecori molire meatum,

      Tergore virgineum quod male vexit onus.

Dignius insides Tyrie quem grata puelle

      Sarcina demulsit lictore rapta bovi.

Ocius emergant Hyades flammisque sorores

80

      Plyades implicitis Oleniumque pecus.

Mater, ades, florum pictis redimita coronis,

      Flora, nec in celebres scena datura iocos;

Equora subsidant, nebulas diffibulet aer

      Et blandita locis florea roret humus.

85

Tum mihi predulcis spes o navalibus exi,

      Audet optatas navis itura vias.

Pergite felices: variantibus ad sua peplis

      Audet ornatas iam reditura comas,

Inclita lux domui patrios † maritar calores †,

90

      Carbasa durisonis elicitura notis.

Hei mihi quid sensi? Desunt sua verba, legebam:

      "Tu, pater, in nobis iura iubentis habes".

Gratulor Eterno: salve, memorabile carmen!

      Te linet auratis litera blanda comis;

95

Tu michi spes, cum fueris tu causa doloris;

      Mens, quociens video, letaque mesta tremit.

Edocet admonitu (quia sic abiere, pavores

      Eripit) oblitos non abiisse mei.

Dogmate felici se me meminere foventem,

100

      Qui sibi consilium sepe duobus eram.

Non ego consilium consultis iuris adibam;

      Hii mihi causidicas sepe tulere vices.

Hiis mea partibar que mens archana moneret,

      Hei michi, lenimen dulce laboris erant!

105

"Tu, pater, in nobis - foribus scripsere dolorum

      Spesque timor pavido - iura iubentis habes".

Vivite felices! Humili pietate petendus

      Luminis extorri spes Raynaldus erat.

Ha! Quociens queritur parili caruisse libello,

110

      Hec sibi dum fuerat leta tabella legi.

Quid mihi tunc poterat fricuisse beatius aures,

      Lumina somniferis quidve cibare notis?

Ille sonandus erat, celeber resonare dearum

      Vocibus innumeris, ille sonandus erat.

115

Collis utrinque biceps, vires in carmina biceps

      <>

Explicitura virum potuit prodire tabella,

      Tinnula per dotes explicitura virum

Qui patris et domini totiens hortamine pavit

120

      Mulsit et applausu qui patris et domini.

Excidit an menti quali colore colebat,

      Qualis in obsequiis moris habendus erat?

Qualia pretereo, nimio deterritus ausu,

      Sancta cathedrati verba fuere senis.

125

Nam, modo vix ausim, quali spatiata per urbem

      Lege sequebatur plebs generosa ducem!

Ibant quos evum dignos hinc inde gemelli

      Pretulit et morum fertilitate pares:

Cetera suppegit pariles plebecula passus,

130

      Ordine quam struxi qui pedagogus eram.

Nonne subit? Quociens videat, si forte forensis

      Poscebar, felix quis modo prole pater?

Nec narrare peto que sint spectacula regni

      Inclita Scaligeri: qualia credo Iovis.

135

Iam labat exiguos nimio, fraterna rudentes

      Pondere fictilibus vix adhibenda ratis.

Transeat incesti prostans que fornicis antro

      Abdita Dedalias fingit Arena domos.

Tu memorandus eras, Athesis: caput exeris ymis

140

      Collibus, irriguas reddis opimus opes.

Qualibus australis tellus celeberrima glebis

      Bacchus et arctois Pallas habunda iugis;

Qualia Benachi fuerint navalia; monte

      Fons scatet Aurato sole stupente gelu,

145

Hic ubi sideream faciem traxere lapilli

      Creditur et multas concelebrasse deas:

Qualia Tintaridi pepigit Troianus adulter,

      Splendida placandis templa fuere deis.

Quis numeraret opes? Rutilantia claustra penatum,

150

      Fertilis etate, fertilis arte locus.

Singula dum cernant oculi spectanda, stupore

      Omnia crebescunt visa decore sui.

Grandia supplicibus veneranda suburbia votis

      Poscimus et madido fundimus ore preces.

155

Forsitan incubuit Phebee lampados ignis!

      Gramina contigimus, pascua grata ioco.

Frondea pampinea, texunt umbracula vites;

      Sedimus, et medium scamna tulere senem.

Hesimus † ornici † populus, narrantis ab ore

160

      Pendimus, et dubios copia longa facit:

Seu modo conspicuos libuit spectare recessus,

      Moenia turritis seu numeranda iugis,

Dulcia fucoso tunicata poemata velo

      Lambere, seu triviis inseruisse caput,

165

Omnia preluxit veterum phalerata, loquelis

      Emunxit, lites miscuimus<que> iocis:

Prodit Aristotiles, musamque Platonicus audet

      Promere, Donati queritat alter opem.

Vndique civili nemorosa lacessere bello

170

      Credimur, hostiles implicuisse manus.

Eminet assensu, lites fremuisse iocosas

      Gaudet et in nutu conticuisse suo.

Denique digressi, claram remeamus in urbem,

      Tedia falluntur pre ducis eloquio.

175

Plurima nudabat sacra velata poesi,

      Gurgite Castalias ille reclusit aquas:

Cornua Pasiphe tociens cur mesta rogaret,

      Qualia Minous imbuit antra pudor,

Quid Dirceus ager peperit, quo semine fota

180

      Protulit hastatos Martia terra viros,

Cur dominum insani non expavere Molossi,

      Faucibus Ylliricis anguis ut alter erat:

Multaque disclusit, tenui tetigisse Camena

      Que pudet, Aonie digna sonore chelis.

185

Sic utinam fuerit! Finxi me rore soporo

      Quas Eliconiadas instrepuisse casis.

Pocula sumpsissem manibus donata dearum,

      Fonte Medusei que dominantur equi.

Sic ego, sic fueram soniturus pollice docto,

190

      Qualis Apollineas increpet ille lyras.

Quamquam quid inspicue mentis faciente Minerva

      Hospite Palladiis imperitare viis?

At meminisse iuvat, qualis, cum fine notaret

      Nos sibi convinctos, legerat ora rubor.

195

Sepius exauxit mentem dulcedine laudum,

      Sepius in pueros vota pudica dedit.

Ha quociens cupiit geminos strinxisse lacertis!

      Me fovet, et vestri plectit amore sinu.

Multaque mandabat gracili signanda tabella,

200

      Que dedit alipedis gratia plena dei.

Clunibus expavit nimio subigendus honori

      Atque oneri modulus, verba ferenda patris.

Quin etiam flecturus eram, quo rapta furore

      Mens mea discidii morsa dolore perit.

205

Anxior, ut quociens terrentur pectora, longi

      Rancoris dubio dilaniata metu,

Irrepit quociens nocturnos cura sopores

      Devia dementer quamque diurnus ago.

Pyeris eximios humero dequesta labores

210

      Supplicuit tenuem sufficienda moram.

Que tamen audieram tanto veneranda magistro,

      Hec, precor, hic sistat summa modusque precum.

Vivite felices, Samio concedite vati,

      Carpite dextrorsum qua via prebet iter.

215

Sordida cerbereo rictu ne tendite, quorsum

      Scylla sub undifragis quaque Caribdis aquis;

Yndole perspicuus moneat Laerthius heros:

      Huius ingenio vestra phasellus eat.

Grandis erat series, quali, si pectore dicam

220

      Pergama Dardaneis ultor acerbus adit.

Sirenum vox nulla ducem pellexit, hyatus

      Infernos adiit, retulit inde gradum

Plebeosque boves vidit, contemptus, ab illo

      Lumina Cyclopis exterebrata cadunt.

225

Lictora conscendit Cyrces opis indiga puppis,

      Eruta Lethophagos que tenuere vadis.

Hunc habet herbipotens, portentificisque venenis

      Titanis doluit non tenuisse ratem.

Nec formosus erat, vivit dea sola, desertum

230

      Hunc sua Penelope facta senilis habet:

Quas modo deflerat totiens, sua viscera scindi,

      Hostibus eiectis, leta recondit opes.

Vivite felices, animo dominante caduca

      Decedant lapsu iam ruitura brevi.

235

Iam ruitura brevi cedant, Tritonidos amnes

      Ebibat hesuras mens aditura domos.

Mens aditura domos fixas effulta triumphet

      Egide servitii non habitura iugum.

Non habitura iugum vires concludat in arcem

240

      Palladis; hec, memores, deprecor, este mei.

Deprecor este mei, totiens facitote, tenellos,

      Dicite nos monuit, noster alumpnus erat.

Noster alumpnus erat, nobis sit semper amori

      Modius; hec, memores, deprecor, este mei.