1. ad Barbatum Sulmonensem
Si michi seva pium servassent sidera regem,
Pars animi Barbate mei, non litera cordis
Nuntia per vastos tractus telluris et unde
Ambiguum tentaret iter; tua lumina presens
5
Aspicerem, vox viva tuas contingeret aures.
Mors vetat. Heu varii quos quondam largus honores
Contulit ille michi, vultus heu blanda sereni
Maiestas placideque decus pondusque senecte;
Heu prerepta michi frons augustissima celo
10
Reddita iam patrio; vox heu doctissima melle
Dulcior Hybleo, que prensa tenacibus hamis
Corda virum rapiebat humo, que laudibus amplis
Ingenium celebrare meum calamumque solebat,
Calcar agens animo validum! Non omnia terre
15
Obruta: vivit amor, vivit dolor; ora negatum
Regia conspicere, at flere et meminisse relictum est.
Hec duo letheis nunquam de pectore nostro
Eripiat Mors atra vadis; verum ordine vite
Proposito, excutimur: mundi pars una placebat,
20
Spargimur hac illac pelagoque abrumpimur alto
Alpibus ac mediis, quotiensque faventibus astris
Reddimur Ausonie, bustum tibi forte Maronis
Obtigit in partem, vatis, michi cessit origo,
Amnibus ac toto disiungimur Apennino.
25
Hinc mea vox mittenda tibi est, et credere curas
Cogimur archanas calamo; nec pauca silendi
Causa labor, sed plura metus, ne nostra profani
Abdita perspiciant oculi; vulgata videri
Non metuunt. Memor ergo precum, dilecte, tuarum,
30
Institui exiguam sparsi tibi mittere partem
Carminis, exacte percurrens otia vite.
Perlege: cognosces animum sine viribus alas
Ingenii explicuisse leves; nam, vera fatebor,
Implumem tepido preceps me gloria nido
35
Expulit, et celo iussit volitare remoto.
Penitet incepti; cursum revocare iuvente
Si liceat, mansisse domi, cum tempore nervos
Consolidasse velim. Late iam noscor et audax
Fama preit meritum laxisque effertur habenis.
40
Affectus animi varios bellumque sequacis
Perlegis invidie curasque revolvis inanes,
Quas humilis tenero stilus olim effudit in evo;
Perlegis et lacrimas et quod pharetratus acuta
Ille puer puero fecit michi cuspide vulnus.
45
Omnia paulatim consumit longior etas,
Vivendoque simul morimur rapimurque manendo.
Ipse michi collatus enim non ille videbor:
Frons alia est moresque alii, nova mentis imago,
Voxque aliud mutata sonat, nec pestibus isdem
50
Vrgeor; erubuit livor cessitque labori.
Cessit an incaluit longisque recruduit annis
Laude tumens aucta, et mecum et cum tempore crevit?
In dubio est; certe hunc didici contemnere ab alto,
Iamque equidem vel nulla lues vel spreta quietem
55
Dat calamo atque animo, iamque observatio vite
Multa dedit lugere nichil, ferre omnia; iamque
Paulatim lacrimas rerum experientia tersit.
Iam quod non potuit ratio, natura diesque
Longa potest; vicere due cui cesserat una.
60
Tempus edax minuit quem Mors exstinxit amorem,
Flamma furens annis, tumulo cessere faville.
Nunc breve marmor habet longos quibus arsimus ignes,
Pectore nunc gelido calidos miseramur amantes,
Iamque arsisse pudet. Veteres tranquilla tumultus
65
Mens horret, relegensque alium putat ista locutum.
Sed iam nequicquam latebras circumspicit: ardens
Turba premit comitum, quos par insania iactat,
Dulce quibus conferre suis aliena; nec illos
Submovisse sat est; acies nam maior apertam
70
Protrahit in lucem. Durum, sed et ipse per urbes
Iam populo plaudente legor, nec Musa regressum
Secreti iam callis habet, vetitumque latere est.
Prodeat impexis ad te festina capillis
Ac fluxo discincta sinu, veniamque precetur,
75
Non laudem. Veniet tempus dum forte superbis
Passibus atque alio redeat spectanda paratu.
Nunc tibi qualis erat sub prima etate, priusquam
Figeret in thalamo speculum, vultumque comasque
Inciperet cohibere vagas, occurrit, amice,
80
Cui semper - rex quantus Amor! - non seria tantum
Sed nuge placuere mee. Tu consule, queso,
Parva licet, magni; nam dum, maiora paramus
Hunc tibi devoveo studii iuvenilis honorem.