25. AD PAVLLVM MANVTIVM ET
BENEDICTVM VARCHIVM

Venit festa dies: tristes discedite curae;

      Idaliae ferimus debita sacra deae.

Hac olim Venerem placabant luce puellae,

      Quas nunquam in vacuo iuverat esse toro.

5

Hac promissa Iovi spumantia vina Quirites

      Blandaque permulta cum prece tura dabant.

Hac ego sum quondam dias in luminis oras

      Editus: affulsit hac mihi luce Venus.

Nunc igitur fecisse iuvet Venerique Iovique,

10

      Lux geminos nobis placet ut una deos.

Prome puer Chiumque novum veteremque Falernum.

      Et natet effuso cuncta liquore domus.

Vosque adeo mecum Glycere, Telesilla Meleque,

      Quas cuncti misere depereunt iuvenes,

15

Solemnem celebrate diem: date tura precesque,

      Nec desint risus mistaque verba iocis.

Hic sunt et myrtus et grata sisymbria, sunt et

      De iunco et verna vincula facta rosa.

Non lyra, non carmen desit, quod cantet Amyntas,

20

      Cui cingit flavas picta corolla comas.

Alma Venus, tibi dum laetas operamur ad aras,

      Huc ades, o multo flore referta sinus.

Huc ades, et felix nostro de pectore curas

      Pelle malas: nobis hinc bonus annus eat.

25

Hinc tristes absint morbi pallensque senectus,

      Et labor et luctus et malesuada fames.

Neu subitus mista cum grandine verberet imber,

      Quas trudit gemmas vitis opaca suas.

Neu fera tempestas teneras contundat aristas,

30

      Neu sua graminibus ros alimenta neget.

Multa ferat glandem quercus, stet consita pomus,

      Stipet apis plenos melle liquente favos.

Effundant oleae pingues ex arbore baccas,

      Quas nuda stringat rustica nupta manu.

35

Tum pasta eniteant armenta salubribus herbis,

      Ne timeant fures, ne timeantve lupos.

Sancta Venus procul hinc diros, procul esse furores

      Ipsa iube, in saevos reiice bella Getas.

Ac iam supplicibus Tuscis da diva perenni

40

      Pace frui. Martem cogere sola potes.

Nanque ille aeterno devictus vulnere amoris

      Reiicit in molles se tibi saepe sinus.

Excipit et recubans suaves ex ore loquelas,

      Queis iras nimium mitigat ille truces.

45

Hunc tu igitur placidam nobis, dea candida, pacem

      Otiaque amoto dulcia posce metu.

Otia nam pacemque simul, modo faveris, ipse,

      Dum renovant reges impia bella, dabit.

Pace bona laetantur agri, laetantur et urbes,

50

      Pace bona rident aequora lata maris.

Pax alit agricolas, multo pax ubere messem

      Auget, et ingenti foenore ditat opes.

Haec densa tutum pastorem contegit umbra,

      Dum teneras vario carmine mulcet oves.

55

Haec celebrat iuvenum dulces innoxia coetus,

      Cum cupida haec cupidum iungit amante virum.

At bello squalent agri, tristantur et urbes,

      Et tumidi moerent aequora lata maris.

Bellum ipsos miseris vastat cultoribus agros,

60

      Evertit magnas et labefactat opes.

Nec tutas sinit in sylvis errare capellas,

      Dicere nec certo carmina certa pede.

Hoc iuvenum lusus, iuvenum convivia tollit,

      Deiungit tristem tristi ab amante virum.

65

Tum neque Pierides Musae, neque Phoebus Apollo,

      Quod legat in thalamo laeta puella, canunt.

Haec igitur procul esse iube mala. Non ego solus,

      Quae fecit nobis otia Cosmus, amo,

Sed, mecum Aonios habitant quicunque recessus,

70

      Quicunque et Musis annua sacra ferunt.

Eveniet. Certum viden' ut firmaverit omen?

      Accenso sonuit laurus adusta foco.

Interea Venerem iucundaque dona canemus,

      Dum variat dulces tibia blanda modos.

75

Te dea, cum passim nullo discrimine rerum

      Prorsus iners una mole iaceret opus,

Ac neque Sol, neque Luna sua, neque sidera luce,

      Nec certa fluerent tempora certa vice,

Solertem accepit prudens Natura magistram

80

      Constituitque suo cuncta elementa loco.

Addidit et ventos pluviasque, et frigora et aestus,

      Iussit et certum pergeret annus iter.

Humidus autumnus sitienti aestate diremptus

      Esset, et a tepidi tempore veris hyems.

85

Sidera tunc herbas rupta tellure recentes

      Ad primi radios elicuere diei.

Et vario flores ornarunt prata colore,

      Coepit et aeterna labier amnis aqua.

Tunc initus cupiere tuos volucresque feraeque,

90

      Quicquid et immenso gurgite pontus alit.

Tunc iuvenis duras concepit pectore flammas,

      Tunc et amatori iuncta puella suo est.

Tranabat medias, quas cum transmitteret Helle,

      Hellespontiacas obruta fecit aquas.

95

Non illum infelix mater, non quae superingens

      Porta tonat coeli iam revocare queunt.

It celer et blandae superato marmore amicae

      Basia mille capit, basia mille refert.

Ah miser, ah, magnae nunquam si numina divae

100

      Laederet, extinctus non iacuisset amans.

At tu sancta veni: nosque, o, dignare. Vocamus

      Ad festas epulas te, dea sancta veni.

Huc teneram nostrum duxit sibi quisque puellam

      Strataque iandudum trina parata manent.

105

Ludite vos. En ipsa venit. Neu culte Manuti,

      Neu tenues Varchi despice amice dapes.

Has vobis sincerus amor iugisque voluntas

      Qualescunque hodie rite paravit opes.