4. itaqve Deo supplica

In primis sit nulla fides, reuerentia nulla

      Numinibus priscis tartareisque deis.

Parentes ama.

Inde patrem matremque, tuam tu tolle ueneno,

      Vt fias dominus qui modo seruus eras.

Cognatos cole.

5

Cognatosque tuos odio secteris iniquo,

      Dilige, sic omnes ut colit agna lupum.

Datum serua.

Accipe blandus opes tibi quas committet amicus,

      Si repetet ferias, dipositumque nega.

Pare foro.

Siue foro fueris, noli parere citatus,

10

      Sperne sacras leges, iustitiamque grauem.

Cum bonis ambula.

Nobilium procerum fugias commercia semper,

      Et tibi ne noceant, saepe sequare malos.

Ne accesseris ad concilium donec uoceris.

Si uideas aliquos secreto multa loquentes,

      Accaedas, in te ne mala uerba ferant.

Raro conuiuare.

15

Saepe parare decet sociis conuiuia lauta,

      Exemploque tibi Sardanapalus erit.

Da mutuum, cui des uideto.

Mutua non ulli dederis nec respice quemque,

      Quicquid habes teneas, nec dabis ulla ioui.

Mundus esto.

Sic fueris uitiis, et crimine purus ab omni

20

      Obrutus in ceno porcus ut esse solet.

Saluta libenter.

Gorgoneis ocula fueris, nullumque saluta,

      Dixit discipulis Christus et ista suis.

Quod satis est dormi.

Quod nimis est dormi, tibi sic doctrina, parantur

      Diuitiae, laudes sic quoque sanus eris.

Ama Coniugem.

25

Si tibi sit coniunx, sis mechus zelotipusque,

      Foedera fas credas frangere sancta tori.

Cede locum maiori.

Maiori nec cede locum, senibusque nec umquam

      Assurgas, sperni ni cupias pueris.

Iusiurandum serua.

Quod iuras scelus esse puta seruare, paludis

30

      Infernae latices nec temerare time.

Magistrum metue.

Discipulus si sis, numquam uenerare magistrum,

      Dedecus, et furor est dogmata docta sequi.

Te uino tempera.

Massica uina bibas, liquida nec dilue lympha,

      Sic te sublimem Bacchus in astra feret.

Verecundiam serua.

35

Esse uerecundum, seu mitem, despice, frontem

      Esse decus credas perfricuisse tuam.

Pugna pro patria.

Pro patria pugnare caue, fuge publica damna,

      Sis patriae custos ut Catilina suae.

Custodi rem tuam, diligentiam adhibe.

Inque tuis rebus tibi sit prudentia nulla,

40

      Permittas seruis res superisque tuas.

Nil temere credideris.

Omnia credideris temere, temerarius omnia

      Effice, sis semper credulus atque leuis.

Tute consules.

Festina semper; non te, nec consule quemque,

      Anxia sollicitis cura nocere solet.

Familiam cura.

45

Sit tibi cura domus numquam, sic instrue natos,

      Hic fur, hic alius leno et adulter erit.

Meretrices fuge.

Te quoque blandiloquis comitem meretricibus offer,

      Sic fueris diues, sic uenerandus eris.

Lege libros.

Perlege signatas Zoroastis carmine chartas,

50

      Scinde bonos libros, ure poema sacrum.

Memento quae legeris.

Immemor esto boni, memori sed percipe sensu,

      Pessima, consociis sic celebrandus eris.

Disce litteras.

Discere litterulas furor est, sapientia summa est,

      Quaerere nunc Croesi, diuitiasque Midae.

Erudi liberos.

55

Si tibi sunt nati, doceas hunc esse latronem,

      Hunc doceas mulier quo sit amanda modo.

Blandus esto.

Blandiloquus numquam fueris: sed lumine toruo,

      Terrificas, sociis sic metuendus eris.

Benefacito bonis.

Haud peterit nocuisse bonus tibi, prodigus ergo,

60

      Et merito largus fac bene saepe malis.

Noli ab re irasci.

Iratus minima causa: praecordia sudent

      Felle, malam mentem concitet ira tuam:

Neminem irriseris.

Et derisor eris, detractor, et improbus, audax,

      Infestus terris sis Stygiique deis.

Maledicus ne esto.

65

Carpe bonos dictis, cunctis maledicito, iustus

      Prodeat et sermo nullus ab ore tuo.

Extimationem retine.

Inter plebeias tua sint commercia gentes,

      Haud ullum retine tu grauitatis onus.

Iudicio adesto.

Effuge iudicium rectum, quoque iudicis aulam

70

      Per fas, at per nefas tu scelus omne proba.

Ad praetorium stato.

Sit mora nulla tibi timida praetoris in aula,

      Effugiasque locos lex ubi iusque uigent.

Aequum iudica.

Te uolo mendacem mendacia dicere semper,

      Sis falsus iudex, futilis atque loquax.

Consultus esto.

75

Nec consultus eris, properabis in omnia bacchans,

      Perspicias sapiens nec facienda caue.

Iracundiam tempera.

Haud iram reprimas umquam tumidumque furorem,

      Corde sub archano, prome quod intus habes.

Virtute uteri.

Aude aliquid Gyaris, et dignum carcere, uirtus,

80

      Absit, nam fraudes secula nostra uolunt.

Lude Trocho.

Lude trocho, celerique pila, nucibusque, fritillo,

      Euacuet loculos alea iacta tuos.

Minorem te ne contempseris, nil arbitrio uirium feceris.

Importunus eris, semper contempne minores,

      Et uis arbitrio perfice multa tuae.

Noli miserum irridere.

85

Irride miserum pedibus quem deprimis imis,

      Inuida fors, nullum tu miserare bonum.

Patere legem quam tu ipse tuleris.

Conde graues leges aliis stygiisque timendas,

      Tu tamquam Princeps quae libet efficias.

Accepti beneficii memor esto.

Et tibi si quis homo benefecerit, immemor esto

90

      Teque uices illi reddere posse nega.

Pauca in conuiuio loquere.

Et conuiuia frequens fueris, parasitus, edaxque,

      Ad mensam multas dixeris hystorias.

Minime iudica.

In uitium alterius sis mordacissimus, inde,

      Tu mala siqua facis, post tua terga feras.

Alienum concupiscere noli.

95

Tu tibi diuitias aliorum ascribe tyrannus,

      Cum sociis Caesar tu uelut alter eris,

Illud stude agere quod bonum est.

Denique siqua facis, facias male, turpia semper.

      Talia qui seruat praeda Charontis erit.