5. ad Carolum Caesarem

Roma tibi aeternos quamvis meditetur honores,

      Seque tuis meritis perneget esse parem,

Laetaque saxorum moles nunc excitet altas,

      Nunc iubeat laudes aera referre tuas:

5

Cuncta olim collapsa cadent labentibus annis,

      Ignibus assiduis aut liquefacta ruent.

Parva loquor, tectis structas immanibus urbes

      Tandem post multas obruet una dies,

Procumbent regum sublimi vertice turres,

10

      Saxa etiam fato stantque caduntque suo.

Pyramidum sic alta stupet miracula Memphis

      Nil nisi nunc viridi busta iacere solo;

Sic quondam celsae steterant Carthaginis arces,

      Classe capi melius quae potuere tua.

15

Ac ne longinquo res haec mihi teste probetur,

      Roma tibi exemplo nunc tua, Caesar, erit:

Nam quae tu saxo spectas monimenta vetusto

      Obducta incultis delituisse rubis,

Haec eadem magnis Divum celebrata triumphis

20

      Aeternum fuerant tum Iove digna coli.

Admotam coelo primum hanc age suspice molem,

      Amphitheatrales hanc iniere ioci:

His accepta olim cuneis Romana iuventus

      Laudibus Augustos vexit ad astra suos.

25

O ubi totque hominum plausus, tot gaudia, Caesar?

      Me miserum, Stygiis cuncta premuntur aquis.

En geminas huc flecte acies, cerne inclyta Thermas

      Munera, Caesaribus congrua dona tuis:

Victori haec illi populo posuere, tepenti

30

      Quo fessus valida membra foveret aqua.

Tum Circi ingentes poteris spectare ruinas,

      Edita sunt isto munera prima loco.

Consessu hic caveae, magnis Circensibus actis,

      Ignotum subiit rapta Sabina torum.

35

Quid tibi nunc lautas studeam monstrare Carinas,

      Quidve Palatinae tecta superba domus?

Quid cumulata novis Capitolia celsa trophaeis,

      Te duce queis iterum Sidonis ora patet?

Quid quae templa Iovi divis Agrippa secundis

40

      Struxerit, aeratas commemoremque trabes?

Quid fora, quid pontes, quid ductas aere columnas,

      Plenaque longuinquis flumina vecta iugis?

Ipse vides tantis quid nunc e molibus extet,

      Vix cineres servat diruta Roma suos.

45

At non haec nato dederas promissa gementi,

      Errantes veheret cum, Citherea, lares;

Saepe illum profuga iactatum classe per aequor,

      His ultro hortata es, nocte silente, sonis:

"Sume animos, tibi fata tuae fumantia Troiae

50

      Moenia restituent nobiliore solo,

Teque polo indigetem sacri dabit unda Numici,

      Aeternum patrios quo tueare Deos.

Incensas frustra, Danai, subvertitis arces:

      Vestra olim hic gelidus obruet arma cinis.

55

Debetur Latio nostro de sanguine Iulus,

      Ipsum vix timeat quo duce Roma Iovem".

Parce, Venus, tua dicta ferunt temeraria venti,

      Vixque sui reliquum Roma cadaver habet:

Scilicet has fati leges, haec foedera quondam

60

      Inscripsit rerum duro adamante parens.

Cuncta situ, et densis pereunt obducta tenebris,

      Mors subit, et populis improba bella ciet,

Sola aevi transgressa vias, transgressa sepulchri

      Verberat astriferum Fama superba polum.

65

Aonias igitur, Caesar, venerare sorores,

      Aeternum ut celebri carmine vectus eas,

Nam quem Melpomene placido spectaverit ore

      Vivet, et hic omni funere maior erit.

Magna quidem, extremo, fateor, dum fulminat orbe,

70

      Ense potens nuper haec tua dextra dedit:

Mansuris ni forte tamen celebrabere cartis,

      Martis et Aonio cinxeris arma choro,

Nil tibi quod populos late modereris et urbes

      Proderit, aut Lybico sole perusta coma.