Francesco Maria Molza varia, 11

Testo base di riferimento: P. Serassi, 1747

Cura dell'edizione digitale: Michela Naccari


11. Leucippi et Daphnes fabula

Iam satis innuptae vulgata est fama puellae,

      Cui Lycius tanto favit honore Deus.

Inter Hamadryadas fuit haec formosior omnes:

      Durior haec omnes inter Hamadryadas.

5

Hanc videt Oenomao natus Leucippus Achaeo:

      Vt videt, ut capitur, captus ut inde furit!

Illa mares omnes fugit aversata, negatque

      Nubere: nec magnum malit habere Iovem.

Attamen hanc Leucippus amat, speratque potiri

10

      Vsque adeo in propria re sibi quisque favet.

Quid faciat puer infelix? quave arte cupitos,

      Speret in amplexus coniugis ire suae?

Quid non monstrat Amor? patrio nutrire capillum

      Incipit Alphaeo, nectereque arte comam.

15

Flava erat, et studiis circum muliebribus aures

      Pressa per inflexus ludit ad usque pedes.

Adiicit ornatum qualem Spartana gerebat

      Venatrix Pholoes lustra per alta Sacri.

Iam Coos macuolsa sinus lynx cingit ab armis:

20

      Levia purpureus crura cothurnus habet.

Iamque habilis pharetra ex humero dependet, et arcus:

      Connectunt geminos ferrea vincla canes.

Iam iuga Cyllenes Daphne transgressa paventes,

      Dum sequitur cervos, impavidosque sues;

25

Innumeris velox aderat comitata Lacaenis:

      Vixque premit celeri gramina summa pede.

Hanc puer Eleus petit, audacterque locutus,

      Dilectam tali voce moratur heram.

Dic, Dea, qua pater Oenomaus direxerit axes:

30

      Qua soror acta citis Hippodamia rotis.

Namque ego dum alipedem sollerti indagine cervum

      Persequor; his erro sola relicta iugis.

Nympha huic: Parthenium lustravi, et Maenala: nusquam

      Sunt mihi mortalis signa notata pedis.

35

Tu vero ne sola die errabunda cadente

      (Sol Tartesiacas pronus amabat aquas)

Tristis eas: mecum potes expectare parentem:

      Ni veniat, silvis tuta latere meis.

Nayadum chorus omnis adest, et Hamadryadum omnis:

40

      Ergo, ait, hic potius cara puella mane.

Null

12.

Te videt accensas spatiantem Nola per aras,

      Nola suis nimium facta beata Deis.

Et vaga procedis tota spectabilis urbe,

      Inque tuos inhiant improba turba finus.

45

Quid tibi cum externis sine me, mea Delia, templis?

      O nimio exitio relligiosa meo.

Vaditis una domus matres, mistaeque puellae,

      An ne alios illic creditis esse Deos?

Vnus habet cunctos, uni sunt omnia curae;

50

      Nec magis hoc alio Iuppiter orbe manet.

Quid iuvat agresti toties dare tura sacello,

      Delia, an hic Divi, fanaque deficiunt?

Hic Venus, et quam tu tanti facis optima Iuno,

      Sacraque votivis Pallas imaginibus.

55

Hic tibi vel toto Nymphae Sebethides anno,

      Et veniunt faciles sponte sua Satyri.

Te tamen insolito miratur Nola triumpho,

      Nola meo Libyca salva dolore manu.

Non potuit Poeno quondam comburier igne:

60

      Ah tibi Carthago gloria quanta foret.

Nunc mihi non tales victrix daret illa timores,

      Nec quererer longi tempora dissidii.

Quid faciam sola sine te mea dulcis in urbe

      Delia, dimidium nunc ego parsque mei.

65

Te sine tam longos potui producere soles,

      Quantum sub gemino forsitan axe micant.

Illic (ut perhibent) senis data mensibus umbra est,

      Et totidem obliquo lumine multa dies.

Mens mea (me miserum) gelido damnata sub axe

70

      Noctibus, et totis anxia luciferis.

Te cupide expectans longum te, vita, morando

      Luminibus somnos expulit, ore cibos.

Felix Nola meis nimium ditata ruinis,

      Quis tibi pro meritis tam bona relligio est,

75

Vt tua formosae veniant ad templa puellae,

      Nec possint toto mense redire domum;

Scilicet et nostro spectando fruaris amore,

      Quis sibi non tales optet habere Deos?

Mens fuerat mihi nolle meos spectare dolores,

80

      Dum fugeret patriis Delia liminibus.

Fors tamen illa mihi se se obtulit insperanti,

      Qualis Luna vaga nube relapsa redit.

Illa redit, subitoque urbes, et opaca locorum,

      Stagnaque purpureo lumine pulsa micant.

85

Vt vidi, ut stupui, ut me stetit aurea contra,

      Fixaque sunt oculis lumina nostra suis!

Non mihi mortali similis Dea visa repente est,

      Quae solet armato gratior esse Deo,

Vel quae Dulichio colitur celeberrima templo,

90

      Cypri, tua venia, pace, Minerva, tua;

Sed postquam mihi cor secum divellitur una,

      Et sua mi facies protinus eripitur.

Ipsa sui desiderio labefacta cadit mens,

      Et riget in toto corpore sanguis iners.

95

Mox feror, ut iaculo quae fixa latronis acuto

      Cerva pererratis fertur anhela iugis.

Hac illac ingrata vagans per nota viarum,

      Sive agro potui cedere, sive domo.

Nec mihi parta domi requies, nec rure propinquo,

100

      Tristis agro redii, tristior urbe fui.

Tu mihi sola quies, tu, Delia, sola voluptas,

      Nec sine te nobis vita placere potest;

Et me sive Dryas causa est, seu Nola relinquis,

      Res erit exitio quaelibet apta meo;

105

Sed postquam nullae mihi te tenuere querelae,

      Ipse nec assiduis fletibus interii;

Dic mihi dum resides istic mea, an iter eundum

      Ipsa Venus nostri, Delia, summonuit:

An tibi proiecta potius sum vilior alga,

110

      Quae fluitat salsis lurida vorticibus;

Nec te noster amor, nec te mea vulnera tangunt,

      Scilicet indoctis nupta futura viris.

O quantum est thalami potius quam spernere nomen,

      Possis ut obscuro funere tota mori.

115

Carmina formosis placeant Musaeque puellis,

      Si quibus est pulchro pectore laudis amor.

Lesbia carminibus clara est, Dis nota Lycoris,

      Pulchrior et vati visa Corinna suo.

Carminibus Nemesis Latias it clara per urbes,

120

      Claraque tu nostro carmine semper eris:

Semper eris nostris notissima forma libellis,

      Delia, et Hesperii gloria rara soli.

Delia, perpetua semper celeberrima fama

      Vna eris; abstineat mors violenta manus.

125

Vatibus ingenium divitinus accidit, et tu,

      Tu mihi nescio quid Numinis instar habes.

Sive animi virtus, seu gratia cernitur oris,

      Nil erit in tota me prius Iliade.

Tu modo sancta Venus, cuius sub numine gressus

130

      Detulit e patrio Delia pulchra solo.

Hanc nihil oblitam nostri, sed amore fideli

      Restituas oculis Diva benigna meis.

Non mihi regna Phrygum, non divitis arva Nyphatis

      Deprecor, una mihi grata puella sat est.

135

Sic mea saepe tuis adolebunt Cynnama templis,

      Albaque turicremos imbuet agna focos;

Nec te, Cara, Deae monitis parere pigebit;

      Non ego, si nescis te vocat acer amor:

Acer amor caelo cogit descendere Divos,

140

      Blandaque mortali ducere verba sono;

Europamque, Asiamque gravi decernere bello,

      Improbus et saevas nare libenter aquas.

Nat iuvenis, turrique accendit lampada Virgo,

      Mergitur hic ponto, moenibus illa ruit.

145

Crudeles venti, crudelia litora quantum

      Hellespontiaco tunditur Oceano.

Saepe procellosas potuit vir nare per undas,

      Ipse sibi classis, navita, remigium;

Saepe suo coniux madidum siccavit amictu,

150

      Obvia dum celsa prosilit e specula.

Illius amplexa est spumantia colla, sinuque

      Fovit anhelantem blanda puella virum.

Nunc tamen infami scopulos diverberat unda,

      Qui fuerat tanti pontus amoris iter.

155

Magnus ubique Deus amor est, fluit aureus illo

      Iuppiter; ah nescis ferrea quid sit amor.

Ille ciet pugnas, illi pax optima rerum

      Creditur, et certo foedere cuncta regit.

Quare seu Dryades colis istic, sive Napaeas,

160

      Delia, maiori numine iussa redi.