Nicolò D'Arco numeri 300 - 412, 366

Testo base di riferimento: Mariano Welber, Edizioni UCT, Trento, 1995

Cura dell'edizione digitale: Linda Spinazzè


366. in hyemem

Tristis hyems, caeli rabies et dedecus anni,

Quam te conspicio invitus nive tempora cana

Horrida conspersam! Quam te, foedissima rerum,

Odi consputam squallentibus ora pruinis

5

Innexamque comam glacie impexosque capillos!

Vt mallem coleres Scythiam Moeoticaque arva

Regnaque Riphaeo supposta nivosa tyranno,

Aut peteres Tanaim aut glacialis litora ponti!

Optarem nostrum nunquam te invisere caelum:

10

Namque ego te matrem Eumenidum mortisque sororem

Crediderim, emersam diris de faucibus Orci,

Tempore quo Iapetum tellus saevumque Thyphoaea

Progenuit, vel cum pestes immisit acerbas

Iuppiter, ulciscens audacis furta Promethaei.

15

Tu Phoebo invisa es: fugiens te vix videt et se

Oceano condit magno; tunc ima pererrat

Signa, brevesque dies et lucem apportat iniquam.

Tunc circurmfusis contristas nubibus orbem,

Nec per te apparent duratis gramina pratis.

20

Tunc foedae rerum facies et mortis imago:

Expoliata suis viduatur honoribus arbos

Atque, olim celeres, cursus frenantur aquarum.

Te duce concursant impacato aere venti:

Prosternunt sylvas animosi et proelia miscent.

25

Heu male quam teneras defendunt lignea citros

Tecta: suis arent morientia citria ramis!

Agricolae ignavi ducunt longa ocia tectis

Ante focum, nec se pastor magalibus effert,

Nec maria exercet suspensis navita velis;

30

Strymoniaeque grues fugiunt et tranat hirundo

Aequora, nec nostris audet se credere terris.

Quid dicam qualeis etiam contraria vitae

Humanae inducas diversos frigore morbos?

Nam menteis hominum cogis torpere veterno

35

Et patulas resonis imples tinnitibus aures,

Naribus et per te salsus liquor effluit ore.

Ipsa gravi quassas mortalia pectora tussi

Articulosque secas contractis noxia nervis.

Es mihi nunc etiam nodosam excire podagram

40

Ausa - scelus! - quae me assiduis cruciatibus angit

Nec patitur dulceis Musarum carpere fructus

Aut tectis efferre pedes. Huic arida febris

It comes et misero nativum perbibit humorem

Exhauritque suo vitalem fonte calorem;

45

Vsque adeo insinuat sese et pede labitur imo

Humor agens morbum et tendit gravis usque deorsum:

Vt torrens auctus nivibus de monte solutis

Aut pluvia aut vernae liquefactis flatibus aurae,

Aggeribus ruptis, claustra indignatur et omne

50

Indupedimentum tollit, secum omnia volvens,

Et pecus et dominos et raptas cum lare sylvas.

Non herbae aut fomenta queunt lenire dolorem:

Ora cibi, placidi sunt nescia lumina somni,

Praeque dolore sitis fauces exiccat anhelas

55

Et semper querulae volitant ad sydera voces.

Fortunatae, hyemem quae nescivere malignam,

Fortunatae iterum gentes quas aspicit aequis

Sol oculis spectatque nitenti Iuppiter astro

Arridens! Illis non sunt obnoxia morbo

60

Corpora, sed longa solvuntur fessa senecta.

Tantum foecundi demittit Iuppiter imbris

Atque homines caelique bibunt violaria rorem,

Vnde etiam gens illa extentum durat in aevum.

Illis perpetuum ridet ver: mense decembri

65

Exultat laetus volucrum concentus in agris;

Formosa aeternis vestitur floribus arbor

Et rosa semper hiat vernans, clementia caeli

Quam fovet et tepidis demulcent flatibus aurae.