22. convivium et illustrissime Eleonora laudes

Quam timui nuper ne dum inter pocula et inter

      Formosas sedeo saxeus efficerer;

Quam timui ne dum mortalia numina cerno

      Spiritus aegram animam linqueret exiliens!

5

Namque steti ut cupido coniuncta puella marito

      Quae vix experta est dulcia furta tori

<Et> carum retinens sponsum sub veste locatum

      Adventu patris protinus excutitur:

Tunc pudor ingenuus gratumque effundit honorem

10

      Virginis ante oculos candida simplicitas;

Sic <mihi> su<ff>usi manabant ore rubores

      Luteolisque color pallidior violis.

Dicebam mecum haec: "Flamma est tibi, flamma parata est:

      I procul hinc"; mecum saepius erubui.

15

Attonitus circumspiciens mirabar Amores

      Qui tristes animos exhilarare solent.

Hic ego nescio quid magnum et c<a>eleste videbar

      Aspicere: humanae hoc non erat artis opus.

Mirabar <castum> pectus, mirabar ocellos

20

      Quos nitidus propriis fecit Amor manibus.

Mirabar veluti solis nitor obscuratus

      Nusquam de obscuris nubibus exierat;

Mirabar caput et radiantia colla dearum,

      Saepe aliam atque aliam, saepe aliam atque aliam.

25

Iccirco, saeclis ne obliviscentibus aetas

      Deleat haec, scribendo anxius invigilo:

Id gratum est Musis, grata est meminisse voluptas;

      Vos igitur, doctae, pergite, Pierides.

Navita turbati iactatus turbine ponti

30

      Iratum gaudet se superasse salum

Et puppem quassatam undis de more coronat

      Persol<u>ens udis munera littoribus;

Sic gratum est superasse ignem et vicisse periclum:

      Hinc de me nunquam fama tacebit anus.

35

Accipito hoc iucunde meum, Scaramucia, carmen

      Nec dedigneris hospitis officium.

Namque hos Musarum decrevi expromere foetus

      Et dare parva tibi, maxima quum nequeam.

Quod me dii bene ament; ita me fortunet Apollo

40

      Et faciat quae opto singula perficere

Puriter: ut quodcunque canam et quodcunque fatebor

      Vtque erit, hoc casti quod loquar ingenii.

Helleonora mihi ante omnes pulcherrima visa est:

      Cogor ego ingenue id dicere et ex animo -

45

Vera fatebor enim - si coner dicere laudes

      Illius, haud satis est sole oriente dies.

Ingenium huic praecox dedit et dedit ille nitorem

      Ortus qui astrorum temperat atque obitus.

Haec dum essem casu et fortuna oppressus acerba

50

      Naufragus a mortis limine restituit;

Illa eadem quum me coelesti lumine vidit

      Curarum nebulam dispulit ex animo;

Illa eadem Charites coeloque vocavit Amorem

      Qui gyro allatus sederat aereo.

55

Hanc flamma undanti stipabat veste Cupido

      Qui circumsiliens seminat illecebras.

Roscidulo <haec> fert ore rosam et iaculat Amores;

      Ingenua huic Cypris fronte supervehitur;

Instillat mellitum hymbrem labrisque liquorem;

60

      Flava inhonorato est vertice caesaries.

Hinc illa dignum et dignum illa et regium adepta est

      Pollicitum coeli munere coniugium:

Huic dulcis coniunx, Scaramucia, flore iuventae

      Emeruit zonam solv<e>re virgineam.

65

Optato iunxit foelix Cytharaea cubilli

      Vna anima bina corpora iuncta simul:

Compare non gaudet tam turture turtur in ulmo

      Mordenti rostro basiola ingeminans,

Quam syncera fides ab utraque est parte reperta

70

      Illis, pacatoque comes in thalamo.

Nec <tantum> gratus telluri vere maritus

      Est hymber quantum est mutui amoris amor;

Nec tantum rivus sicienti estate repertus

      Seu fons muscoso pumice prosiliens.

75

Quid referam cum formosum, sua pignora, partum

      Progeniemque inter brachia suscipiunt?

Sive vident balbus quum ludit <puer in> aula:

      Cor salit hi<s>, trepidant pectore laeticia;

Sive vident patris tangentem affixa trophaea,

80

      Pluribus erreptas regibus exuvias.

Hoc puero surgente canunt balla saecula Parcae,

      Surgente hoc puero dii meliora dabunt.

Dii meliora ferent, surget melioribus annis

      Ni aspecto dudum fallimur augurio.

85

Aurea succrescent surgente hoc saecula, ni me

      Frustravit niveis Delius alitibus.

Quid referam? Illorum nusquam orta est rixa cubili,

      Rixa tori et virtutum omnium amara lues.

"Cor" vocat illa, vocat "Vitam", vocat ille "Levamen",

90

      "Liliolum" haec "Lucem" hic, haec " Animam", hic "Animam".

Illa dea est cuius si dent mihi fata senectam

      Egregium in solo nomine opus faciam;

Illa dea est cuius si dent mihi fata senectam

      Carminibus longas ordiar Illiadas.

95

Vive igitur, dea, vive diu, sis omine foelix

      Quod Cytharaea tuas intulit in tabulas.

Sitis foelices et tu simul et tuus infans

      Et coniunx quo non alter amabilior,

Qui victor, qui magnanimus post bella quiescit

100

      Et post tot durae tempora militiae,

Cuius si Musae mihi dent in carmine vires

      Facta canam ut gemina laude triumphus eat,

Cuius si Musae mihi dent in carmine vires

      Nomina clara leget invida posteritas:

105

Vive deum auspicio dulci sociata marito

      Magnus ut aeterna te deus auctet ope.

At quis non arsisset uti Trinacria rupes

      Aut laevia Aetneis saxa perusta iugis,

Si sponsam videat cui lux meliore lapillo

110

      Et signanda venit candidiore nota?

"Pace tua - fari liceat - huic cede, Diana;

      Pulchrior haec est te" diceret Endymion.

Si videat quisquam nativo ut lumine fuscum

      Coelum omne irradiet, hanc putet esse deam.

115

Haec dulci coniuncta viro, coniuncta marito,

      Stillat ab ore omnes delicias animi:

Cui tam foelicem portendunt astra quietem,

      Quae tam foelici iungitur auspicio

Quaeque verecundo faciem depicta colore

120

      Arguta saltat molliter in solea;

Pro qua ut communes exercerentur amores

      Coena datur luxu plurima regifico.

Conveniunt proceres magni Europaeque Asiaeque:

      Pronuba adest Iuno maxima c<a>elicolum.

125

Quid memorem reliquas coelesti <lumine> divas

      Quarum fama altum praeterit Occeanum,

Quae possent oculis avertere fulminis iram,

      Quae possent ferri frangere duriciem,

Quae iungunt choreas manibus per mutua nexis

130

      Quas etiam omnivolus Iuppiter ipse petat?

Quarum ne nomen fato moriatur, habebit

      Nescio quid maius carmine Callimachi;

Quarum ne facies aevo rapiatur, Apellem

      Inveniet rosei qui notet oris opes.

135

Has inter timui ne sensus pectore abirent

      Neve his conspectis saxeus efficerer.

Dicebam: "Flamma haec, flamma haec tibi pervicenda est,

      Sive tuo hoc animo est non pote sive pote".

Dicebam "Miserum aspicite, o dii, si modo pure

140

      Vitam egi et mea quid si benefacta valent".

Feci vota igitur Veneri bona verba precatus

      <Atque illi...> dona beata feram

<Et> illi prima tonsam lanugine pubem

      (...) f(.. .)ae delitia(m) Lalages:

145

Vernantem do florem aevi pubentis (...).

      Hoc Veneris carmen pendeat ante fores:

"(Archius) vates servatus ab igne propinquo

      Haec, Cytharaea, tibi munera persoluit:

Servatus vovit pubem, servatus ab igne,

150

      Floridulum quum aetas (florida) ver ageret".