1. in obitum Marci Antonii Turriani Veronensis
ad Iohannem Baptistam Turrianum fratrem

Etsi egomet tanti casu perculsus amici

      Solamen nostris discuperem lacrimis,

Ne mea perpetuo manarent lumina fletu,

      Pergeret aut tantus urere corda dolor,

5

Attamen, ut mi animi valuit concedere amoror,

      Istaec moesta tibi carmina persolui:

Quo fortasse meis consolarere Camoenis,

      Si miseros quicquam Musa levare potest:

Ac ne tu in lacrimas paullatim totus abires,

10

      Liquitur ut pluvio tacta pruina Noto.

Quandoquidem cari fato te fratris acerbo est

      Rumor in extrema vivere tristitia,

Nec iam posse quietis habere, aut commoda somni;

      Sed cedente die, sed redeunte queri:

15

Moerentemque, vagumque, et turpem fletibus ora

      Amissum totis quaerere litoribus.

Fertur ut Eridani ripas errasse per omnes

      Anxia fraterno funere Lampetie.

Septem quam perhibent somni sine munere noctes,

20

      Ieiunam septem continuasse dies.

Et, quoties longo defessa errore viarum

      Vmbrosi in ripa concidit Eridani,

Reddite vos Phaetonta mihi, clamabat ad undas,

      O quaecumque sub hoc flumine Nympha latet.

25

Te tamen, ullius si cuiquam morte dolendum est

      Iusta quidem tanti caussa doloris habet.

Quandoquidem immatura morte tibi omnia frater

      Commoda, teque ipsum perdidit, atque tuos:

Perdidit hei misero carus tibi frater ademtus,

30

      Quo tibi non ullus carior alter erat.

Ille amor, ille tuae solamen dulce iuventae,

      Ille tuae fuerat spes, columenque domus:

Quicum versari semper, quicum esse solebas,

      Atque animi arcana dicere consilia:

35

Vnum mirari, atque unum praeponere cunctis:

      Ambrosiae e cuius effluere ore lepos.

O nimium miseri nos, et genus aerumnosum,

      Deterius quorum est conditione nihil.

In nos saevitum est bello, quo durius umquam

40

      Vidit nulla aetas, nec feret ulla dies.

Servitium tulimus crudele, et barbara iussa,

      Parsque domos caras liquimus, et patriam.

Relliquias, miserosque absumsit rabida cives

      Pestis, et huc illuc saevit Erinnys adhuc.

45

Nec sat erat; miseri crudelia funera Cottae

      Flevimus, o indigna Cotta perempte nece,

O Cotta infelix, quae te fata impia nobis

      Tam subito ante tuos abripuere dies?

Iam neque finierant gemitus, et lumina siccis

50

      Non bene cessarant tristia flere genis,

Quum tu, Marce, cadis, quam nos tot tristibus actos

      Deseris, heu falsos credulitate tui.

Non hoc vivida nos tua iam sperare iuventa,

      Hoc tua non virtus, non benefacta dabant,

55

Exanimen ut nos te iuvenem, nec iam ulla loquentem

      Externa miseri contegeremus humo:

Sed fore, quem fama virtus aequaret Olympo,

      Vnus qui multos instrueres populos;

Qualis ab aerio decurrens monte iugi fons

60

      Communes multis sufficit unus aquas.

Nam quid ego aut laudes memorem, aut tua maxima laudum

      Praemia? quam humano profueris generi:

Aut quam saepe animas positas iam sedibus Orci

      Ad sua Apollinea membra vocaris ope?

65

Vos testes, Ticine, et qui inter pasqua laeta,

      Medoace, antiquos abluis Euganeos:

Illo quos fama est naturae arcana docente,

      Saepe inter Nymphas obstupuisse suas:

At nunc amisso turbatis flesse sub undis,

70

      Inque mare assuetas non habuisse vias.

Non tamen aut soli, nec vos magis omnibus, amnes,

      Indoluistis acerbo illius interitu.

Illum etiam Graiae et Nymphae flevere Latinae

      Illum etiam Tuscis Calliopea modis.

75

Quin etiam silvae, et montes gemuisse feruntur,

      Et vos extremi flestis Hyperborei,

Sed mage Benacusque senex, et Sarca, sepulti

      Qui prope vicinum praetereunt tumulum.

Sed magis ipse Athesis, olim qui corpus humandam

80

      Condendum caram perferet in patriam,

Ne extra cognatos cineres, Turriensiaque ossa

      Illum perpetuo terra aliena tegat.

Tunc vos o patrio prognatae Naiades amne,

      Spargite odoratis plena sepulcra rosis.

85

Tempus erit quum posteritas mirata nepotum,

      Quantum isti, dicent, ah tribuere dei!

Atque aliquis monumenta legens, et scripta iacentis,

      Devota ad mutos serta feret cineres.

Interea, o vos Benaco centum patre Nymphae,

90

      Sarcaque ab Alpinis edite verticibus,

Et vos o Naci rupes, et saxa Briani,

      Et nemora umbrosis densa cacuminibus,

Ferte aliqua o nunc ferte meo solatia Batto,

      Et tantam ex animo demite tristitiam.

95

Quem neque sancta potest Sophie complexa levare,

      Musa nec assuetis sedula carminibus.

Batte, tamen vates, longum ut quaesisset ademtam,

      Et longum flesset Thracius Eurydicen,

Nullo solatus, blando quam carmine, curas,

100

      Nullo, quam Sophia, dicitur esse magis.

Illi, seu Rhodopes silvis erraret in altis,

      Sive in deserti Strymonis aggeribus,

Semper Musa comes, semper pendebat eburna

      Ex humero numeris docta sonare lyra.

105

Ille orbem immensum semper spectabat, et orbis

      Ornatum, puris sidera luminibus,

Et maria, et montes vastos, atque irrequieta

      Flumina, tum quicquid denique terra parit.

Quorum animadvertens certa sub lege tenorem,

110

      Paullatim caram senserat Eurydicen

Deleri, et tristem mutari in gaudia mentem;

      Tantum animos rerum forma levare potest.

Aspice lucentem Lunae Titanidis orbem,

      Et cum Sole suo quae super astra micant.

115

Omnia sunt aeterna, et vitae iuncta perenni:

      Quae loca felices diique animaeque colunt.

Inferior Leti regio est, sedesque malorum,

      In qua est quod felix intueare nihil.

Quippe solum hoc ventique, imbresque, et cuncta fatigant

120

      Quaecumque aeria de regione cadunt.

Adde aestusque, hiemesque, et morborum genus omne

      Tum natura aliqua est indiga semper ope.

Nos porro desideriis mala plurima nostris

      Iunximus, o praeceps in sua damna genus!

125

Hinc odia, et timor, et lites, et bella cruenta,

      Et via non uni plurima aperta neci.

Attamen in tantis aerumnis est animi spes

      Vnica, quem melior vita beare potest.

Quippe, ubi praefulgens ulla virtute reliquit

130

      Corporeum, sedes advolat aetherias,

Semideumque domos, et divum morte carentum,

      Hic ubi non aestas, nec fera saevit hiems;

Nec dolor, aut desideria infelicia nostri,

      Nec sors partem aliquam, nec rude vulgus habet;

135

At sancti heroes habitant, gens inclyta bello,

      Ingenuique, novem qui coluere deas:

Quique pii, iustique, deam praecepta secuti,

      Et sancta insignes qui fuerunt Sophia.

Quos inter tuus ipse recens a funere frater

140

      Miratur caelum, caelicolumque domos,

Aeternamque diem, et felicem ex ordine gentem;

      Inter quos gaudet se quoque dinumerans.

Quem circum illustres animae, Proavique, Paterque

      Intentos oculos ore Nepotis habent,

145

Et pulchram effigiem agnoscunt; miratur et ipse

      Egregiam stirpem, magnanimumque genus;

Agnoscitque suos, et facta et nomina discit:

      Tum quantum sit adhuc terra habitanda tibi.

O fortunatum nimium, tristem ante senectam

150

      Carpere iter caeli cui potuisse datum est!

Quas syrtes, quos et scopulos post terga relinquis,

      Marce! tibi a quanto est salva carina mari!

Fortunate iterum: tu non incommoda vitae

      Passus adhuc, non quae plurima habet senium:

155

Sed dulces inter Musas, et Apollinis artes

      Fortunata nimis vita peracta tibi est.

I, decus Ausoniae iuvenis, numeroque deorum

      Te immisce; culta est iam tibi terra satis.

Illa tuum, dum sidera erunt, dum flumina current,

160

      Nomen in astra memor, et benefacta feret.