13. amica ad Gallum

Galle, meum sydus, mea lux, mea summa voluptas,

      Quo levis ille tuus tam cito fugit amor,

Lusibus ut metam cupias imponere nostris,

      Teque meo properes eripuisse sinu?

5

Siccine tot nostri de te meruere labores,

      Et mea non ullo crimine laesa fides?

Haeccine tu nobis olim promissa dedisti,

      Iuratus Paphiae numina magna Deae,

Cum te nunquam alia caliturum, Galle, puella,

10

      Sed fore dicebas tempus in omne meum?

Heu male consultas veri quaecunque putamus

      Vllius in verbis pondus inesse viri,

Et miseras, quae, more meo, vitamque necemque

      Atque omnes ponunt spes in amante suas.

15

Nutat ut in summis vento leve culmen aristis,

      Fluxa labat vestro sic in amore fides;

Vtque undam premit unda sequens pellitque priorem,

      Sic vos usque novus versat et urget amor;

Atque ita tu, bone Galle, novo male captus amore,

20

      Qua me destituas, pergis inire viam.

Interea ficto velas tua crimina vultu,

      Accumulasque malis perfida facta dolis:

Quaeque potes melius campo committere aperto,

      Bella per insidias dissimulata moves.

25

Nam mihi nulla facis querula convitia lingua,

      Nec rapit ira meas ungue notare genas,

Ac neque turbatos abstergere flentis ocellos,

      Figereque abstersis oscula luminibus,

Nec piget illapsos fronti componere crines,

30

      Et dare compositae florea serta comae:

Atque illos laudas, atque hanc, et colla manusque

      Exiguosque pedes virgineumque latus:

Vtque prius, videorque tibi te digna, proborque,

      Meque tuos oculos, corque animamque vocas.

35

Sed te iam totam culpari, Galle, per urbem

      Fingis, et a populo non bona verba pati,

Plus aequo facilem quia des te semper amanti,

      Meque animo nimium perpetiente feras;

Quaelibet et praesto venias in iussa, nec umquam

40

      Abscedas lateri longius ungue meo;

Quoque tui plures attavi gessere triumphos,

      Et proprio quo plus ipse decore micas;

Hoc inquis magis indignum et deforme videri,

      Te Veneris laqueis implicuisse caput,

45

Atque dies totos dominae parere puellae,

      Quae tua foemineo sub pede colla premat.

Haec mala ne serpant, curam te velle parumper

      Nominis et famae dicis habere tuae.

Ista tui nova cura venit tibi nominis unde,

50

      Me nisi quod miseram linquere, Galle, paras?

Namque in amore movent propriae quem incommoda vitae,

      Damna potest famae quique timere suae,

Atque novas leges moerenti dictat amicae,

      Subtrahit hic laxo iam sua colla iugo:

55

Quosque canit titulos speciosaque nomina rerum,

      Dissidii causas quaerit habere sui.

Aeneas donec miseram dilexit Elisam,

      Fatorum et nati mentio nulla fuit.

Sed sive ille novam muris praecingeret urbem,

60

      Haerebat Phrygio pulchra Libyssa viro;

Seu vexare feras cursu iaculisque pararet,

      Vecta comes celeri Sidonis ibat equo;

Seu daret e solio populis sua iura vocatis,

      Iura simul populis quae daret, uxor erat.

65

Verum ubi cessit amor, tum spe surgentis Iuli

      Ducitur et fatis lintea danda putat;

Tum videt intrantem muros et multa monentem

      De Maia genitum, de genitumque Iove;

Ostia tum Lyciae Tyberina capessere sortes

70

      Grynaeaque iubet cultus in aede Deus,

Et patris Anchisae in somnis super urget imago,

      Debita Troianis Itala regna sequi.

Galle, adeo non ora gerit mendacia, cuius

      Legitimi pectus aestuat igne Dei.

75

Albis nigra bonus confundere nescit amator,

      Vertereque ambigua fasque nefasque via.

Tam purum nihil est veri quam sensus amoris,

      Indigeatque ulla quod minus artis ope.

Ille nihil didicit fictis componere verbis,

80

      Qui, quod amat, certa novit amare fide,

Nec quaerit furtis, bene sed placuisse merendo,

      Et tantum pollens simplicitate sua est.

Adde quod est Amor ipse puer, nec convenit illo

      Versutum pectus militis esse duce.

85

Vtque Deus nullo velat sibi corpus amictu,

      Sic nudis animis vult sua bella geri:

Quemque videt non insidiis, non artibus uti,

      Hic bonus est, inquit, miles, eritque mihi.

At contra incerti et malefidum vulgus amantes,

90

      Illita felle malae pectora fraudis habent.

Nam semper magnis se dicunt ignibus uri,

      Ardet ut in summo Sicelis Aetna iugo:

Sed modo se patriae, modo se causantur amicis,

      Nunc dare principibus imperiisque diem,

95

Nunc famae spectare viam, nitique per ora

      Ire virum, atque astris inseruisse caput,

Dum fallant astu miseras perdantque puellas:

      Quos inter magnum tu quoque nomen habes.

Atque utinam vanis in te, mea vita, querelis

100

      Invecta et falsa dicerer usa nota:

Constantique fide tu nos, ut fingis, amares,

      Adversi ferrent nec mea vela Noti.

Sive tamen nostri perstas in amore fideque,

      Arcessis propera cur mea fata via?

105

Seu tuus ille prior menti deferbuit ardor,

      Ah cur me miseram linquere, Galle, paras,

Quae te uno semper colui male sana tenore,

      Quae sum per longas usque sequuta vias?

Ipsa quidem non defugio tua iussa, nec ulla

110

      Parte tuus nobis dissimulatur honos.

Sed cave, ne titulos dum vis augere, perempta

      Infirmet laudes una puella tuas.