Italia alloquitur matres ut sterilitati inserviant

 

Vos quaecumque utero natos gestare soletis,

      Luna suum decies dum peragrarit iter,

Discite pro natis vanos subiisse dolores

      Nullaque lac matri praemia ferre datum.

5

Exemplo platanos imitari discite nostro,

      Quae tute nulla fertilitate virent.

Aspicite Ausoniam ferro flammisque relictam,

      Grandia quae largi praemia lactis habet.

Talia pro meritis nati mihi praemia reddunt,

10

      Crudelis matri qualia dona Nero:

Qualia dona patri fugiens Medea reliquit,

      Discerpsit fratrem cum scelerata suum.

Thebanos faciunt imitantia proelia fratres,

      Aonio pariter qui cecidere solo.

15

Scit bene, iam dudum ducibus lacerata Latinis,

      Tuscia quas strages sanguine plena tulit.

Et nunc Turcus adest bello terraque marique,

      Incisa veluti Poenus ab Alpe ruat.

In puppes nemus omne ruit, vertuntur in enses

20

      Sarcula, cessarunt vertere rura boves.

Hic rapit hostiles clypeos, hic casside crines

      Impedit, hi cingunt ense micante latus;

Hic scabrosa diu nigra rubigine tela

      Liberat, hic templis arma vetusta rapit.

25

Iam mihi venturi miserae certamina Martis

      Clangentes dicunt in mea regna tubae.

Iam video structis operiri classibus aequor,

      In Phrygios tamquam Graecia bella paret.

Barbara conspicio subeuntes vincla puellas;

30

      Barbara conspicio vulnera ferre senes.

Sulphureas video tormenta emittere glandes

      Et ruere ignifero diruta templa globo.

Cannenses nostris superari cerno ruinas

      Et nostri vinci Thessala bella malis.

35

Imperium video deflexo poplite Romae

      Subdere barbarico colla superba iugo.

Flumina conspicio nostro rubicunda cruore

      Et nostris candens ossibus esse solum.

Omne nemus mittit volucres, nemus omne leones,

40

      Dentibus ut saevis corpora strata vorent.

Me fugiunt nati, rigidas ut cerva leaenas,

      Damma velut tigres plena timori fugit.

Sum velut Hesperii pomaria ditia regis,

      Quae propter fructus vulnera saeva fero.

45

Sum veluti nux iuncta viae, quam saxa salutant,

      Vt virides habeant quas facit illa nuces.

Sum veluti spumosus aper cui retia rara

      Tendit in herboso cincta Diana iugo.

Sum lepus in silvis agitatus voce canina:

50

      Sum veluti rabidis agna petita lupis.

Sum miser Actaeon propriis data praeda molossis

      Hippolytusque meis dilaniatus equis.

Nonne fuit satius natos pressisse nocentes,

      Cum gravidae primum sarcina matris erant?

55

Fructus obest matri; damnum peperisse parenti est;

      Non ego sed venter debuit ista pati.

Priscorum certant numerosa poemata vatum:

      Cur Latium nomen fata dedere mihi.

Hic Latium a lateo, latuit quia tutus in orbe

60

      Saturnus nostro, dum fugit arma Iovis.

Vndique et lateam circundata montibus altis

      Sunt qui me Latium nomen habere putent.

Falluntur. Latium nomen mihi fata dederunt,

      A canibus diris quae laceranda forem.

65

Xiste pater, qui regna regis terrestria pleno

      Iure, quod in coelo Iupiter altus habet,

Me lacerant omnes, nec sum miserabilis ulli,

      Ni tua dextra mihi provida portet opem.

Aspice qui veniant pleni feritate leones;

70

      Aspice qui veniant in mea damna canes.

Ausonios tueare greges, quos tempore longo

      Crudelis rabido circuit ore lupus.

Ausoniam miserare tuam, tutare ruentem;

      Complector sacros sanguinulenta pedes.

75

Redde comas silvae, da ruri sarcula, reddas

      Arma deis; rigeant spicula; Taurus aret.

Et, quamvis matrem nati aspernentur iniqui,

      Ipse tamen natos cum genitrice iuva.

Quod mihi si non vis nec natis parcere, saltem

80

      Te moneant Romae moenia pulchra tuae.

Hoc laceris miseranda comis, hoc voce suprema

      Postulat, hoc nutu statque caditque tuo.