Antonio Tebaldeo carmina 2

Testo base di riferimento: S. Pasquazi, 1966

Cura dell'edizione digitale: M. Sartor; I. Tomei, 2022


Pro Timotheo aegrotante

 

Vatibus unde negat diuinum Cirrha furorem?

      Vnde Medusaei turbidus humor equi est?

Templa silent; pulchro squallent uiduata colore

      Prata, nec est lauro qui fuit ante decor.

5

Non solitum, uolucres modulantur in arbore carmen,

      Gutture sed querulo nil nisi triste canunt.

Turbaque Pieridum tristis difusa per agros

      Errat et insanis questibus astra ferit.

Quaeque carere solent flammis altaria numquam

10

      Mersa latent caeca nocte, sepulta situ

Non sic maesta Lini Parnasia morto fuerunt

      Antra, nec Orpheae cum tacuere fides.

Tam subitus dolor unde uenit? Quae causa poetas

      Torquet? Et incultum sic iubet esse nemus?

15

An pulsae fugiunt alio phitone sorores?

      Dirceamque nouus proterit anguis humum?

Causa patet: saeuis Philomusi membra laborant

      Fedribus, et tristis corpora languor habet.

Hic uobis requies, hic cura, hic sola uoluptas,

20

      Hic uestri lusus deliciaeque chori.

Vos puerum Musae uenientem matris ab aluo

      Furtiuis memorant surripuisse dolis,

Atque hunc Pegaseo paruum lactasse liquore

      Et citharae dulces edocuisse modos.

25

Hic olim a teneris puero mihi cognitus annis:

      Vna domus nobis, lectus et unus erat.

Hausimus et nitidos uno de fonte liquores,

      Vnaque mens tenuit, unaque cura duos.

Nec sic Euryalum Nisus dilexit, Achillem

30

      Patroclus, fidum Thesea Pirithous.

Nec Pilades caro tantum deuinctus Oresti,

      Nos stabilis quanto iunxit amore Fides.

Si qua igitur teneri pietas uos tangit alumni,

      Addite carminibus carmina uestra meis.

35

Et pariter Phoebum precibus fletuque rogemus

      Vt leuet a tantis mollia membra malis.

Phoebe, dator uitae, medicinae inuentor, et orbis

      Lumen, et arguti carminis auctor ades.

Sume nouos habitus (sic tristia tempora poscunt)

40

      Nunc arcum et curuae fila retende lyrae.

Ille tuis semper iuuenis nutritus in armis,

      Quique tuis atrox hostibus hostis erat,

Versat in ardenti languentia corpora lecto

      Duraque cum saeua proelia febre gerit.

45

Pharmaca nulla iuuant, medicamina nulla iacentem:

      Nil medici, doctae nil ualuere manus.

Te uocat et tremula modulatur carmina uoce,

      Qualia uicino funere cantat olor.

Quisque suos spectat: iuueni succurre iacenti:

50

      Tu numen sacris uatibus esse soles.

Ille tuo incautus morbum contraxit ab igne:

      Ille tua fiat sanus ut ante manu.

Aspice sollicitos uates tristesque Camenas:

      Luget amatorem Barbara pulchra suum.

55

Deposuitque arcus et spicula fulua Cupido,

      Extinctasque gerit Cypria diua faces.

Quis tua signa feret? Quisnam tua castra sequetur,

      Cultores pateris si periisse tuos?

Quodsi, Phoebe, mori tenerum permittis ephebum,

60

      Nec solitas uires restituisse uelis,

Tunc plectrum, tunc, Phoebe, lyram, tunc nomina uatum

      Despicio: numen tunc mihi uile tuum est.

Quidquid ab Aoniis tam longo tempore traxi,

      Fontibus hoc rapidis, ignibus omne dabo.

65

Inque tuum uertam mea carmina dedecus, et te

      Persequar, et totis uiribus hostis ero.

Huc ades et duros herbis expelle dolores;

      Huc ades et medicam sedulus affer opem.

Hoc aeger poscit lacrimis: hoc carmine posco,

70

      Hoc poscit blanda Barbara maesta prece.

Corpore tres uno seruantur sospite et uno

      Corpore tres pariter deficiente cadunt.

Si nihil herba potest, si nil medicamina prosunt

      Corpora quae morbo pressa iuuare solent,

75

I, pete tartarei regnum exitiale tyranni

      Hic ubi durato sunt adamante fores!

Illic lanificae deducunt fila sorores

      Arbitrioque regunt inferiora suo

Incipe quam primum dulces effundere cantus

80

      Blandaque facundae plectra mouere lyrae.

Tu potes hyrcanas uersu deflectere tygres

      Duraque caucasei rumpere saxa iugi.

Concedet quodcumque petes: nihil atra negabit

      Atropos: orpheas audiit illa preces.

85

Sed quid multa loquor? Medicas iam colligis herbas

      Nec dubia e uultu spes mihi nata tuo.

Pellite maestitiam, laetaeque exurgite, Musae:

      Arrisit placido cynthius ore pater.

Certa dedit nobis rediturae signa salutis,

90

      Iam licet e gelido ponere corde metum.

Ite simul, iuuenis torum uiridantibus herbis

      Cingite et afflicto munera quaeque ferat.

Officium sit cuique suum, sua cura laborque:

      Illa locet docta leuia strata manu,

95

Colligat haec flores, haec balnea praeparet, illa

      Spargat odoriferis debile corpus aquis.

Auferat haec aestus, et mitem concitet auram,

      Misceat haec uinum, temperet illa dapes.

Haec tenui lentos inuitet murmure somnos

100

      Mulceat et blandis lumina fessa sonis.

At tu quid totiens candentia febre fatigas

      Corpora? Tene ferus Iuppiter urget, amor?

Hunc terris permitte, precor: tua mille ministros

      Regia formoso cum Ganymede tenet.

105

Si tamen hunc cupias alios tibi tendere casses

      Est opus, est alio praeda petenda modo.

Quae phrygiae puerum rapuit sub uallibus Idae

      Incolumen ad superos hunc tibi portet auis.