1.

Humida nox aderat caecis velata tenebris,

      Et latitans medium Luna secabat iter,

Versaque in aequoreos properabant sydera fluctus,

      Ibat in arctoo lenta sed Vrsa polo.

5

Repserat alta quies primos resoluta per artus,

      Atque oblita sui corda laboris erant.

Somnia tunc vidi certo venientia gressu,

      Quae foribus misit cornea porta suis.

Nanque meas variis mulcebat cantibus aures

10

      Caelestes referens Musa novena sonos.

Has medius nitida lustrabat lampade Phoebus,

      Rectus et ex illo principe coetus erat.

Priscaque convolvens et gesta recentia Clio

      Rettulit in fastis tempora scripta suis.

15

Euterpe calamos inflabat laeta sonoros,

      Terpsicore cantus associante pares,

Et quae vincta manet tenui comoedia socco

      Prolata est verbis, blanda Thalia, tuis.

Stabat Melpomene rubeis induta cothurnis,

20

      Et tragicum moesta voce canebat opus.

Nec minus, o Erato, terram dimensa rotundam

      Monstrabas spacio quanta sit illa suo.

Ipsaque rhetoricis facunda Polymnia nervis

      Miscuit Actaei dulcia mella favi.

25

Quin etiam assidua rapti vertigine caeli

      Vrania citum docta notabat iter.

Heroum ingenti carmen reboabat hyatu

      Excellens reliquas Calliopea deas.

At tu, Phoebe, cavo Cyllenia pectine dona

30

      Tangebas, longis conspiciende comis,

Cum sic scrutatrix causarum virgo latentum

      Increpat, heu, tardas in mea damna moras:

"Pigra quid Ausoniis frustra teris ocia campis,

      Immemor o saecli, Fauste poeta, tui?

35

Nunc nova Sforciadae generosaque corda Philippi,

      Nunc dux Montanofeltrius orbe vacat.

Alphonso pannosa caret tutore Camaena,

      Munificusque sui Borsius aeris abest.

Pontificis praelarga Pii clementia cessit,

40

      Et virtus, Quinto deficiente, iacet.

Nec nomen, Gonzage, tuum, Lodovice, silebo;

      Heu, qualem amisit Pegasis unda ducem!

Quare, age, cum surget croceis Aurora capillis,

      Canaque cum tepido sole pruina fluet,

45

Impiger accelera Gallas accinctus ad oras,

      Quas Rhodanus celeri, quas Arar ambit aqua,

Contudit invictus decimo quas Caesar in anno,

      Dum pressit posito colla superba iugo,

Excita nocturno sensit quas Roma sopore,

50

      Cum vigil huic subitam praestitit anser opem,

Cum nimis infesto prostrata cadavera Marte

      Alia sanguineis volvit honusta vadis.

Illhic aerio fortis de vertice rupis

      Pectora magnanimus docta Guielmus amat,

55

Excipit et sacros studioso pectore vates,

      Vt volucris pullos officiosa suos.

Non ea seposito procul est sita climate tellus,

      Qua parili opposita limite signa meant.

Non excelsa ferunt, alium non ima calorem

60

      Solsticia, est illo quarta nec umbra loco.

Non sitit intensis duplex fervoribus aestas,

      Non hyberna novo bina tepore vigent.

Non regit aequales semper vaga Cynthia currus,

      Nec Sol est paribus semper anhelus equis.

65

Non trahit accelerans velocia plaustra Bootes,

      Vrsa nec occiduo mersa sub axe latet.

Signa obliqua cadunt aequo scandentia gressu,

      Ortaque directo tramite prona ruunt.

Solsticiumque duplex et sola inducitur aestas,

70

      Solaque cum glacie bruma rigente venit.

Et flexa in Septem totam videt umbra Triones

      Non ausam aequoreas Arcton inire vias;

Huius et incedit Custos pede tardus inerti,

      Nec nisi par bina est noxque diesque vice.

75

Si foret et toto divisus ab orbe Guielmus,

      Attamen hic subitis est adeundus equis,

Ne tanti miranda viri commercia desint,

      Quo nihil aethereo sub Iove maius adest".

Haec ait et Somnus tacitis evanuit alis

80

      Tradita nec celeri iussa fuere Noto.

Ecce tibi, princeps cunctarum maxime rerum,

      Carmina primaevo fluxa calore damus,

Vt data sint per te levibus nova pondera nugis,

      Vtque tuo clarus lumine fumus eat.

85

Si fuerit meretrix tetrico laudata Catone,

      Illa vel austeris nuda placebit avis.