Giovanni Aurelio Augurelli carminum libri 1, 21

Testo base di riferimento: M. Niero, 1986-87

Cura dell'edizione digitale: Ketty Peruch


21. suscitat lyram ad amores Phoebi canendos,
inter quos Coronidis amorem narrat et Esculapii ortum
et educationem quem optat nunc vivere ut ei
aegrotantem Glyceren committat

Quis novae tantus mihi mentis ardor

Incidit? Quidnam meditare mecum,

Grata testudo, viridi sub umbra

Dulce referre?

5

Hic locus certe taciturnus undas

Propter invitat vitreas et omnes

Ecce ventosi cecidere passim

Murmuris aurae

Et mihi Phoebum tenuem per auram

10

Cernere ex alto videor; quid ergo?

An ne Phoebeos moniti canemus

Forsitan ignes?

Vt levem cursu celeri secutus

Anxius Daphnen retinente dextra

15

Pene praeduro doluit fugacem

Cortice cingi;

Vt graves illi Clymene dolores

Sustulit natum Phaetonta; ut ipse

Pavit Admeti pecudes agresti

20

Tectus amictu;

Vt suos irae impatiens protervae

Acribus fixit iaculis amores

Vtque detecto dedit ales index

Crimine poenas.

25

Nam deo quondam famulans amanti

Detulit lingua volucris loquaci

Alter ut grato in gremio teneret

Forte Coronin;

Voce qua Phoebo solitus nitenti

30

Excidit vultu color et superne

Semper optatam speciem videri

Exuit omnem,

Quin manu excussae citharae decentes

Leveque plectrum digitis et ipsa,

35

Heu nefas, laurus capiti decoro

Lapsa pependit.

Acre tum cornu solidumque flexis

Pronus incurvat genibus superque

Aptat extento arcitenens acuta

40

Spicula nervo.

Mox et intendens oculos in uno

Haeret obtutu miseraeque pectus

Traiicit, sancto totiens quod ante

Presserat ore.

45

Non leve exemplum ut maneant puellae

Vsque promissis, fidei nec unquam

Termino aberrent, statuit prius quen-

Cunque Cupido!

Vltimos ergo gemitus ab imo

50

Corde confosso dedit icta, supplex

Innocens nequid pateretur infans

Matris in alvo.

Tum gravis circum invalidos repente

Corporis sensus requies oborta et

55

Semita infernas animae reclusa est

Dura sub umbras.

At deo tristis simulac imago

Impie nati pereuntis una

Atque respersi subiit peremptae

60

Sanguine matris,

Illico saeve nimis expetitae

Poenitet poenaeque necisque amantem

Seque, tam promptas volucri quod aures

Praebuit, odit.

65

Quid sequens dicam? Medicas ut artis

Saepe tentarit trepidansque frustra

Ipse fomento incolumem salubri est

Reddere nixus;

Aut ut immensi memorem doloris

70

Indicem prisco spolians nitore

Inter albentis vetuit volantes

Vivere corvum;

Aut ut exemptis lachrymis acerbo

Funeri, extremum quod amans valeret,

75

Iusta persolvens gemitu supremo

Cuncta replerit.

Ille et ereptum lacero parentis

Ventre Chironi puerum sub alta

Antra tum vitae celebri magistro

80

Misit alendum.

Qui simul caro teneris alumno

Nexibus linguam senior resolvit,

Imbuit primum leviter virili

Pectora sensu.

85

Inde mox illi validas potentum

Laetus herbarum fructicumque vires

Omnium et totum penitus medendi

Protulit usum,

Nanque morborum perhibent latentes

90

Rite cum signis docuisse causas

Quave mortales ope laesa possent

Membra levari,

Sive opus ferro ora putris

Vlceris scindi, fragiles vel artus

95

Erigi, lentove patens foveri

Vnguine vulnus,

Seu forent fessis graviter, priusquam

Ferverent aestu interiore, danda

Quae salutari resoluta miscent

100

Pocula succo.

Hinc ad occultas reserasse fertur

Semifer voces aditus et illum

Saepe per sacras magici tulisse

Carminis artes,

105

Iam quibus fretus iuvenis potenter

Non modo affectis opifex adesse,

Sistere et fatum valuit, sed intra

Limina quondam

Ausus horrendi penetrare Leti

110

Inde mortalem scelerum novercae

Arte discerptum rediens avaro

Abstulit Horco.

O mihi siquis deus annuisset

Vt vel expertus pater ipse Chiron

115

Impotens vel Phoenigena hoc sub aevo

Duceret annos,

Quae preces supplex manibus supinis

Funderem vel quis gravibus tenerer

Protinus votis utriusque sanctum

120

Numen adorans,

Vt meae, saevo quotiens dolore

Angitur, praesto dominae benigni

Afforent, quo tunc fugeret revulsus

Corpore languor,

125

Qui simul torquet miseram per omnes

Fertur heu repens velut anguis, artus

Atque mox cunctos populatus aufert

Pectore sensus!

Hei, mihi quo tunc animus labantis

130

Victus inspecta specie recedit,

Quo mihi defecta abeunt relicto

Membra vigore?

Sed satis, nam me lachrymae, quod ultra est,

Iam meae fari impediunt mihique

135

Pene, singultu subeunte, vocis

Clauditur usus.