Nicodemo Folengo elegiarum liber, 8

Testo base di riferimento: C. Cordié, A. Perosa, 1990

Cura dell'edizione digitale: Daniela Marrone


8. queritur in servum qui Serenam
adulterio incusaverat

Detulit insontem dominam mihi servus et ante

      Me quoque ait thalamis imposuisse viri.

Quid tibi, serve dicax, menti? quid grata lacessis

      Gaudia, nec tenero me sinis igne frui?

5

Dure, vides ne rapit veluti ferus intima langor,

      Vtque superiuncto flamma dolore furit?

Vrit, et heu vires aestu suggente novello

      Fortius arsuros caedit Alitta sinus.

Heu heu, cur nimio patior devinctus amore,

10

      Luminibusque adeo rara Serena placet?

Cur nimis in lata poetus colludit ocellus

      Fronte? quid illecebris distrahor usque suis?

Cur miser imponi vereor metuoque mariti

      Exemplum, nec me vincit amoris opus?

15

Cur, si blanda sinu venientem suscipit almo,

      Sic prius in reliquos usque ruisse puto?

Cur moestae obiicio varios malesanus amores,

      Cur furo si immunda est, si bene culta gemo?

Da tandem, Cytherea, modum, da tutus heriles

20

      Spectem oculos, ne me cura perennis agat:

Iam mihi nulla quies, nullus iam somnus habetur

      Integer, at vacuis volvor ubique thoris.

Spicula nunc avibus comites, nunc raetia tendunt,

      Et modo praebet opes ditior unda suas;

25

Nunc pavidos sequimur lepores, nunc Dorcea longo

      Aequore damma fugit, nunc aper ictus obit;

Saepe etiam sylvis equites erramus et urbem

      Circumimus quotiens foemina culta sedet:

Omnia risuri vestigia prehendimus, at me

30

      Distrahit obstipis usque Serena genis.

Non mihi nox tuta est, non sera crepuscula, non lux:

      Improbus urentem volvit ubique furor;

Mensa gravis mediasque dapes, dapis immemor, inter

      Huc illuc celeri pectore multa traho.

35

Non fora, non lusus, non me fidis adiuvat aut os

      Dulce: choros omnes festaque cuncta fugo;

Sola magis moerorque iuvant, nec gaudia risus

      Caetera cum vellem dant mihi laeta meros.

Plurima nonunquam satis est evolvere menti:

40

      Parturiunt curas obvia quaeque rudes.

Nunc dolus aerumnas horrore domesticus auget,

      Visque nec auditi fraude refercta proci;

Nunc lasciva metus coniungit patria cumque

      Coniugis externo sexus amore levis;

45

Nunc quot amet, quotiens gemuit vir nocte requiro,

      Nosse nec ulla tamen displicitura velim.

Torqueor ante fores si quenquam cerno, suosque

      Si mihi quos moechos nominat esse reor;

Seu digito sive ore nuit seu vertice, nutus

50

      Protinus hos vereor pluribus ante datos;

Non risus, non me coram suspiria fundi

      Tuta queunt: motu ledor ubique suo.

Mille mihi species moechorum nocte pererrant,

      Innocuam toto persequor usque die;

55

Mille licet commenta reor periuria sumat:

      Iam mihi nec mendax, vera nec esse potest.

Heu quotiens tacito repsi intra limina passu

      Aut longum occului me simulatus iter,

Assuetum quotiens mutavi tempus eundi

60

      Et modo nunc, alia est hora petita modo,

Nec satis decies fuit omni visere luce

      Cunctaque saepe oculos per loca ferre domus,

Saepius et novies parva mihi cognita nocte est,

      Temnat ut arrecti basia lassa viri.

65

Plura quid? assiduos gemitus mihi cognita nunquam

      Nomina dant iuvenum furtaque prima thori;

Nunc quod hymena ferus doleo vir fregerit ante

      Primaque non dominae saecula nosse piget,

Nunc sibi gens vereor ne labra momorderit omnis,

70

      Ausus ut es tuto nuncia ferre prior.

Ocyus hinc discede tuis, scaevissime, verbis

      Iamque fores celeri desere utrasque fuga;

In te nulla fides, in te discordia: cede

      Protinus atque oculos parce subire graves.