45. iter ex urbe in patriam

Ducat in Euganeas Latiis a finibus oras

      Quae via sit melius carmine nota velim,

Humanas penetrat carmen quia promptius aures

      Admissum memori nec cito mente fluit.

5

Sunt quibus Hetrusca libeat regione vagari:

      Mons ibi, planities me magis aequa iuvat.

Ergo tibi in primis urbs Castellana petenda est

      Quam veteres Veios incoluisse putant.

Cernere erit Manli dictos de nomine muros

10

      Quos habet in summo terra Sabina iugo.

Inde ubi vicino Tybris sese obiicit alveo

      Te cito trans altas navita sistet aquas.

Ostriculum celso prospectans Narnia colle

      Nomen et a fluvio praetereunte ferens,

15

Reliquiisque ponti adhuc clara superbi

      Narquinum prisco nomine dicta fuit;

Tum quae sulphurei riguos interiacet amnes

      Naris, et e causa quam bene nomen habet,

Praestat ubi antiquo Tibereia gloria saxa

20

      Cursum conspicuis ac epigramma notis;

Spoletum camposque rigans Clitumnus amoenos,

      Fulginiae niveos quae facit unda boves

Occurrent priscae spatiis distantibus urbes

      Fluminaque antiquas nota per historias,

25

Qua bene progrediens incommoda nulla reportes

      In patriam ut tutas experiare vias.

Moenia Fulginiam subito Nucerina sequentur,

      Proximus est Gualdum Segeliumque labor.

Hinc Costazanum, Calium Qualania vico

30

      Hospitia in celebri non fugienda petes.

Seu libet Vrbinum Frederico principe clarum

      Atria magnanimi visere et alta ducis.

Eximios spectabis equos librosque, paravit

      Quos bonus ille armis, quos bonus ille toga.

35

Deducet recta vicus Qualaneius illuc,

      Tendere seu properas liberiore via

Protinus occurrens miro penetrabilis arcu

      Flaminium rupes continuabit iter.

Fundamenta premunt rapidum qua prisca Metaurum

40

      Semproni iuxta flumen id adde Forum.

Attigimus Fanum fortunae, cymba Pisauro

      Protinus Adriaco te vehet acta mari,

Seu tibi fluctivago tellus magis aequore grata est

      Tendere Ariminea tutius urbe potes.

45

Excipiet dictus Caesenae nomine portus

      Eminet urbs alto colle videnda procul.

Indiga lympharum divesque Ravenna Lyaei,

      Hinc Padus, inde Athesis traiiciendus erit.

Clodia seu pelago Venetam deducet in urbem

50

      Contentum terra seu Patavinus ager.

Tarvisium tangens nativis nobile lymphis

      Longinquum facilis sic via claudet iter.