Niccolò Buonaiuti epistulae 21

Testo base di riferimento: F. Porro, 2023

Cura dell'edizione digitale: F. Porro, 2023


Epistola Nicolai Michaelis Bonaiuti Florentini missa ad dominum Phylippum de Adimaris incipit

 

Ardua si nequeo calamo recitare polito

Quae tua prudenti sensu solertia patrat

Solicite coram praeclaro germine coetus,

Qui retinet mundi rutilo sub cardine fasces,

5

O Phylippe pio de Adimaris semine miles,

Egregio quod enim gremio Florentia claudit,

Ipsa tuo crebro mirando nomine gaudet,

Quod sistis pulchro Latii decoratus honore

Inter magnates proceres pro culmine famae,

10

Tu patriae tribuis carae solamina pacis.

Parce mihi rogito quoniam iactura doloris

Multotiens cerebrum rigido cum turbine vexat,

Sum tremulus nimis et pressus vexamine morbi,

Moribus et careo simul et sermone polito,

15

Me cogit paupertas cum tironibus eius,

Praesertim dolui rabido praedone coactus

Quod maneo cordis tristi maerore gravatus.

Cur possem tantum digne replicare vigorem

Qui tua praestanti studio praecordia ducit?

20

Sed tua cum placido sensu clementia donat

Arbitrium mihi nunc narrandi plurima tecum.

Nil mirum quoniam cara virtute repletus

Es, simul et fultus voto vel corde benigno

Civibus et procerum turbae clementer honorem

25

Reddis et auxilium vulgo fervore flagranti,

Defessam patriam crebro salvare laboras,

Carum praesidium fugiendae tempore sortis

Dando sibi cuius sedem firmare peroptas.

Ceu Traianus qui vicit cum milite Parthos

30

Ac Arabes, valido laesit certamine Dacos,

Quod restauravit Romanae culmina virgae,

Civibus egregiis princeps vulgoque modestus,

Nam fuit et quando mulier sua frena coegit

Pro rigido leto geniti maerore gravata

35

Cum stabat circum cinctus legionibus eius,

Quod sibi respondit placato pectore causae

Iudicium rectum, digna virtute citatus

Tu quoque patrando simili probitate refulges

Inter laudandos proceres de prole Quiritum,

40

Qui crebro fessae mulcebant vincula Romae.

Inter magnates homines populumque labantem

Solicite rabido clemens in pondere litis

Constituis fieri mira dulcedine pacem,

Sicut Oratius aptavit pro turbine plebis

45

Quando senatus habens dominandi lora per Vrbem

Dimissus fuit a turbato pectore vulgi,

Quod nimis externis laribus constare parabat.

Nec minus assidue digna probitate coruscas

Erga damnandam rabiem de gente proterva

50

Quae tibi cum rigido noxam fervore peregit

Pro causa lacerandi odio tua corda prophano,

Saepe tuis dando genitis cum pondere poenam.

Te quoque nolebat patriae pausare theatro,

Cum tua vexabat rabide praecordia luctus

55

Nec non invidiae fallaci corde gravata

De statione patris praesto spoliare volebat

Te, tibi cum fastu miseram praestare ruinam

Quaerebat, plerumque tuam violare quietem.

Ergo locum tibi laudandi concedat honoris

60

Scipio qui renuit patriam cum milite longo

Laedere cum propter rabiem livore patratam

Saevorum procerum patrum de sorte remotus,

Stabat et armatus coetus cum pectore forti,

Praesidium sibi continuo praebere citabat

65

Causa pellendi latis de sedibus urbis

Adversos tirones qui sua damna petebant,

Ipse magis sanxit laribus constare relictis

Quam patriae dare Mavortis cum pondere luctum,

Quamvis Anthyoci furiam strinxisset et Ares,

70

Anibalis rabiem pariter Cartaginis aedes.

Siquis Fabritii narrat cum versibus odas

Cum recipi renuit thesauri munera Pyrri.

Et siquis Decios cantu recitare peroptat

Cum semet gladiis ferventi mente dederunt.

75

Et siquis replicat praestantis gesta Camilli

Qui tribuit Gallis pugnando vulnera cladis,

Paulisper quaerat meditando corde labanti,

Cur tua non pandit laudando vota vigore.

Sed quare fari longo dictamine curo

80

Cum calamo scribens procerum probitate refixas

Virtutes, quorum Romana potentia pavit,

Conceptus quando cepit cum viribus orbem,

Quod sicut fuit inter eos vir Nassica digne

Nam probus electus quando devenit ad Vrbem

85

Misterium simulacri cum velamine fraudis

Causa tollendi pestem de corpore vulgi.

Te cives debent pulso livore vocare,

Inter magnates Latiali semine cretos

Et praebere tibi venerandae nomina laudis.

90

Partanopem latum solium regalis habenae

Dat tibi praefandi mirandae nomina famae.

Pugnaces proceres pariter solamina praebent

Saepe tibi coram fultis legionibus armis,

Saepe tuum laudant depulso tegmine votum.

95

Gallorum princeps vigilanti pectore motus

Rimatur similis sensus captare favorem.

Anglia, quae circum se cernit ab aequore cingi,

Te fari crebro celsa deposcit in aede.

Ac proceres Hyspana qui regione morantur

100

Subsidium plerumque tuae sine turbine mentis

Praesertim moto suavi sermone requirunt.

Et Sciticae turbae similem laetantur habere

Civem sive tuum carum laudare vigorem.

Et Germania robusto quae milite fulta

105

Stat, petit in solio talem pro principe sensum

Qualem tu miles moderato pectore claudis.

Rex cupit Hunnorum degens cum corde tenaci

Sic eius satrapas varias discernere lites

Vt tua cum digno studio prudentia sancit.

110

Ac urbes simul Hesperiae quae frena gubernant

Affectant harum iuste sub iudice fari

Sicut iustitiae series tua vota gubernat.

Cum varii proceres positi regionibus amplis

Saepe tuum poscant animum fervore flagranti

115

Causa salvandi pulchrae fastigia sedis,

Si tua cum precibus rogito praecordia carum

Praesidium nostro socio, donare favorem,

Nil mirum quoniam maneo virtutis amore

Saepe tuae captus pulsa caligine mentis,

120

Ergo diu precor et quaero, clarissime miles,

Supplice cum voto ut fidum clementer Achatem,

Protinus acceptes placato turbine cordis,

Inter servorum coetum famulosque fideles

Qui tibi cum puro studio servire peroptant.