3. Iunoni

Iunonem canimus, deae,

Iunoni meritum dicite, quaesumus,

Carmen, vos licet innubae,

Consors illa tori magnanimi Iovis:

5

Quamvis ipsa quoque innuba

Mansisset, studium sed nimium obstitit

Et matris pietas Rheae.

Saepe illi genitor "O mihi me magis

Cara, iam puerilium

10

Tandem desine" ait. "Quid, genus aetheris

Et iam fertilibus tori

Tempestiva bonis, languida adhuc tamen

Lassas brachia Tameni,

Et matris residens in gremio senis

15

Geronteia Punica

Tractas, bima velut? Sunt sua singulis

Annis tempora, sunt sui

Mores, nec, decuit quicquid heri, decet.

Quin, iam si sapis, indue

20

Quam gestura deum, nec Pheneum polo

Praefer aut monitis meis

Matris degeneres blanditias tuae."

Illa non ideo magis

Assueto potis avellier est sinu,

25

Materna sed enim modo

Picta veste manu, saepe cohercitis

In nodum aut Zephyro datis

Aut flexis tenues ordine in anulos

Per vices varias comis

30

Gaudens, coelicolum commoda negligit,

Quamvis nec leporem sequi

Interdum et celeres per iuga capreas

Nec ignava liquentibus

Stymphali tenerum mersa latus vadis

35

Sudorem lavere impigrum.

Et tunc forte, deum sic voluentibus

Fatis, nuda Erasiniis

Pellucebat aquis quale ebur Indicum

Inclusum tenui vitro,

40

Cum vidit simul hanc et cupiit simul

Frater; sed nimium tamen

Festinata verens tempore non suo

Interrumpere gaudia,

Primis spem latitans distulit in rubis,

45

Donec lassula aquis dea

Vicina posuit sub platano latus.

Tum vero exiliit, lupus

Ceu quondam procul aspecta ove Martius

Aut Gangetica belua

50

Scymnorum trepidum sicubi nacta prae-

Datorem. Illa dolore diu

Amens marmoreae persimilis stetit:

At mens est ubi reddita

Et cum mente nefas ante oculos fuit,

55

Materno ne puella metu

Incertum mage confusa pudore ne,

Involvitque diem nigrae

Obtentu nebulae et septa pigerrimo

Circumclauditur aere

60

Mortis certa, nisi Pithyius omnia ex

Alto prospiciens pater

Avertisset atrox propositum deae,

Sublatam aetheriis plagis

Solatus: nihil hic aut odio aut dolo

65

Admissum, omnia sanguinis

Fraterni atque adeo plena fide bona;

Nec vero pelagi arbitro

Amphitritem aliter aut aliter datam

Tethyn Oceano seni;

70

Tantum ne thalami nomina caelibis

Demirata, aliud scelus

Quam extremum et populi flagitium levis

Detestabile crederet,

Naturae placitis non dare brachia.

75

"An tu" inquit, "rogo, munere

Materno edita, non quod prior accipis

Porges grata sequentibus,

Integro veluti fessula lampadem,

Fraudabisque sui, impia,

80

Aevi parte, parens, sic tua viscera?

Quid, quod haud nisi protinus

Defectus sterile est, nec numeris sine

Virtus stare potest suis?

Nam, siquis Venerem omnem oderit, ut bono

85

Quaerendo hinc melius vacet

Nec transversus eat non animis semel

Congressus paribus deae,

Iam virtutis iners deseruit locum,

Nec frustra videt inspici

90

Naturam et varias seminii vices,

Frustra stelligeras domos

Dimotumque procul visibus aethera,

Ni, tanto studio erutum

Vnde idcunque libet, denique saeculi

95

Sanctis cesserit usibus:

Tantum commoditas publica habet boni,

Haec quamvis hominum tamen,

Quos terrena gravant nubila pectoris.

Nam quis, quaeso, ferat deum ae-

100

Ternum aut iustitia quaerere prodita

Virtutem aut, medium nisi,

Si quicquam modo sit, credere quod decet?"

Sic fatus gremio pater

Impostae oscula libavit. Et ecce iam

105

Germanus quoque venerat

Facturus thalamo criminibus satis,

Torve quem licet intuens,

Sensit nescio quid plus solito tepens

Imis pectoribus dea:

110

Sed non dum tamen aut humor abit genis

Aut suspiria pectore,

Quae longe radiis pulsa pater suis

In ventos animat leves

Paulatim et varios distribuit locis.

115

Illi ortus memores sui

Circumstant dominam nunc quoque seduli,

Siquando varias Iovis

Plorantem insidias furtaque viderint,

Quamvis plurima dissident,

120

Nec mens omnibus aut consilium est idem.

Nanque hic aestifero die

Excitus lacrimas nubilus aggravat,

Ille durior ingeni

Solaturque deam et nubila discutit

125

Frontis aut lacrimas gelat

Grata fulgidulis virginibus nive.

Pars ipsi pelago gravis,

Per quod vecta suo Sidonis est bove:

Ipsis multiparae solis

130

Terrae, semina quae et materiam novis

Blanda nutrit amoribus

Aut flabris ruit aut praecipiti omnia

Sternit grandinis agmine

Et foedam illuviem nube rotat cava:

135

Moerent prataque roscida

Vastata et nemorum strage virentium

Passim squallida stant sola;

Ipsi, nunc humeros nunc latera ardua

Pulsati, aerii undique

140

Montes vix capiti pestiferam luem

Defendunt dubii geli,

Impexam laceri sic quoque non semel

Menti canitiem hispidi

Et collo positam multiiugo comam.

145

Salve, maxima coelitum,

Iuno sancta, eadem digna Iove optimo

Coniunx atque eadem soror,

Humanumque genus, quandoquidem omnium

Pollens, tum pecus et sata

150

Et stirpes facilis laetaque sospita.