Nicholai Michaelis Bonaiuti Florentini epistola in figura Lateranensis aulae incipit
At mea cum rigido cogit praecordia nexo
Maeror quod video fallaci crimine victos
Qui seriem validi debent servare tonantis
Et sanctae fidei normam defendere coram
5
Regibus et populis constanti ardore tenentur,
Cum studio simul et pravas reprobare catervas,
Errantes homines adeo confundere verbis,
Presbiteros falsos etiam damnare patenter,
Scandala cum firmo pariter vitare calore
10
Scismaque cum recto studio removere per orbem.
Si nostrum vultis titulum sermone referri,
Christicolae, contra vere quos verba revolvo,
Aula pio Lateranensis sum nomine dicta,
Cuius pontifices venerati tempore longo
15
Ecclesiae sanctae pondus de iure movebant,
Ducebant seriem clerorum frena tenendo,
Iussa dabant populo puro qui corde colebat
Aeternum genitum sacrae de virginis alvo,
Staurabant almas devoto pectore leges,
20
Staurabant almas mundi sub cardine leges,
Tunc sibi parebant devoto pectore cleri,
Magnates etiam proceres ac agmina plebis,
Belligeri comites Phebi et sub tramite reges,
Praesidium sibi donantes in turbine noxae
25
Eius calcabant hostes cum milite vasto,
Errores puro pariter fervore fugabant,
Infandos homines adeo reprobare citabant,
Pastori summo constanti corde favebant,
Nunc misere maneo vanis delusa colonis
30
Et simul a magna sacro de nomine turba
Nec minus a multis procerum de semine natis.
Quid loquor et quare potius mussare prophanum
Flagitium possem praesenti tempore gestum,
Turpiter a clero stabilito a praeside nostro.
35
Cernite vobiscum rigidae quam verba querelae
Nunc iuste replico claudens in corde dolorem,
Longa foret series culpas si dicere vellem,
Quo taceo sicut pompas in culmine quaerunt
Et vanae laudis miro sermone vocari
40
Sese primates nostro qui nomine iactant
Esse pia templi semet dicione ministros.
Hoc tamen in nostra cupio recitare querela,
Scilicet ipsorum fallaci corde refixum
Flagitium quod agunt violati mente superba,
45
Cum totiens satagunt scelerato pectore contra
Mores ecclesiae seriem sanctamque fidelis
Pontificis Romae, ymmo contra virgine natum.
Nolo tamen quondam quae ab eis agitata fuerunt
Fari, sed sicut variis pro fraudibus horum
50
Coetus clerorum nostra qui parte manebat
Gallorum stetit in lata regione locatus.
Tunc deserta fui a praestanti praeside sacro
Et sedes Petri pariter delusa colonis,
Ecclesiae sanctae nimium seriesque relicta,
55
Ymmo fuerunt verba Ihesu neglecta patenter
Qui statuit papam in gremio constare Quiritum.
Si pridem paulo viciorum pondus amabant
Primates, quando Romae statione vigebant
Cum serpti Rodani renuenda parte fuerunt
60
Culmen avaritiae moti fervore petebant,
Pontificem nostrum vane religare volebant
Ne sacram sancti Petri remearet ad aedem.
Sed Deus omnipotens nostram conduxit ad urbem
Pastorem summum contra praecordia magni
65
Collegii, ac ipsum quadam formidine victum,
Denique pontificem clausit velamine mortis,
Tunc recto cardinales et cum ordine papam
Constituere simul sacro et posuere tenore:
Ille nephas horum puro cum corde vetabat,
70
Gallorum crebro transire negabat ad oram,
Quo tandem rabida fastus dicione gravati
Cesserunt ab eo, simulando tegmine fraudis,
Ac alium cleri magnum statuere priorem
Poscendo varios proceres dictamine moto,
75
Scisma palam inter eos praesto fecere sub axem,
Scandala miscendo vulgi per corda labantis,
Pontifici magno ecclesiae parere vetabant,
Gallorum sedem cum animo petiere superbo.
Quod precor ut noscant omnes qui numen honorant
80
Caelestis geniti, geniti de virgine sancta,
Quam iuste decet ut Rodani consistat in aula,
Pastor papatus vinctus dicione suorum
Servorum vel eorum condicione ligatus.
Quam decet ut noster praesul statione moretur
85
Externa, strictus quodam velamine fraudis,
Cui Deus immensus tribuit sub tramite Solis
Arbritium super humano de semine turbam,
Quam decet ut magnus pastor qui lora gubernat
Ecclesiae Christi sit de statione creatus
90
Gallorum semper vel eorum sanguine natus,
Ceu totiens ipsum quondam vocitare solebant,
Noscant quod multi Romana sede fuerunt
Pontifices geniti variis regionibus orbis,
Quos paulo cupio fando replicare colonis,
95
Ausoniae tamen hos qui sunt ab origine creti
Non refero, ne sit series dictamine longa.
Sed pridem fuit Hebraico de germine natus
Ipse pius Petrus, Christi et sermone vocatus
Praesul in ecclesia Romana et sede locatus.
100
Quintus conceptus Siriae regione Iohannes
Papatus frenum Latiali parte recepit,
Primus et ornatam clerorum sumpsit habenam,
Sergius ex illa terra qui dicitur esse
Ac plures alii geniti narrantur eadem
105
De patria qui pontificum statione fuerunt.
Et natus fuit Anacletus origine Graeca,
Ecclesiae Romae mandans in culmine mansit,
Eximio vixit decoratus honore Quiritum,
Thelophorus praesulque meo cum pignore sedit,
110
Pastores adeo multi de semine gentis
Eiusdem quondam nostrum tenuere cacumen.
Et victor fuit affer enim velamine sacro
Indutus, Romae praesul radiabat in aula
Et plures alii sub eadem parte creati
115
Ceperunt similis venerandum pondus honoris.
Gaius Dalmatiae genitus de stirpe vigebat,
Ac tantum ecclesiae lumen de iure movebat,
Pontificis Romae pulchram ducebat habenam,
Ilarius fuit et proprio pro sanguine Sardus
120
Et Simacus satis et sacrum sumpsere laborem
Papatus vere Latiali sede iubendo.
Agato perfulxit conceptus origine gentis
Trinachiae dignae nostro qui culmine iussit
Ac Leo qui simili vixit decoratus in aede,
125
Stephanus fuit et Sicula de prole creatus,
Qui cathedram Petri venerando lumine rexit.
Anglia concepit calefacto ventre Iohannem
Et quamvis mulier materna carne fuisset
Papatus seriem tenuit sub vertice mundi.
130
Victorem propriae genuit de semine prolis
Ipsius Germania, pro pastore locatus
Qui fuit in sacro clerorum culmine Romae.
Stephanus vixit Piccardo germine natus,
Pontificis magni laudanda in sede refulxit
135
Et veram Christi normam patrare iubebat.
Vrbanus quartus Gallorum sanguine dictus
Ac alii plures ab eodem semine creti
Papatus carum culmen tenuere sub astra.
Et genitus fuit Hyspana de prole Iohannes,
140
Ecclesiae pignus nostro cum pondere sumpsit,
Clerorum turbae pariter mandata ferendo.
Sic quoque de variis olim regionibus orti
Pontifices multi Romana sede fuerunt,
Non semper papam Latii de stirpe volebat
145
Collegium cleri tamquam fecere theatro
Gallorum cardinales, velamine ficto,
Qui quoque pastorem magnum patrare solebant
Ipsorum semper proprio de semine cretum,
Privabant aliam gentem de culmine sacro
150
Et comunis honor turbae quae lumen honorat
Caelestis regis pura de virgine nati
Tollebatur ab ipsis, cum fuligine fraudis
Et seriem Christi stabilitam pondere iusto
Pontificum Romae, fallaci mente vetabant.
155
Quo precor et miti rogito cum pectore cunctos
Christicolas ut cum vigilanti corde revolvant
Quam digne Gallorum ampla regione morantur,
Quam iuste capiunt titulos in nomine nostro,
Si prohibent Romanorum statione manere,
160
Posco quae narrent prudenti mente citati
Ceu iuste faciunt fore me sub lege coactam
Vel servam votis agitant fallacibus horum,
Quam Dominus gessit dominam pro culmine cleri
Ecclesiae sanctae laudandam corde fideli,
165
Quam iuste quaerunt aliam cum fraudibus aulam,
Papatus seu pontificis staurare sub axem
Vel nimis externa potius regione locare.
Plusquam alios rogito, rogito cum supplice sensu
Te plerumque pio Zaberelli sanguine cretum,
170
Quod videas recte velut exclamare fatigo,
Tu doctor legum, sacro sermone peritus,
O Francise, meam causam sancire valebis,
O lumen patriae, fidei clarissime cardo,
Defensor nostrae sedis sublimis honoris,
175
Accipe pro nobis almum certamen in orbe.
Si vere loquor ex templo, cognoscere debes
Et velut assidue fueris privatus habena
Ecclesiae sanctae veneranda parte Quiritum
Ac alii cleri Latia regione creati
180
Nec papatus summum pondus habere valebant,
Ymmo Ihesu totam mundi sub cardine turbam
Privabant praeter ipsorum de semine natos,
Illi cum sacro staurabant ordine papam.
Quod precor ut caveas ne aliquo velamine quidam
185
Decipiat socios, pariter clerosque labantes,
Ne tantum facinus rursus consurgere posset,
Tu pius et prudens vigilans ostare valebis
Fraudibus adversis depulso tegmine ficto.