Battista Mantovano exhortatio ad reges christianos, 14

Testo base di riferimento: L. Cupaerus, 1576

Cura dell'edizione digitale: N. Ruzzenenti


14. AD OMNES EVROPAE PRINCIPES,
AC POPVLOS CHRISTO FIDELES

Magnanimae Europae gentes advertite nunquam

Vos Asiae Libyaeve armis potuisse domari,

Romanos nondum facto, sed adhuc ineunte

Imperio, reque infirma, Carhaginis altae

5

Subvertisse arces, Aphros domuisse, potentem

Mox Asiam contra signis victricibus isse.

Et positi Europae supremo in limite Graii

Toti Asiae soli potuere obsistere. Persas

Cum Persisque simul totum fudere orientem.

10

Mitto Phryges, mitto ardentem lucente per omnes

Agaei fluctus flammarum lumine Troiam.

Vndique compertum, quotiens est fortiter actum

Subiecit pars una duas, pars una duabus

Vi maior quanquam orbe minor, quo Graecia Turcos

15

Nunc vastata ferat, facit hoc in curia nostrae

Gentis, inops animi, veteres oblita triumphos.

Prostituens hosti sese suaque omnia regna.

Belliger Augerus Phrisiis qui erupit ab oris

Agmine cum magno, docuit nil esse negatum,

20

Quando regit virtus animos, mortalibus ausis.

Venit ab Oceano, penetrans Germanica regna,

Transiit Italiam, secuit mare, Punica cepit

Littora, per deserta means inaquosaque rura.

Rura ubi serpentes habitant, ubi regulus inter

25

Mille Cerastarum stabula immanissima regnat,

Sunt ubi maiores vastis Elephantibus Hydri,

Misit Aethiopum steriles vestigia campos.

Oceanumque alium cernens tentoria fixit

Sydere sub Cancri supremae in margine terrae.

30

Illic imperium statuens in sede locavit

Iannem Rege satum Phrisio cognomine Prester,

Qui comes in tanti fuerat molimine belli.

Posteritas eius septem iam secula vincens

Regnat adhuc late extendens confinia ad Austrum,

35

Vnda ubi secretos haurit Nilotica fontes

Cernite ut ipsa suis voluit cum viribus uti

Bethygenas pepulit, pugnax Hippania Mauros.

Nunquam tanta fuit (modo sit concordia) virtus

Christigenae vobis. Odia inveterata facessant.

40

Sint sedati animi, sit concinnata voluntas.

Pendet ab his tantum, vestrum est telluris et undae

Imperium, facimus si conspiratis in unum.

Talibus inceptis Deus aspirare paratus

Festinare monet, quod si contemnitis, huius

45

Vltor erit vestri sceleris, talisque sequetur

Vltio. Quicquid opis vobis dare cogitat, hostes

Conferet ad vestros, eritis praeda obvia Turcis,

Assyriis, Medis, Arabis, Garamantibus, Indis.

Sed quid opus maiori animos accendere nixu?

50

Christi omnes gens una sumus, Respublica Christi

Et vestris imposta humeris, lotum omnibus uno

Fonte caput, Christo aeque omnes moriente redempti.

Omnibus una fides, unum cognomen, et una

Relligio, sit et unus amor, sit et omnibus una

55

Optio, et assumptis idem labor omnibus armis,

Vincere non vultis vobis? At vincere Christo

Est opus, et reparare armis decus imperiumque

Ite in bella simul coelo duce, et auspice Christo,

Atque triumphatis spirate ad Olympica terris

60

Regna, ubi mercedem referet Deus omnibus amplam.