15. eiusdem ad quendam amicum

Iam pater Autumnus, cedente estate, redivit,

      Et septembrales iam rediere dies.

Mutatas longo de palmite substulit uvas

      Rusticus atque idem mitia poma legit;

5

Inque lacus curvos collectas deicit uvas

      Et solvit presso mollia musta pede.

Sub flavis tendens auceps nunc retia turdis,

      Plumosum repetit sedulus aucupium.

Nunc melius proprias exercet quilibet artes

10

      Anni totius tempore quam reliquo,

Autumnus anni pars est iucundior omnis,

      Solus temporibus fertiliorque tribus.

Nunc omnis longo studio defessa iuventus,

      Vt priscus mos est, rura paterna colunt.

15

Et studiis omnes curis et in urbe relictis,

      Indulgent variis mente manuque iocis.

Dirigit hic celeres melius falcone sagittas;

      Hic canibus timidos persequitur lepores;

Illum autem nudum iuvat exercere palestram

20

      Et victum durae sternere corpus humi.

Quisque suos agitat ludos. Ego solus in urbe

      Otia cum Musis semper amata traho.

Hae, quocumque, feror, vestigia nostra sequuntur,

      Sive domum repetam seu repetamque forum.

25

His Antenoream veni comitatus in urbem

      Et mecum sedes hic posuere suas.

Hae coeptis studiis incumbere [saepe] suadent:

      Et faciam: visum est nam mihi turpe secus.

Turpe est, marmoream si quis fundaverit urbem,

30

      Egregium si non perficiatur opus.

Turpe est, qui sacras ediscere coeperit artes,

      Si non quo intrepidus mens sua tendit eat.

Quando e carceribus lentis exivit habenis,

      Est medio cursu non retinendus equus.

35

Mens mea nec trepidat, quamvis via longa paretur,

      Sera licet modo sit meta tenenda semel.

Troia, licet tarde, tamen est eversa, segesque

      Crescit quo steterant Pergama celsa loco.

Errans tot fuerat [ponti] descrimina Vlixes,

40

      Navigio paene circuit omne fretum.

Illum detinuit Cyrce et formosa Calipso;

      Post tamen est illi reddita tuta quies.

Et studiis finem Deus atque laboribus istis,

      Cum me sat fessum viderit esse, dabit.

45

Vna tamen superest res quae me terret euntem,

      Qua volui dubium saepe referre pedem.

Namque mihi penitus restat vis nulla peculii,

      Praestet opem dando ni tua larga manus.

Hoc me scribendi nuper fiducia cepit,

50

      Quam fecit de te publica fama volans.

Namque uno de te sic omnes ore loquuntur:

      Te, hoc est, magnificum munificumque fore.

Et tibi divitias pleno dat copia cornu,

      Et servi tibi sunt estque superba domus.

55

Vix alius quisquam possedit latius agros,

      Vlli plurave sunt aurea vasa viro.

Praeterea tanto es merito decoratus honore:

      Huius enim populi tradita cura tibi est.

Iuppiter his opibus teque hoc affecit honore:

60

      Consilium ut miseris possis opemque dare.

Ista Deo res est miseris succurrere grata;

      Diligit hoc praeter cetera quaeque Deus.

Haec nos mortales celestia ducit ad astra,

      Haec animas trahit inferiore domo.

65

Haec nobis tandem, terrena labe relicta,

      Vitam cum sanctis civibus esse facit.

Dive, tuo ne sis segnis succurrere vati:

      Omni praeter te sum spoliatus ope.

Concussa in scopulos, vi venti, puppis, et undae,

70

      Nunc in arenoso litore strata iacet.

Et vix evasi superantes litora fluctus,

      Naufragiumque gerit picta tabella meum.

Mendicamque manum subdo praebentibus asses.

      Tu quoque sepositis adde manum loculis.

75

Pauperiem potes hanc parvo leviare talento;

      Dempto hoc, paene nihil tactus acervus erit.

Hic magnus fulvae cumuletur acervus harenae;

      Granula mille trahe: non erit inde minor.

Tu potes his nostris erroribus addere finem,

80

      Tu potes ex ima me revocare Styge.

Quod neque despero, si quid es mihi, dive, daturus.

      Hinc absit, quaeso, quantula cumque mora.

Iuppiter aereas iam nunc conspuet Alpes,

      Iam fundet gelidas nubibus auster aquas.

85

Vitrea iam rapidos glacies astringet aquarum

      Cursus, iamque gelu tota rigebit humus.

Paene suis omnis spoliata est frondibus arbor,

      Iam matutini temporis aura nocet.

Legit supremas fruges iam rusticus omnes;

90

      Vina suis et sunt farra locata locis.

Fugit ad Eoos a nobis Gnoscia pelex:

      Signa haec vicinae praevia est hiemis.

Sola pecus, patrio quae tam procul erret ovili,

      Quaeque fiet penitus vellere nuda suo,

95

Quo pacto Boream, gelidos quo feret et imbres,

      Quo lubricas glacies aereasque nives?

Hanc ni forte aliquis pastor dignetur ovili,

      Non erunt vitae tempora longa suae.

Si mihi te facilem dederis, me semper habebis,

100

      Qui possit pro te terque quaterque mori.

Perpetuumque meo texam tibi carmine nomen,

      Atque aevum mittam nomen in omne tuum.

Posteritas nostris scriptum te longa libellis,

      Te nati atque nepos, te proneposque leget.

105

Si mihi nestoreos Lachesis donaverit annos,

      Nulla dies meriti me immemorem faciet.

Finis erit. Verbis sum forsan pluribus usus

      Quam sit opus. Parce: est nostra Thalia loquax.

Et mea nunc solito claudatur epistola more:

110

      Omnia sint vitae tempora laeta tuae.