Monodia Manuelis Chrysolorae
Invenies aliquas, ignosce Guarine, lituras:
Scribitur haec lachrymis Chrysolorina meis.
Non mihi sunt rigido praecordia frigida saxo:
Non fera me, Stygiae non genuere canes.
5
Plango equidem extinctum mundi iubar atraque Ditis
Stamina pro summis invida facta viris.
Non secus Alcides cecidit lugendus Achivis
Aut qui Thebanis Inda tropaea tulit.
At vos, Smyrnaei, vatem flevistis Homerum
10
Solaque grandiloquum Mantua Virgilium:
Hunc omnes flevere deae: fuit anxia tellus
Oceanusque senex: hunc gemuere poli.
Tristior ante omnes insanos, Graecia, planctus
Fundis, adhuc miseris unguibus ora secans.
15
Nec minus Italia illustrem foedata capillum
Ingeminat: quid me deseris, heu, Manuel?
Tu mea Pegaseo fudisti labra liquore
Cinxistique meis laurea serta comis.
Per te barbaries Italis discessit ab oris
20
Erexitque suum philosophia caput.
Hinc te admirantes populi regesque colebant:
Serpebat propius pontificalis apex.
Sed prius aethereas mors saeva reduxit in auras:
Observat cineres urbs Basilea tuos.
25
At pia mens patrio fruitur modo reddita caelo,
Trinam unamque Dei conspiciens faciem.
Vnde animus si forte plagas spectare iacentes
Gestit ab Euxino littore verte genas.
Hostis habet patriam, fana hostis dirus et aras
30
Polluit: abducti cum populo proceres.
Cernes sub tristi natumque patremque corona
Venire: abstrahetur filia et orba parens.
Despice Ferrariam: manet hic domus alta Guarini,
Hic sunt musarum numina, sunt hederae.
35
Hicque frequens tibi surgit honos semperque Guarini
Chrysoloras Manuel nomen in ore sonat.
Adde quod huc properant Grai properantque Britanni,
Ister et auripotens Illyrius properat,
Pannoniique simul iuvenes, simul Itala pubes,
40
Vt Manueleum combibat eloquium:
Vnde graves fulxere viri quique artibus amplas
Erudiere urbes, erudiere animas.
Hinc doctus Iampetrus erat vatesque Tobias
Quique Trapezonti nomen in astra vehit.
45
Strozigenae fratres hinc, hinc, Castelle, refulges
Sexque Guarineae pignora docta domus.
Candidus hinc Carbo, labris Amphionis unus
Allectans quercus flumina saxa feras.
Hinc gemini Venetae clarissima nomina gentis,
50
Barbarus insignis et Leonardus honos.
Principis hinc magni mens osque Casella relucet
Innumerosque alios lingua referre nequit.
Si datur augustos musam hanc intrare penates,
Marchio doctiloquus hinc, Leonelle, venis
55
Estensesque alii, tuque o spes una poetis
Nicoleos, Borsi gloria magna ducis.
Totque simul, quorum lambunt sacra tempora lauri
Et quos iam caeli regia celsa, tenet.
Hinc tuba christitonans dux Bernardinus Olympi,
60
Albertus, Ioachin et Titus et Cyprius.
Hinc pius et varia redimitus, Palladis arte
Glandifero digne robore nomen habens.
Timotheusque ingens divina oracula pandit,
Vnde salutiferum mens bona carpat iter.
65
Quaere agite, o quibus Italiae data summa potestas,
Laudibus et sacris hunc celebrate virum.
Aurea Chrysolorae surgat Manuelis imago
Stentque novem circum numina Thespiades.
Hinc laudes Aurispa canat veniamque Philelphus
70
Hunc petat, hunc dulci Pogius ore sonet;
Stentque omnes, quibus hic Graecorum nectare fauces
Imbuit: ingratum sit procul omne genus.
Huc prius ante alios veniat veneranda Guarini
Canities: ornent Delphica serta virum
75
Effigiemque lubens noscat patremque salutet,
Figat et auratis oscula grata genis.
Hic mea si nati pietas in teque tuosque
Semper erit (nosti quanta, Guarine, fuit),
Testor ut hoc capias veluti sua munera divo
80
Acceptumque meo porrige carmen avo;
Nec minus appensis, si fas, precor, adde tabellis:
"Obtulit has voto primitias Raphael".