Giovanni Gioviano Pontano de amore coniugali 2, 7

Testo base di riferimento: B. Soldati, 1902

Cura dell'edizione digitale: M. Montalto


De ortu et genitura leporum

Fallor, an est Charitum chorus hic, chorus ille Leporum?

      Vre, puer, plena mascula thura manu.

Spargite humum violis, chorus advenit; ite, profani;

      Iam subit ornatas candida turba fores.

5

Nunc ades, o mihi culta chelys, dum pauca puellis,

      Dum canimus blando pauca sed apta gregi.

Forte quiescebat Veneris chorus ad caput amnis,

      Roscida Sebethos qua piger arva secat.

Coeruleae per prata deae, per prata Napaeae

10

      Hic illic placida membra quiete levant,

Aura movet virides ramos, vaga murmurat unda,

      Et dulce in soliis garrula cantat avis.

Dulcidia ad salicem viridique in margine ripae,

      Sicut erat, rapido fessa calore iacet;

15

Aura levis tunica suram nudabat, at illi

      Crura per ignoto lumine candet ebur;

Ipsa etiam tenuem spirabat leniter auram,

      Languenti qualem spirat ab ore sopor,

Forsitan et veteres animo suspirat amores,

20

      Somniat amplexus dum, Tegeaee, tuos.

Optanti non serus ades, dum gramina servas,

      Explorasque levem qua tulit illa pedem.

Quae tum deliciae, quae murmura, quis furit ardor;

      Post rixas, post tot praelia quanta quies.

25

Risit ut exanimes vidit Cytherea, repensque

      Currit in amplexus, pulcher Adoni, tuos,

Nullaque, quae vos nympha videt, non invidet aut non

      Quaerit amatorem protinus illa suum.

Illa dies inter Charitesque interque Napaeas,

30

      Illa dies nymphis iure beata fuit,

Illa etiam, puero ut placeat, Cytherea retexit

      Molle latus, retegit, mollis Adoni, tuum;

Securae in tenero iacuistis gramine, nymphae,

      Egistisque vices, dedecuitque nihil.

35

Dulcidiae paulatim uterus crescebat, et aegram

      Vexabat geminus ventre gravante puer.

"Affer opem et genitor natis, et amator amanti"

      Clamat: fert genitor, fert et amator opem.

Forte aberat Lucina domo. Cyllenius aulam

40

      Ingressus furtum, fur deus ipse, parat.

Vnguentum e thalamo, magnae Iunonis ad usum

      Servatum, artifici surripit ille manu,

Vngit et hoc uterum divae: cessere dolores;

      Illa parit geminos, tum dea mater ait:

45

"Ipsa levata labore vocem vos iure Lepores;

      Nominis haec vestri non mihi causa levis:

Vos eritis curis requies, vos mite levamen,

      Sollicitisque animis diminuetis honus."

Haec genitrix sic orsa Venus, sic mater amorum,

50

      Puniceasque sinu spirat et ore rosas:

"Mecum eritis quocunque loco, quocunque recessu,

      O pueri, ut nostri pars bene digna chori,

Nec vobis sine dulce aliquid; mihi ubique Leporum

      Iuncta cohors, mihi sit iunctus uterque comes:

55

Hoc mater merita est, tenerae hoc meruere sorores,

      Inventaque lyra nobilis ipse pater."

Dixitque excepitque sinu dea laeta beato,

      Ambrosium et roseo stillat ab ore decus;

Ambrosiae hausere auramque idaliumque liquorem

60

      Tum pueri, et blandos ore dedere modos.

Arrisit, tenerisque iterum dea fovit in ulnis,

      Hos et acidalio protulit ore sonos:

"Nullae vos curae, pueri, nil triste dolensve,

      Non labor aut moeror pectora vestra gravet;

65

Ocia sed risusque iuvent lususque iocique,

      Blanditiaeque leves, mollitiesque decens;

Sit semper puerile decus puerilis et aetas,

      Insideat labris attica semper apis."

Haec vobis, Veneris pueri, chariteia propago,

70

      Haec canit aurato pectine eburna chelys,

Haec vobis gnidiae nymphae, quis dulcia curae,

      Quae mentes placida conciliatis ope.

Vos numeros ne, dia cohors, ne temnite nostros,

      Si mea sunt vestris cognita plectra choris.

75

At vos, Dulcidiae nati, qui mitia tecta

      Parthenopes, miti rura beata solo,

Qui colitis stabiosque sinus Sarnique recessum

      Et surrentinis litora nota iugis,

Cantibus his spirate, hilares tenerique Lepores,

80

      Lenis et afflatu mulceat aura novo,

Qualem, cum teneris lac instillaret alunnis,

      Spirabat niveo dia Melissa sinu.

Sic vobis sit triste nihil, sint ocia laeta,

      Mesopius grato sic fluat ore liquor.