3. queritur de Baianis balneis

Annua baianis redeunt spectacula lymphis,

      Et medicas aperit terra salubris aquas,

Litoraque arrident teneris spectanda puellis,

      Et suus est illis undique mistus amans.

5

Litora non unquam nostras solantia curas,

      Sed semper saevis addita causa malis,

Quid iuvat ingratos membris depellere morbos,

      Si curas animo tristitiamque datis?

Hinc ego, cum vestro quaesissem a fonte salutem,

10

      Vulnera non ipsi perpetienda tuli.

At vos, o toto dispersi litore nautae,

      Nunquid et hac vecta est nostra puella rate?

Quos tenuit fontes? Aut quas petit improba thermas?

      Quosve habuit comites? Quemve secuta ducem?

15

Infelix avibus locus hic, undaeque nocentes,

      Me miserum, volucri non nocet ipse deo.

Atque utinam haec nunquam tetigisset litora victor

      Alcides, oris missus ab hesperiis.

Viderat ille gregis praeda ex balearide pompam,

20

      Vnde et Pompeius nomina vicus habet:

Ecce furit totis infecta per agmina castris

      Perque omnes saevit mors inopina vias,

Ipsa suis spargit manibus pestemque luemque,

      Exsatiatque animum cruda noverca suum;

25

Nil medicae prosunt artes cantataque verba,

      Aut e marrubiis haerba revulsa iugis.

Procumbit, supplexque Iovem tirynthius heros

      Orat, et intonso de grege mactat oves,

Exquiritque deum pacem nymphasque precatur,

30

      Quasque virens Gaurus, quas et Avernus habet.

Audiit hic genitor natum, audivere sorores,

      Quasque salutiferas fundit Araxis aquas;

Nam passim toto manarunt litore lymphae,

      Erupitque cavis fontibus auxilium,

35

Sulphureaeque micant undae, scatuitque sub antris

      Fumidus et medicas extulit humor opes.

Nec mora, iussus aquis lavit se exercitus illis,

      Tristis et ex omni corpore pestis abit.

Forte amor in nymphen Laeborida tela parabat,

40

      In quam Vulturnum fixerat ante deum,

Aenariaeque procul secreta in rupe sedebat,

      Dum cavet insidiis callidus arte locum.

Audiit hic dum laeta Iovi canit aequore toto

      Miles, et herculeis vocibus aura favet;

45

Aura favet gratasque dei perducit ad aures,

      Quantum opis hic illis vis et inesset aquis.

Spem capit admonitus lucis caraeque salutis,

      Captaque restitui lumina posse sibi

(Nanque olim pharetra nimium pueriliter usus

50

      Torsit in armiferam spicula acuta deam;

At Pallas, pueri telum aversata, retexit

      Aegida vipereas explicuitque comas;

Hinc puero riguere oculi, visque ipsa videndi

      Tabuit, atque hebeti lumine abinde ferit.

55

Consilio Veneris tamen atque ex arte Cupido

      Ipse vicem et fratris munera frater obit;

Arcum stringit Amor, moderatur tela Cupido,

      Laxandique arcus signa dat ipsa Venus,

At caecos Iocus incessus inceptaque caeca

60

      Dirigit et fraudes illecebrasque parat),

Ac subito auratae fulxere per aera pennae,

      Et volucer celsa movit ab arce deus.

Huc postquam ventum est, medicis et constitit undis,

      Et tepido laetus margine sedit aquae,

65

Mox arcum ardentesque faces volucresque sagittas

      Deposuit (misero cognita tela mihi)

Incubuitque genu duplici; tum flumina palmis

      Haurit, et infuso lumina rore lavat,

Terque quaterque oculis amnem suffundit; at illi

70

      Luxit, et auxilium tullia lympha dedit.

Hinc nunc tam certo meditatur spicula iactu,

      Acrior et multo quam fuit ante ferit,

Nec tantum volucri praefigit pectora telo,

      Saeva sed ex oculis vulnera multa parat;

75

His ille insidias fallax, his retia tendit,

      His capit et captos sub ditione premit,

His ego, me miserum, tristi servire puellae

      Cogor, et aeternum vincula dura pati.

Atque utinam primis mater me flesset ab annis,

80

      Et rapta e cunis funera nostra forent;

Non ego tam multos sentirem in amore dolores,

      Servitium et quererer regna superba diu,

Nec turpis de me per multas fabula gentes

      Isset, et ingenii fama sinistra mei.

85

Ah pudeat vatem, pudeat pia sacra colentem

      Nequitiam et Veneris turpia castra sequi;

Cingite victrices laurus, mihi gloria parta est,

      Cessit amor, vacuo est pectore pulsa venus,

Effracti cecidere arcus ruptaeque catenae,

90

      Liberaque erepto sunt mea colla iugo.