Giovanni Gioviano Pontano Parthenopeus 2, 1

Testo base di riferimento: B. Soldati, 1902

Cura dell'edizione digitale: M. Montalto


1. magica ad depellendum amorem,
ad Theodorum Gazam

Mite caput Lenaee hedera redimite virenti,

      Tuque nigram tenebris nox adoperta comam,

Languida nunc facili componite lumina somno,

      Fessaque securus occupet ossa sopor.

5

Tu modo tincta, puer, lethaeo dilue somno

      Pocula; sic tristis nanque fugandus amor.

An mage thessalicis tentem medicamina verbis,

      Et rumpam magico vincla veneficio?

Stant arae, lectaeque suis e collibus haerbae

10

      Et succi, et magicis carmina ficta sonis;

Tum geminae sacro rorantes himbre cupressi,

      Inque sepulcrales cedrus adusta rogos;

Nec lunam nox prona negat, nec sidera desunt,

      Bis genibus, nota bis veneranda prece.

15

Rore pio conspergo caput; dic versus in ortum

      Haec quater, et laevo mox pede tangis humum:

"Vincula nunc haec solvo, atque haec ut vincula solvo,

      Carmine sic nostro cede solutus, amor;

Cerea ut haec gelida durescit forma sub unda,

20

      Durescant rigido corda sepulta gelu;

Carmine iasonios fugit Medea penatis,

      Carmine et hoc fugias corde repulsus, amor."

Pulvere quo sterilis quadrupes sua corpora versat,

      Tu quater hoc ipso pulvere sparge caput;

25

Cyzicea mox tinge et aqua, quater amne fluenti

      Dilue, ut extincto cedat amore calor;

Dic Lethe bona verba, precare oblivia Lethen,

      Lethaeo mersas tingat ut amne faces.

Fallor? An incipiunt tristes discedere curae,

30

      Pacatoque venit mollior aura salo?

In portum mea vecta ratis, retinacula cessant,

      Libertas portu tutior ipsa mihi est,

Libertas cui cedit amor, cui mater amorum,

      Ascraeas inter maxima virgo deas.

35

Iam tandem ad Musas antiquaque sacra revertor,

      Et vatem accipiunt templa operata suum,

Pieriae assistunt aures mihi grata canenti,

      Et plaudunt numeris Aonis antra novis;

Sed mihi nec sine te dulces, Theodore, Camoenae,

40

      Castaliusque iuvat nec mea labra liquor.

Et tua iam pridem cinxerunt tempora Musae,

      Insignemque hederae circuiere comam;

Communes igitur Musae, communia nobis

      Sunt studia, atque eadem fata duobus eunt.

45

Me quondam patriae casus nil triste timentem

      Cogit longinquas ire repente vias:

Castra peto, tenerisque virum confessus ab annis,

      Tyrrhenas didici sub Iove ferre nives;

Mox, ubi composito redierunt ocia bello,

50

      Et repetit patrios martia turba lares,

Excepit rhodio quondam fundata colono

      Parthenope, studiis semper amata meis.

Te quoque turcaicae fugientem vincla catenae

      Eiecit patrio Thessalonica solo,

55

Iactatumque diu diversa per aequora tandem

      Agnovit phrygio condita Roma duce;

Nunc eodem quo me fato campania tellus

      Deliciis pascit terra beata suis

Hic, ubi nos longae producere tempora vitae

60

      Et resides annos claudere fata velint,

Et, cum maturis aetas nos solverit annis,

      Iniicietque avidas Parca maligna manus,

Tum mistum cinerem communi honerare sepulcro,

      Amborumque unus contegat ossa lapis.