Francesco Rolandello carmina 1, 10

Testo base di riferimento: A. Cola, tesi di laurea Università degli Studi di Padova 1970-71

Cura dell'edizione digitale: Ketty Peruch


10. eiusdem in obitu Iovianae,
ob adulterii suspectum a proprio viro interfectae

Quisque ades, si qua est pietas, hic comprime gressum

      Et miseranda meae perlege fata necis.

Iana fui tenero primum dilecta marito;

      Quam sociam fecit captus amore thori.

5

Quattuor at vixi lustris miserabilis, heu, heu,

      Servavique meo iura pudica vivo.

Inter formosas potui formosa videri,

      Me miseram et pura non violanda fide

Suscipit interea de me tres coniuge natos,

10

      Donec nescio quae perfida lingua nocet.

Perfida lingua nocet, nullo memorata pudore,

      Insontemque facit suspicione ream.

At meus imprudens coniux haec arte parari

      Nescit, sed sola crudelitate furit.

15

Ille inhians opibus mordet me crimine falso,

      Dum nostras avide quaerit avarus opes.

Sed Superi, qui cuncta vident, mea fata piabunt:

      Nam punire malos numina recta solent.

Interea, dum somnus iners mea membra quieti

20

      Solvisset, coniux accipit arma ferox,

Et noctis tenebris usus, dum cuncta silebant,

      Perquirit palpans guttura nostra manu.

Rimatusque diu, iugulum tremibundus et haerens

      Vulnerat et late subsilit inde cruor.

25

Excitor infelix somnumque miserrima linquo

      Exsurgoque sedens sanguinolenta thoro.

Vixque haec pauca gravi potui tremibunda timore

      Vulneris et somni corde micante loqui:

"Heu, frater, quid agis? Cur laedis guttura ferro,

30

      Quid merui infelix? Sic necor? Heu morior.

Primitiae nostri si non memorantur amoris,

      Si neque forma, genus, sive iuventa movet;

En tibi tres natos casti mea pignora lecti;

      Hi saltem moveant pectora dura patris.

35

Materno pro lacte bibit de matre cruorem

      Parvulus. Heu, saevam comprime dure manum!

Heu, cruor innocuus passim diffundit, heu, iam

      Serpit et ad reliquos, corcula cara, duos.

Ast ego nil merui, miseram, nil tale merentem

40

      Aggrederis, nati commeruere minus.

Infelix quoniam morior, diis testibus, insons:

      Iuppiter insontis sanguinis ultor erit.

Auguror et video Parcas volitare per umbram

      Atque agitare suas orbe micante faces".

45

His dictis, lato diffudi vulnere vitam:

      Incubuique meo sanguinolente loco.

Quare age, quisquis ades, sortem miseratus acerbam

      Ianae; coelestes corde praecare deos

Vt natis faveant, quos sic miseranda relinquo

50

      Et tribuant animae, fata quieta meae.