Maffeo Vegio carminum appendix

Testo base di riferimento: A. Cinquini, R. Valentini, 1907

Cura dell'edizione digitale: F. Boschetti


1. ad Picininum

Parve labor, cui te mittam? quem nunc mihi carum

      Efficiam? quis erit cui mea dona dabo?

Parvus es at magnae latitant sub pectore vires.

      O si sit quisquam par tibi, quaere parem,

5

Ergo eris ergo meo, mi Picenine, libelle

      Persimilis, nostro munere dignus eris.

Hunc tu sume libens et amica fronte revise

 

2. Maffei Vegii ad Andream Pisanum.

Pulcra Panormigeni perlegi scripta poetae

      Qui canit imparibus sexus utrosque modis.

Non potui non hunc laudare, non oscula dulci,

      Dulcior Andrea, dulcia ferre operi.

5

At nostrum in vatem si sit qui turpiter audet,

      Qui moveat dentes ore calente truces,

Pone animo antiquos illustres laude poetas,

      Qui similes pulcre composuere sales.

Quid cecinit Naso? Quid blandi musa Propertii?

10

      Lesbia tu, Sappho? tuque, Tibulle, places.

Clarus Callimachus. Placuerunt scripta Catulli.

      Hi tamen et flammas et cecinere iocos.

Quidque ut praeteream reliquos, Maro, gloria vatum

      Quid cecinit? lusus scripsit et ille leves.

15

Mox sese ad segetes pascuaque et arma recepit.

      Si dicit pecudes, an Maro pastor erat?

Multa canunt docti, quae non fecere, poetae,

      Quae sua non novit dextera, multa canunt.

Verum illud sapere est et dignum laude perenni!

20

      Quae non viderunt lumina, Musa videt.

Sic igitur Plautus miraeque Terentius artis

      Essent convivae, leno et uterque foret?

Atque alii quorum sine fine est copia magna

      Quos studii et famae scribere iussit amor.

25

Haec satis, Andrea, nunc ad maledicta revertor

      Quae cecinit fidis invida lingua modis.

Clara Panhormitae vivent praeconia vatis;

      Quive nefas ausus voce furente cadet.

Ille cadet, tenuesque furor vanescet in auras

30

      Et stabit nostri nobile vatis opus.

 

3. congratulatio victoriae pugnae Lucensis
ad Nicolaum Piccininum

... quam fortibus armis

Incumbens fausto domuisti Marte feroces

Pulciferos! Quae cum factu res credita nulli

Esset, ovans tamen, adversum praestantior agmen

5

Fregisti, et tanta haec soli tibi contigit uni

Gloria, quae nulli ante fuit nec pectore, nec vi.

At qui nota sequor. Tantum tua claruit ardens

Seque altum evexit virtus, ut munere dignum

Haud parvo dux ante alios insignior unus

10

Crediderit, gladioque potens, animisque Philippus.

Quin etiam armorum praefecit ducibus et te

Donavit sceptro belli. Tum fortis in enses

Vt primum ruere et Marti se credere coepit,

Genua te primum elegit cui fideret arma,

15

Luchanasque acies et ius committere pugnae.

Non repetam celebres titulos, quos moenia Tharri

Victa tibi attulerint, non fauces gentis Etruscae

Obsidione gravi infractas, non caetera tandem

Eximia ac fera. Neque enim quo singula vellem

20

Narrare, huc veni, laudum ornamenta tuarum.

At vero non possum huius non dicere belli,

Quae nuper tanta auspicibus praeconia divis

Cesserat, et capto tam clara ex hoste trophea

Scilicet armorum fidens Florentia totas

25

Contulerat vires vicinae in pascua Lucae.

Genua Luchanam servare potentior urbem

Adnixa auxilio, dubiis spemque addere rebus,

Commisit sua signa tuae victricia dextrae,

Inlabens placidis dirimebat Serculus undis

30

Agmen utrumque, at tu, quo non audentior alter,

Nec quis consilio melior, nec robore maior

Per medium turmas duxisti interritus annem,

Incensas magno venturi Martis amore.

 

4. congratulatio victoriae pugnae navalis
et pugnae terrestris Vallis Tellinae
ad Nicolaum Piccininum

... Tu Bergomeis in vallibus arcem

Et duram valido domuisti robore gentem.

Tu genus indomitum sub Pulciferensibus armis

Bis fractum, propriis cum sedibus extinxisti;

5

Quo tantum in tutum concessit Genua facto.

Nunc proinde armatos exercens aequore naves.

Terrificat quot habet contermina moenia, Pontus

Parte alia Etruscis tantum tua fama sub oris

Crevit, ut e coelo missum te predicet omnis

10

Lidia, te populi desolatique Senatus.

Te trepidant, vix tuta sui munimine valli,

Florentina tuum reformidant moenia nomen.

Tu Tharri, tu Pontremuli, tu caetera in ipsis

Faucibus expugnata tua mille oppida dextra.

15

Et mille ornasti signis victicibus arces.

Tu Lucense solum tristi obsidione redentum

Servasti. Nec laetata est Florentia duro

Marte diu; cuius pauco cum milite multas

Profligasti acies; faustum et memorabile pugnae

20

Exemplum, dum non veritus trans fluminis altum

Ire vadum, laetas duxisti in bella cohortes

Verte inter et Tanagrum trans flumen capta recense

Oppida tot potuisse brevi tam tempore vinci.

Qua vero digna navalem laude triumphum

25

Prosequar? Omne suum Venetorum summa potestas

Et terra et mediis robur contraxerat undis.

Terra equites, mediis naves armavit in undis

Ausa sed incassum pulchram sperare Cremonam

Tu contra, pro quo stant coeli et numina pugnant,

30

Armatis totidem rexisti navibus ingens

Bellum, ipsis nunc primum in aquis feliciter usus

Auspiciis, cui tam praestans victoria cessit,

Tam clara, ut magnis certo sit digna, vel ipsis

Adscribenda diis ...