Fabula post cenam tua cum narratur ad ignem
Vt vulpem cancer luxerit arte nova,
Femmineus quo circus erat mariumque vicissim
Est data lex circum dicere quemque suam.
5
Finieram de vulpe dolum tegnamque iocosam
Cancri, qua risit undique tota cohors.
Tunc cui sorte datur michi proxima ridet et inquit,
"Non michi quod maribus fabula queque licet.
Si liceat, cancer animo modo reddidit unam
10
Que risu faciat te lacrimare tuo;
Sed nimis est feda." tunc plus audire voluntas
Crescit, in illicitis prona procaxque nimis.
Cogimus, ortamur, impellimus, angimus omnes
Fabellam referat. plus negat illa tamen.
15
Instamus, quantumque magis negat ipsa, libido
Ardet. res magis est cara negata magis
Rursus et instamus sotii sotieque rogantes
Incoet: excusat tempus et ipse locus;
Non quicquid fedum narratur inutile semper;
20
Sepe exempla mali causa fuere boni.
"Non" ait "excusat quod femmina turpia narret
Aut ubi vel quando; semper honesta decet.
Sed melius tacuisse foret quam causa sodales
Sim modo turbandi; sed tacuisse velim.
25
Nunc tamen impulsu vestro precibusque coacta
Incipiam." cuncti tunc siluere simul.
"Rure puellarum spatiante cohorte virumque
Nuptarum sequitur has vaga turba vagas
Florida per rura, per prata, per arva, per agros
30
More suo flores quaque legente novos.
Floribus hec gremium, calatos hec altera parvos
Implet et erbiculas altera vellit humo,
Non secus ac Sicula Driades per gramina quondam
Cum Cereris pignus falleret alma Venus.
35
His utero nova nupta tumens sotiatur, et inter
Has solum fructus Phillidis ipsa cupit;
Sic fetus titillat. agmigdala si qua per agros
O, ait, ostendat pomula, ferte michi.
Auditur. tunc quisque suis pro viribus agros
40
Scrutatur virides grossula si qua forent.
Nec mora pubentes vixdum de floribus actos
Invenit fructus. diripit inde manu
Et ramos nucibus plenos gremiumque tenellis
Portat, quas avidis dentibus ipsa vorat.
45
Sic spatiando cohors tandem devenit ameni
Ad ripas fluvii nomine Virginius.
Non rectis hic currit aquis, sed tramite curvo
Percutiens ripas suffodit unda suas.
Copia cancrorum foveis his magna fovetur,
50
E quibus egressos erbida margo cibat.
Tunc in captandis iuvenum manus undique cancris
Vertitur. hic studium totaque cura fuit,
Et postquam iuvenes tenuerunt fluminis alveum
Ripis disposita femmina queque sedet.
55
Hic manibus piscatur aquis foveasque recircat,
Cui digitos cancri buccula bina capit
Excutiensque manum exclamat. risere videntes
Captantem cancrum illius ore capi.
Hoc exemplo doctus arundine fustigat alter
60
Sub ripis foveas fuste, vel alter aquas.
Sic foris egressos capiunt per gramina, campos;
Per chelas scirpis collaque longa ligant.
Diffugiunt cancri dextra levaque meantes.
Per ripas timida femmina queque fugit;
65
Longius exculeo nova nupta in cespite sidit
Cancrorum tutam morsibus esse putans.
Hanc tutam (distabat enim) distantia fecit
Aspiciensque alias currere ridet eas.
Tunc aliis maior cancer properaverat unus
70
Versus eum pregnans quo sedet illa locum.
Cespiteos frutices illa ridente subyntrat
Cruraque cum chelis inter aperta meat.
(Sic uterus cogit quod femina aperta teneret,
Pendet enim femen inter utrumque gravis.)
75
Multotiens cancros videat surgitque sedetque
Podice cum nodo post ut hec illa tulit.
Retrogradus tandem per femina venit aperta
Ad partes quibus est vulvula fulta pilis.
Implicat hic cancer sua brachia dura capillis.
80
Tunc subito sentit, surgit et illa furens.
Ille timens duro vulve capit ore labellum.
Fortius hic stringit; fortius hec ululat.
Non aliter pueri quem verberat ipse magister
Planta pedum scolis utraque pulsat humum
85
Quam pedibus salit ipsa suis hinc inde furendo.
Exclamat sotias, clamat et inde virum.
Vir citus accurrit. 'quid habes?' interogat. illa,
'Nescio quid mordet inguina subtus,' ait,
'Ingressum tentans uteri.' tunc parte remota
90
Ducit eam flentem. queritat inde manu.
Inventum conatur eum convellere. cancer
Fortius astringit, stridet et illa magis.
Cernere tunc oculis sententia certa marito,
Sublevat et vestes; annuit illa negans.
95
Abmotis videt ut desubtus ab inguine supra
Propter ad umbilicum cancrea crura tenent.
Perveteres edere numquam radicibus edes
Implicuere suis heret ut ille cuti.
Cum concam trahit ille manu, vulve ore labellum
100
Et chelis uterum stringit. at illa dolet,
Et quia plus torquet partis strictura secrete
Exclamat, cancro forcipitante labrum.
Se magis inclinat videat comodius unde
Divellat cancrum quem tenet ore loco.
105
Porrigit os aliud cancer labrumque capescit
Ore viri veluti forcipe ferra faber.
Deformare timens faciem sibi viribus uti
Noluit, ast socios evocat inde suos.
Intenti novitate rei finemque morantes
110
Accessere locum quo vir et uxor erat,
Vtque viri faciem vulve videre ligatam
Coniugis, est plausus maximus ortus ibi
Nec risus habuere modum. furit undique circum
Tota cohors labra forcipitata videns.
115
Vnius namque ora tenent duo labra duorum,
Inter et ora duo coppula cancer erat.
Tunc tantum puduit ambos et uterque doloris
Oblitusque metus qui fuit ante viro,
Retrogradi manibus concam rapuere repente
120
Oraque discerpunt cruraque fracta simul.
Inrident omnes, vultuque manuque figurant
Vt vir et uxor erant; ambo pudore silent.
Sic modo que risit modo deridetur; utrimque
Sic Fortuna suam alterat orbe rotam."
125
Dixit, et interea dum talia narrat ad ignem,
Ridebat circum tota caterva focum.