1. ad Alexandrum Farnesium cardinalem

FARNESI, pater omnium leporum,

Hos tibi lepidissimos poetas

Dono, tempora quos tulere nostra,

Fortunata nimis, nimis beata

5

Nostra tempora, quae suos Catullos,

Tibullos, et Horatios, suosque

Marones genuere. Quis putasset,

Post tot saecula tam tenebricosa,

Et tot Ausoniae graves ruinas,

10

Tanta lumina tempore uno in una

Tam brevi regione Transpadana

Oriri potuisse? quae vel ipsa

Sola, barbarie queant fugata

Suum reddere literis Latinis

15

Splendorem, veteremque dignitatem.

Salvete, o decus, o perennis aevi

Nostri gloria, candidi poetae,

Quos novem in tenero suo sorores

Nutrivere sinu, suoque digna

20

Choro Castalio loqui dedere.

Vos, et carmina vestra sempiterno

Vrbes Italiae colent honore.

Vos et Gallus, Iberque bellicosus,

Et Germania docta, Sarmataeque

25

Mirabuntur, et ultimi Britanni;

Erit dum Latiis honor Camoenis.

Quin ultra Oceanum, alteroque in orbe

Vos discent populi, quibus redit lux

Aurora exoriente, cum nigrescit

30

Aer iam tenebris sub axe nostro;

Nam (mirabile dictu!) in iis quoque oris

Nunc linguae studium viget Latinae.

At tu, floscule Romuli nepotum,

Quem Phoebus pater, et Minerva doctis

35

Certatim artibus expolire gaudent,

ALEXANDER, habe tibi hunc libellum

Venustum, lepidum; tuasque laudes,

Istis quae celebrantur a poetis,

Aeternas fore scito; nam manebit

40

Aeterno aureolus libellus aevo.

 

2. ad Vbaldinum Bandinellum de liberalitate
Guidi Ascanii Sfortiae cardinalis

VBALDINE, tuo sodali amate,

Potest quantum ab amico amari amicus,

Munus hoc mihi da, tui ut patroni

Divini iuvenis manum osculeris

5

Meo nomine, maximasque grates

Agas, quod decumas mihi quotannis

Pro sua eximia benignitate

Remittit, licet ipse nec salutem

Eum more clientium bonorum,

10

Nec quidquam faciam, queat quod ipsum

Admonere, meam ut velit benigna

Mente pauperiem iuvare. Nempe hoc

Magnus SFORTIADES movetur uno,

Quod me nec putat improbum, nec esse

15

A Musis alienum, amore quarum

Ardet maximo, ut omnium est amator

Ardentissimus elegantiarum.

Quare cum nequeam invenire verba

Infantissimus omnium poeta,

20

Quae tantis meritis rependam; amice

Disertissime, quod supra rogavi,

Id quaeso facito, tuique vive

Semper Flaminii memor, valeque.

 

3. ad Laelium Torellum

Quod me diligis, et soles libenter

Adiuvare tuos, TORELLE, amicos,

Quid per te cupiam impetrare, dicam.

Est consanguineus mihi, peritus

5

Legum, nec senio gravis, nec idem

Admodum iuvenis, disertus autem,

Et forma egregia: ter ille iura

Galliae populis dedit Togatae,

Cum praetor foret, optimamque famam

10

Collegit sibi rem optime administrans.

Quod si nunc opera tua licebit

Ipsi dicere ius in urbe vestra,

Et me perpetuo tibi obligaris,

Et tua pariter benignitate

15

Rem dignam facies, facillimamque

Illam mehercule; quando consecutus

Id virtutibus es tuis, ut amplum

Iampridem imperium tibi regendum

Cosmus tradiderit, decus perenne

20

Cosmus Tusciae, et omnium Italorum;

Quo regnante fides, bonique mores,

Et doctae rediere Musae ad Arnum.

 

4. ad Hieronymum Turrianum
de morte Victoriae Columnae

Cur desiderio modum, et dolori

Me vis ponere, TVRRIANE? acerbo

Cui VICTORIA fato ademta, quae me

Non minus quam oculos suos amabat:

5

Qua nihil veniens ab ultimo Indo

Clarius, meliusve Sol videbat:

Cui mens candida, candidique mores,

Virtus vivida, comitasque sancta,

Caeleste ingenium, eruditioque

10

Rara, nectare dulciora verba,

Summa nobilitas, decora vultus

Maiestas, opulenta, sed bonorum

Et res, et domus usque aperta ad usus.

Illa carminibus suis poetas,

15

Quotquot saecula multa protulerunt,

Longe vicerat; illa vincit omnes,

Sive flebilibus modis maritum

Exstinctum decorans sepulcro ab imo

Summa ducit in astra, sive regi

20

Caelitum, Vnigenaeve Regis hymnos

Filio canit: illa vel canendo

Ventos sistere, fluminum morari

Impetus, poteratque leniores

Tigres reddere mitibus columbis.

25

At tu, surdior Hadriae procellis,

Immitissima Mors, manum rapacem

Illi es iniicere ausa: Mors acerba,

Tu Solem Italiae suum abstulisti.

Sed nil proficis; en meae COLVMNAE

30

Fama sidere clarior refulget;

En VICTORIA, caelitum beata

Vita nunc potitur, vagique Solis

Sub se lumina cernit, ipsa Sole

Multo splendidiorque, pulchriorque.

35

Ergo flebilibus modum querelis

Iam iam, candide TVRRIANE, pono,

Ne plorem mihi inique amicus illam

Quae laeto celebranda versu, et ipsi

Addenda est numero beata divum.

 

5. Ad Gregorium Cortesium cardinalem

CORTESI venerande, si quid umquam

Incensae officio rogationes

Apud te valuere, ne recusa

Gregi adscribere candido tuorum

5

Robertum, unanimem meum sodalem,

Florentem ingenio, fide, pudore,

Et Graece optime, et optime Latine

Scientem, iuvenem pium, elegantem,

Seu iuncto pede, seu velis soluto

10

Doctum scribere, tam tui colentem,

Quam qui maxime, et omnium bonorum

Dignum amicitia. Ergo, mi patrone

Magne, quod petimus, sine impetrare.

Sic tibi Deus optimus senectam

15

Concedat viridem, diuque laetum

Servet; sic homines tuae supremae

Virtuti tribuant pares honores.

 

6. ad Stephanum Saulium

Candidissime Gratiarum alumne,

Ne carus tibi sim, nec ulla signa

Amoris mihi mutui rependas,

Ni te plus amo, quam solet tenella

5

Vnicam genitrix amare natam.

Nec mirum; quid enim potest amore

Tuo dulcius esse? vel quis ullo

Fuit tempore dignus aeque amari?

Honores alius sequatur, auri

10

Acervum cumulet nitentis: ipse

Sim beatior omnibus beatis,

Annuant modo caelites, ut una

Tecum vivere, tecum obire possim,

Iucundissime SAVLI, honore, et auro,

15

Et cara mihi carior salute.

 

7. ad Vlyssem Bassianum

VLYSSI, mea Musa, dic salutem,

Non illi dea quem Calypso amavit,

Sed quem Pierides amant amore

Quo iam tum lepidum Catullum amabant,

5

Cum tenellulus Aonas petivit

Montes, et meditans opaco in antro

Mentes virginei chori tenebat.

Dic incredibili ipsius videndi

Me desiderio peruri, acerba

10

Vt non acrius intimas medullas

Mihi febris adurat. Ipse quando

Viset languidulum? suaque dulci

Me solabitur allocutione?

Nec eum lupa nutriit, nec ursa,

15

Sed comis pater, et puella mitis;

Cur ergo rigida aesculo, Hadriaeque

Durior scopulis, meique morbi

Tam securus abest? an ille nondum

Rescivit, mea lectulo cubare

20

Membra torrida? sic profecto, sic est.

Quare dic iuveni, Camoena, caro,

Confestim veniat, fidesque secum

Afferat. Volo leniat furentem

Febrim, ut Orphea belluas, et iram

25

Cerberi, Eumenidasque saevientes

Mollivisse ferunt lyra canendo.

 

8. ad Galeatium Florimontium Philalethem

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

Est brevis via, saepiusque dicis,

Cras ad vos veniam, boni sodales;

Nec venis tamen. An putas licere

5

Amicis dare verba? nos pudendum,

Et contra officium, tuoque bello

Id cognomine prorsus arbitramur

Indignum. Hoc nisi vis inepte abuti,

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

10

Remiges Ithaci vagantis olim

Lotos detinuit Libyssa in ora,

Vt mulctralibus haeret usque et usque

Musca lactis amore: te, beate

Senex, quae retinet domi voluptas?

15

Ecquid delicias tuae Suessae

Praefers deliciis meae Casertae?

Deliras, GALATEE, nam Suessa

Longe pulchrior est amoeniorque

Campanae regionis hic ocellus;

20

Quem Iocis comitata, Gratiisque

Venus, posthabita Gnido, Paphoque,

Semper incolit, et suos amores,

Suas delicias fatetur. Ergo

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

25

Hic sol splendidius nitet, Favoni

Spirat mollius aura, suaviorem

Fert rosam, et violam benigna tellus:

Hic est dulcior uva, dulciores

Ficus, et pepones: oliva bacas

30

Non solum patriae tuae, sed ipsum

Venafrum superare gaudet. Ergo

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

Ecce caseolos tibi recentes,

Atque haedos geminos Hyella donat,

35

Formosissima caprimulga, Pani

Non impar caprimulga, sive cantat,

Seu levi calamo terit labellum.

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

En hospes meus, optimus Caserta,

40

Quo Campania terra gloriatur,

Iam desiderium tui morantis

Nequit ferre; puella sic amantem

Votis, ominibusque, lacrimisque

Absentem vocat. Ah tuum Casertam

45

Ne, quaeso, cruciare perge. Sed iam

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

Is quidem impatiens morae molestae

Ad te iam properasset, aegra membra

Ni vis debilitaret ipsa morbi:

50

Et tu tam diu abesse sustinebis?

Qui sola potes allocutione

Febrim pellere candido sodali.

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

Non Phoebus, mihi crede, filiusve

55

Phoebi cantibus hunc levarit, herbis

Aut salubribus, aeque ut ipse vultu

Iucundo, et lepida dicacitate.

Ergo si tibi cura cari amici est,

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

60

Te vocat domus ipsa, quam solebas

Iocis, et salibus, facetiisque

Tuis exhilarare: te loquaces

Lymphae, te vocat hortulus venustus,

Tuae tam memor irrigationis,

65

Quam lactis memor est tenellus infans.

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

Non pandunt nitidae rosae per agrum

Formosos calathos, hiare tardant

Flores luteolique, caerulique, et

70

Albi, et purpurei; suos honores

Agellus tibi scilicet reservat.

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

Si venis cito, carminum libellum

Ostendam tibi, quem legens putabis

75

Te vesci ambrosia, et tibi repleri

Ora nectare. Sin mea procellae

Ferunt irrita verba, mox iambos

Exspecta horribiles, amariores

Felle, absinthio, et omnibus venenis,

80

Quotquot Thessala nutrit ora, quotquot

Ponti terra creat. Sed eia age eia

Huc ades, GALATEE, quid moraris?

 

9. ad Bernardinum Maphaeum,
et Antonium Mirandulam
de Alexandro Farnesio cardinali

Gaudete, o lepidi mei sodales,

Omni iam posito timore, venit

Tandem nuntius optimus, patronum

Salvum, et incolumem redire nostrum,

5

Quem rumor malus Italas per urbes

Divulgaverat esse iam dolore

Confectum lateris, malaque febri,

Dum cinctus legionibus Latinis

Petit Vindelicas tremendus oras.

10

At tibi male sit, moleste rumor,

Qui nos sollicito diu timore

Vexasti. En cito patriam reviset

ALEXANDER, et omnium Quiritum

Plausus, gaudia, gratulationes

15

Laetus excipiet; manusque caras

Nobis iam dabitur deosculari.

O pulcherrime Sol, tuo nitente

Curru fer cito moenibus Quirini

Hunc diem niveum, et nimis beatum.

 

10. ad Hieronymum Seripandum

Commendo tibi, SERIPANDE magne,

Gulielmum, hominem pium, eruditum,

Et candore animi parem columbae,

Doctum praeterea utriusque linguae;

5

Quodque existimo pluris aestimandum,

Pauperem iuvenes tamen docentem.

Gratis pauperie mala gravatos.

Illum Graecia magna procreavit

Antiqua probitate, moribusque

10

Dignis Pythagora virum, tuaque

Dignum amicitia: idque ita esse, certo

Sciens, hunc tibi, magne amice, dono,

Virtutique tuae dico. Nec alter

Cliens aptior est tibi, nec ipse

15

Patronum inveniat sibi aptiorem.

 

11. ad Ioannem Casam

Disertissime CASA, quem libellum

Legendum dederas mihi, relegi

Saepe ac saepius, et tamen legendi

Is desiderium mihi reliquit.

5

Nec mirum; siquidem tuus libellus

Tam doctus, numerosus, elegansque est,

Vt scriptus videatur aureo illo

Saeculo Ciceronis, atque ab ipso

Divino Cicerone. Nec profecto

10

Vivet iste minus diu libellus,

Quam libri Ciceronis. Ergo, CASA

Disertissime, perge, saeculumque

Nostrum orna aureolis tuis libellis.

 

12. ad Matthaeum Dandulum

O brumae mihi Vere amoeniores,

Quibus, DANDVLE care, te fruebar,

Antequam Latium petissem, et Vrbem!

Cum subit mihi candidarum imago

5

Illa noctium, et ille propter ignem

Sermo dulcis, et Attico lepore

Conditus, lacrimae effluunt ocellis,

Vt rivus pluvia frequenti abundans;

Nec quidquam mihi suave iam videtur,

10

Aut videbitur, usque dum redire

Ad carum hospitium tuum licebit,

Quod Phoebus pater, et novem sorores,

Et virtus celebrant, fidesque, honorque.

At donec procul a tuis ocellis

15

Me tenent superi parum faventes,

Ne, quaeso, pigeat meum dolorem

Te iocis relevare literarum.

Quamquam te patriae, imperique magni

Cura distinet, est tamen laborum

20

Quies, ingenuoque sunt (opinor)

Isthaec seria temperanda lusu.

 

13. ad Aloysium Priulum

Dum Canicula fervidis fatigat

Vos caloribus, ipse valle opaca

Sedens propter aquam nitentem amoeni

Mesuli, placido fruor tepore

5

Veris: attamen hoc, Priule, dicam,

Et dicam sine fraude, malim aduri

Ardenti Libyae, Indiaeve ab aestu,

Quam magni alloquiis carere Poli,

Qui virtute sua, suoque miro

10

Cepit sic animum meum lepore,

Vt illo sine mella amara, soles

Obscuri, nivea atra, ver amoenum

Horridum mihi sit, diesque longo

Anno longior. Ergo sic habeto,

15

Vt primum potero explicare quae nunc

Me negotia distinent redibo

Ad vos Pegaseo ocyor volatu.

Quod negotia si mihi facessent

Haec negotium, et expedire nodos

20

Istos non dabitur brevi, relictis

Nodis, atque negotiis revertar;

Nam tanti nihil est, velim ut carere,

Frater optime, te, meoque Polo.

 

14. ad Donatum Rullum

RVLLE candide, et omnium virorum

Humanissime, quos abhinc trecentos

Annos Appula terra procrearit,

Quod me perpetuis, meosque amicos

5

Iuvas officiis, tuaeque semper

Domus hospitium mihi est apertum,

In hoc eximiae benignitatis

Clarum das specimen; tibique grates

Ago, maxime, maximas, amice,

10

Tantis pro meritis, agamque semper,

Atque habebo; referre namque, ut opto,

Nec licet modo, nec licebit umquam.

At quod nuper amore nostri es ausus

Tentare, et facere aeque amanter, ac si

15

Tibi filius, aut pater fuissem,

Id vero et mihi, et omnibus videtur

Tam magnum, ut tibi debitas referre

Non possim, aut agere, aut habere grates;

Non si quidquid ubique gratiarum est,

20

Habere, atque agere, et referre possim.

 

15. ad Iacobum Peregrinum

Iucundissime amice, cras Tridento

Discedam cupidus tui videndi:

Verum ut commodius loquamur, et ne

Interpellet amicus hic, et ille,

5

In tuo volo te Povilliano

Convenire. Videbis ipse, ne quis,

Linum praeter, ibi adsit: hunc adesse

Non solum, PEREGRINE, non recuso,

Sed summe cupio; est enim modestus,

10

Et doctus iuvenis, mihique amicus

Quam qui maxime. Item cavebis illud,

Ne convivia sint Apiciana.

Adsint pullus, et haedus, et recentia

Ova, illique sales tui, quibus nil

15

Vsquam salsius, elegantiusve est.

Haec si, inquam, affuerint, tuum sodalem

Iucunde accipies, nimisque laute:

Nam convivia sumtuosa peius

Morte vito: iocos, facetiasque

20

Sector mirifice; tuasque regum

Verbis praefero collocutiones.

Haec ex tempore carmina exaravi,

Cum Morilla repente, si quid ad te

Vellem, quaereret: at brevi, favente

25

Deo, plurima seria, et iocosa

Coram. Nunc vale, et optimam sororem

Meo nomine plurimum saluta.

 

16. ad Ferandum Brancatium

Tune Flaminii putas, FERANDE,

Effluxisse animo tuum leporem,

Carumque hospitium? ante vel propinquo

Nabit Pausilypus mari, vel unda

5

Sebethi refluens suos adibit

Fontes, pectore quam meo recedat

Imago tua dulcis. Atra sensus

Cum mors abstulerit mihi, manebit

Illa infixa animo; tuamque semper

10

Virtutem meminisse me iuvabit.

Quod si vota mea audiunt benigni

Caelites, adero brevi; nec ulla

Iam res Flaminium hospiti benigno

Avellet: domus una, et una mensa

15

Copulabit utrumque, dum suprema

Dies separet. Interim valebis,

Nil plane dubitans, FERANDE, rebus

Me tuum omnibus anteferre amorem.

 

17. ad Petrum Carnesecum

O dulce hospitium, o lares beati,

O mores faciles, o Atticorum

Conditae sale collocutiones,

Quam vos aegro animo, et laborioso,

5

Quantis cum lacrimis miser relinquo!

Cur me saeva necessitas abire,

Cur vultum, atque oculos, iocosque suaves

Cogit linquere tam venusti amici?

Ah reges valeant, opesque regum,

10

Et quisquis potuit domos potentum

Anteponere candidi sodalis

Blandis alloquiis, facetiisque.

Sed quamquam procul a tuis ocellis,

Iucundissime CARNESECE, abibo

15

Regis imperium mei secutus,

Non loci tamen ulla, temporisve

Intervalla tuos mihi lepores,

Non mors ipsa adimet. Manebo tecum,

Tecum semper ero, tibique semper

20

Magnam partem animae meae relinquam,

Mellite, optime, mi venuste amice.

 

18. ad Vbertum Folietam

Ibis ad patriae lares beatos,

Et desiderium tui relinques

Maximum unanimi tuo sodali.

Nam quo tempore nostra cara coepta

5

Est amicitia, ex eo medullis

Mihi carior es meis, erisque,

Sensus dum mihi erit amoris ullus,

Propter ingenium tuum, tuosque

Mores, et studia artium bonarum,

10

Et stylum Cicerone paene dignum,

Et plane Cicerone mox futurum,

Vitalis modo sis, VBERTE, dignum.

Ibis tu procul, et tamen manebis

Meo in pectore fixus, et iuvabit

15

Idem credere de tuo in me amore.

Quod te per lacrimas, amice, amaras,

Quae fluunt oculis tuis, meisque,

Per si qua est tibi cura nostri, id oro,

Cito Vrbem repete, et tui miselli

20

Sodalis miserere, quem relinquis

In luctu, et tenebris tuo recessu.

 

19. ad Marium Bandinum

Quod sum pollicitus tibi, futurum

Me tecum cito, id exsequar diebus

Paucis, si mihi faverint benigni

Caelites: reliquom est, ut ipse in urbe

5

Interim maneas, agellulumque

Tuas delicias sinas valere,

Vsque dum veniam, tuoque dulci

Fruar colloquio, facetiisque.

Nec Germanicus absit, ille bellus,

10

Et doctus puer, optimoque patre

Dignus filius: hic mihi trecentos

Versus Maeonidae volo Maronis

Explanet varia locutione.

Tu Germanica bella, Caesarisque

15

Narrabis mihi clara facta, quorum

Ipse non quotacumque pars fuisti:

A me carmina Davidis, Tridenti

Expressa accipietis; et iuvabit

Hymnos dicere versibus Latinis.

20

Decem continuos dies manere

Tecum cogito; eaque lege tantum

Vtar hospitio tuo, morari

Ne plus quam volo, sit mihi necesse;

Quod iam praemoneo, satis superque

25

Amoris violentiam, impetumque

Tui cognitum habens. Sed audi, amice,

Quam bonam hospitibus bonis Homerus

Legem sanciat: Hospitem caveto,

Hospes, neve manere, neve abire

30

Cogas: in vitio pari est uterque,

Vrgentem remorans, morantem adurgens.

Hoc viros decet elegantiores

Praeceptum memori tenere mente,

Nec umquam violare. Tu, venuste

35

MARI, dum venio, vale, meoque

Fratrem nomine candidum saluta.

 

20. ad Ludovicum Strozzam

STROZZAM Flaminius suum salutat

Benaci liquidam iacens ad undam

Sub myrto beneolente, dum superba

Terit limina principum misellus

5

STROZZA. Tu ne molesta in urbe semper

Inclusus, variis agri beati

Numquam deliciis fruere? numquam

Ruris gaudia noveris? miselle,

Rumpe obstantia claustra, rumpe lentas

10

Moras, si sapis, optimumque amicum

Vise. Hic Vergilium tuum, meumque

Catullum vacui legemus. Hic tu

Cultis versiculis canes amoenos

Hortos, et vitrei lacus decentes

15

Nymphas: me cithara bonum Gibertum

Iuvat dicere, cuius hic agellus

Mihi munere partus. Hunc agellum

Ille donat habere, quo nec alter

Baccho, et Palladi gratior, nec alter

20

Musis otia, et abditos recessus

Praebet commodius. Modo haec benigni

Faxint propria dona di, talenta

Croesi despicio, Midaeque acervos.

 

21. ad Petrum Victorium

VICTORI, tibi plurimum fatemur

Nos debere, quibus tuo labore

Hic Aristotelis libellus artem,

Et mysteria rhetorum recludens

5

Explanatur ita apte, et eleganter,

Vt quem aegre unus, et alter eruditus

Intellexerat ante, ineruditi

Te docente queant labore nullo

Tunc intelligere. Ergo iure cuncti

10

Indocti simul, atque docti amamus

Te de hoc munere, maximasque semper

Labori tuo, et eruditioni,

Rhetor maxime, gratias agemus.

 

22. ad Antonium Massam

Etsi Sulpiciis, Catonibusque

Non cedis gravitate, nec patroni

Vllius celebrat domum perinde

Ac tuam populus, tamen caveto

5

Ne supercilio nimis severo

Lusus molliculos meae Camoenae

Spernas, optime MASSA; nam Platonis,

Quo nemo gravior fuisse fertur,

Exstant carmina melle dulciora,

10

Quae summa faciebat is senecta,

Non semper studiis vacans severis.

Et noster quoque Tullius solebat

E foro rediens laborioso

Versus scribere delicatiores,

15

Vt curis animum gravem levaret.

His auctoribus, ut reor, licebit

Nugas Flaminii legas ad ignem,

Cum te garrula turba liberorum

Dicendi nimio labore fessum

20

Ad iocos vocat, et leves cachinnos.

 

23. ad Carolum Gualterutium

Quas agam tibi gratias, quibusque

Verbis, CAROLE? qui mei negoti,

Duri, Iuppiter! et laboriosi,

Procurator, ad exitus secundos

5

Rem tam commode, et apte, et expedite

Duxisti, ut videare par agendis

Rebus Mercurio Iovis ministro,

Quem deum ingenio, eloquentiaque

Omnes vincere, praedicant poetae.

10

Ergo, candide amice, dum laboras

Pro me quotidie, otio ipse dulci,

Cupitoque fruor Casertae in agro,

Qui pulcherrimus omnium locorum

Iure dicitur. Hic bonas precabor

15

Musas, ut faciant tibi poema,

In quo nomen, honos, tuaeque laudes

Vivant innumerabiles per annos.

 

24. ad Basilium Zanchum

Iudex candide carminum meorum,

Quamquam gratulor et tibi, et faceto

Arcellae, quod amore iuncti, et una

Domo, vivitis optime, ac beate,

5

Tamen, si licet intimo sodali

Verum dicere, nec tacere quidquam,

Quod absis, doleo, tuique ferre

Vix desiderium queo; nec illo

Torquetur minus optimus Priulus:

10

Nam dulcis tua Musa, comitasque,

Et rara probitas, fidesque utrumque

Sic incendit amore, vita acerba

Te sine ut videatur, olim utrique

Iucundissima quae solebat esse

15

Te praesente. Quid ergo, care ZANCHE,

Agendum? an tibi suadeam, relicto

Arcella ut redeas? meumne tanti

Commodum faciam, et Priulum, ut illi

Cui plus debeo paene quam Priulo,

20

Sic incommodem iniquus? immo, amice,

Arcellam cole, ama, nec unguem ab ipso

Latum, quaeso, recede; quippe inani

Nos desiderio, tui atque amore

Vel tabescere malo, quam carere

25

Suis deliciis venustum amicum.

 

25. ad Franciscum Turrianum

Per tui Ciceronis, et Terenti

Scripta te rogo, TVRRIANE docte,

Vt postridie adhuc rubente mane,

Cum foecundat humum decorus almo

5

Rore Lucifer, exiens Giberti

Domo ad me venias equo citato,

Ne tibi igneus antevertat aestus.

Hic fontem prope vitreum sub umbra

Formosi nemoris tibi parabo

10

Prandium Iove dignum. Habebis et lac

Dulce, et caseolum recentem, et ova,

Et suaves pepones, novaque cera

Magis lutea pruna. Delicatos

Addam pisciculos, nitens salubri

15

Quos alit mihi rivulus sub unda.

Ad mensam vetulus canet colonus

Iocosissima carmina, et coloni

Quinque filiolae simul choreas

Plaudent virgineo pede. Inde ocellos

20

Vt primum sopor incubans gravabit,

Iucundissime amice, te sub antrum

Ducam, quod croceis tegunt corymbis

Serpentes hederae, imminensque laurus

Suaviter foliis susurrat. At tu

25

Ne febrim metuas, gravedinemve;

Est enim locus innocens. Vbi ergo

Hic satis requieveris, legentur

Lusus Vergilii, et Syracusani

Vatis, quo nihil est magis venustum,

30

Nihil dulcius, ut mihi videtur.

Cum se fregerit aestus, in virenti

Convalle spatiabimur; sequetur

Brevis coena; redibis inde ad urbem.

 

26. ad Romulum Amasaeum

Sic te, ROMVLE, copia beata

Fandi, et omnigena eruditione

Vincat Pompilius tuus; benignus

Sic te sospitet inter arma, divum

5

Rex, oro, mihi mitte crebriores

Posthac litterulas; nec ullus umquam

Tabellarius huc equis citatis

Currat Vindelica profectus ora,

Quin epistolium tuo sodali

10

Afferat. Neque tu, quid ipse Caesar,

Quid Germania Caesari resistens

Castris oppositis gerat, labora

Mihi scribere. Nec quid ipse Caesar,

Nec Germania quid gerat, laboro

15

Scire: unum hoc mihi nosse, amice, cordi est,

Vt Farnesius inclytus laborem

Durae militiae ferat. Valere

Ipsum dic; nihil amplius requiro.

 

27. ad Adamum Fumanum

Cum, FVMANE, tuus, meusque nuper

Scripsisset mihi Turrianus, omnes

De tua medicos salute parvam

Iam spem habere, dolor meam occupavit

5

Sic mentem, ut fugeret quies ocellis,

Nec flendi modus ullus esset. Ergo

Tam bonum mihi mors acerba amicum,

Prima surripiet iuventa? amicum,

Quo nec candidior fuit, nec alter

10

Erit; cui dederat loqui rotundo

Ore pulcher Apollo, sive Graecos

Versus conderet ille, seu Latinos.

Haec, et quae dolor improbus querenti

Suggerebat, amice, sum locutus,

15

Vix parcens superis. Sed ecce laeta

Venit littera nunc, tuae salutis

Felix nuntia, qua meum revixit

Cor, ut flosculus igne semiustus

Solis, quem reficit benigna Luna

20

Rore frigidulo. Nec ulla mater

Natum depositum videns deorum

Dono restitui, magis triumphat

Gaudio. Bone Iuppiter, benigno

Quem tu numine ianua rapacis

25

Nunc Orci eripuisti, eumdem eodem

Serva numine plurimos in annos.

 

28. ad Bonifacium Bivilaquam

De me ne male sentias, amice,

Quod te visere proximis diebus

Cum proclive foret facillimumque,

Id tamen minime egerim. Per agros

5

Tuos, et medios quidem ambulavi

Ad Camillum adiens meum; sed, oro,

Qua possem ratione suspicari,

Agros esse tuos, tuamque villam,

Quam vidi procul eminentem? amice

10

Candidissime, tale si quid umquam

In mentem mihi venit, aut venire

Quivit, mente tua effluam, meique

Fias nominis immemor, nec umquam

Iucunda amplius allocutione

15

Digneris tenerum tuum sodalem;

Quod foret mihi acerbius vel ipsa

Morte, sive quid esse morte acerba

Potest saevius. Est enim leporis

Tanta vis tui, et intimas medullas

20

Ita incendit amore, ut ardeam aeque

Totus, ac iuvenis decore capta

Virgo candida suscitantis imo

Flammam in pectore, quam nec imber alto

Caelo praecipitans, nec ulla iam quit

25

Vnda exstinguere; non si amara Tethys

Ardentem Oceani obruat procellis.

 

29. ad Christophorum Longolium

Dum tu Naugerio, optimoque Bembo,

LONGOLI, frueris, tuique Tulli

Laudes aequiparare tendis; ipse,

Vbi molibus arduis ad astra

5

Se tollit Genua, hortulis amoenis

Abditus Stephani mei tuique,

Nunc Aristotelis lego libellos,

Caelestem sapientiam, virique

Mirans ingenium: modo ad Catulli

10

Dulces versiculos relapsus, inter

Argutas volucres cano sub umbra

Silvae lauricomae iacens: modo ipse

Ludo carmina, qualia in Lycei

Nigris saltibus Arcades canebant,

15

Antequam fera gens profecta ab oris

Incultae Scythiae procul Menalcas,

Tityrosque fugaret. Ipse vero

Saulius, tua dum laborat ire

Per vestigia, Tullium urget, uno

20

In illo stupet, et nimis beatum,

LONGOLI, putat esse te, benignus

Cui dat Iuppiter esse tam propinquum

Scriptori egregio. Ast ubi remisit

Aestus, nec querulis sonant cicadis

25

Arbusta amplius, igneusque iam Sol

Abit, nos pelagi propinqui ad undam

Imus. Hic scopulo sedens uterque

Pisces captat arundine, et videre

Cymbas purpureo mari volantes

30

Iuvat. Flaminii tui, tuique

Sauli, candide amice, vita qualis

Sit, vides: ea si placet, venito,

Et vitae cumulum addito beatae

Tui Flaminii, tuique Sauli.

 

30. ad Dominicum Saulium

Quod virtus tua maxima invidorum

Telis obiicitur, dolere, SAVLI,

Numquam desino pro meo vetusto

In te amore, tuaque perpolita

5

Doctrina, et bonitate singulari:

Idem gratulor intuens tumultu

In tanto placidam tuam quietem,

Dum mente intrepida impetum furentis

Fortunae toleras. Sed ipsa tandem

10

Innocentia vincet; et repulsis

Cernes criminibus tuam micare

Famam, ut nubibus hinc et hinc fugatis

Sol ardet radians nitente luce.

 

31. ad Petrum Carnesecum de Emanuele Chio medico

Di boni tua vota, CARNESECE,

Audivere: fugit siticulosa

Febris, et redit ad meos ocellos

Quies, et cibus incipit iuvare,

5

Et Bacchi minus est latex amarus;

Et, quod laetitias meas adauget,

Me Chius medicus fricatione,

Et victu tenui levat, remotis

Omnium medicaminum venenis,

10

Queis languentia membra deteruntur.

Ipse utrum melior, peritiorve,

Sit plane dubites: benigniorem

Non certe invenias, pecuniamve

Curantem minus. Et suis medetur

15

Aegrotis ita amanter, ut parentes

Aut nati, aut videantur esse fratres.

O Chium medicum bonum, atque suavem,

Et tibi, inclyte Coe, comparandum!

 

32. ad Philippum Gerium

Quid rerum geris, o venuste GERI?

Num cessas? tibi nil minus profecto

Convenit, bona quem Thalia parvum

In sinu erudiit suo, deditque

5

Vatum florea prata pervagantem

Versus fingere melle dulciores.

Quod si scribis, ut arbitror, tuumque

Moronum celebras, ad astra iustis

Ferens laudibus, aureosque mores,

10

Virtutesque viri paras in aevum

Aeternare, facis quidem quod est te,

Et tua pietate dignum: at illud

Indignum nimis, et nimis molestum,

Quod celas, neque me, ut soles, amice,

15

Oblectas lepida tua Camoena.

Quare per tuum Apollinem, tuamque

Musam, et Maeonidem sacrum, et Maronem

Oro, si quid habes, bono sodali

Mitte. Nil mihi gratius, magisve

20

Nostro feceris hercle amore dignum.

 

33. ad Octavium cognomento patrem

OCTAVI PATER, ad Viterbiensem

Secessum venias, rogamus omnes;

Polus, Parpalias, Priulus, ipse

Tuus Flaminius. Nec esse Romae

5

Tutum est, cum rapidus caniculari

Aestu Sol furit, et Viterbi in urbe

Iucundo fruimur tepore veris

Aestate in media. Nec ulla certe

Est salubrior ora, nec sodales

10

Tui habes, mihi crede, amantiores

Vsquam; te licet elegantiorum

Nemo non amet unice, colatque.

Cur ergo, PATER, huc venire cessas?

Num te illa innumerabilis librorum

15

Tenet copia curiosum? habebis

Et hic Graeca volumina et Latina,

Quae lassare valent decem otiosos

Plinios. Licet usque, et usque, et usque

Noctes, atque dies legas, ut hercle

20

Facis, (ne dubita) tamen novorum

Haud te deficiet librorum acervus.

Ergo rumpe moras, PATER venuste,

Mellite, optime, nec tuos sodales

Contemtos habe. Amore vinci ab ullo

25

In primis tibi turpe, quem fatentur

Exemplum memorandum amoris omnes.

 

34. ad Ludovicum Beccatellum

Si recte tibi, LVDOVICE care, est,

Gratias ago dis. At esse recte

Qui potest? brevis hora si quieti

Vix umquam datur, et bonis libellis,

5

Quibus nil tibi carius, salutem

Multam dicere cogeris, nec agri

Licet delicias tui videre.

Sed dic, optime amice, quis laborum

Tandem finis erit? vides capillum

10

Iam canescere, iam senecta frontem

Rugis incipit exarare, nec tu

Vivere incipis? an manum rapacem

Dum Mors iniiciat tibi repente

Exspectas? miser, ah miser, fugaci

15

Vitae consule, et Vrbe derelicta,

In tuo requiesce tandem agello.

 

35. ad Nicolaum Ormanetum

Quid, o candide amice, semper ista

Iuvat vivere in Vrbe, cursitando

Nunc per limina principum superba,

Nunc subsellia iudicum terendo?

5

ORMANETE, fugit levis iuventa

Ventis ocyor, et subit senectus

Curva, quam sequitur ferox tenebris

Mors operta; nec illius furorem

Arcet nobilium favor: clientem, et

10

Patronum rapit illa. Amice, quaeso,

Vive, dum licet, otioque dulci

Ruris elue amara civitatis.

Si gustare mei semel quietem

Agelli potes, et periclitari

15

Quam sit suave tumultuosa ab Vrbe

Semotum sibi vivere, otiosa

Numquam sit mihi vita, ni potentum

Fortunasque, domosque, gratiamque

Arbitrabere vix pili aestimandas.

20

Tunc dices: Nihil est profecto mirum,

Meus Flaminius quod esse laetus

Fortuna exigua, brevique censu

Audet, nil populi leves honores

Curans, nil rutilos Midarum acervos.

 

36. ad Raymundum Turrianum
de Francisco fratris eius filio

Venimus, bone TVRRIANE, ad Vrbem

Salvi, et incolumes, nec ulla passi

Viae incommoda; verum in Vrbe posthac

Salvi, et incolumes utrum futuri

5

Simus, nescio; nam tremit tumultu

Tellus Romula maximo: propinquat

Miles barbarus, et ferox minatur

Caedem, incendia; nec satis videmus

Tantorum effugium periculorum.

10

Sed cum multa animo meo recursent

Molestissima, nil ita ad dolorem

Accidit grave, ut hic videre fratris

Tui filium. Acerba sicne fata

Tulisse, ut puer hic ad Vrbem adiret

15

Isto tempore tam periculoso?

Mene, quod nimis ingravat dolorem,

Exstitisse profectionis huius

Auctorem? bone Iuppiter, malorum

Quidquid huic puero imminet, redundet

20

In meum caput, obsecro. Quid iste

Puer commeruit? puer bonarum

Cura Pieridum; puer Catullo

Suo municipi futurus olim

Par, aut maior. Et hunc, Apollo sancte,

25

Sines ludibrium esse barbarorum?

Huc ades, bone dive, seu fluenta

Xanthi, seu retinent amoena Cynthi

Te iuga; huc ades, o pharetra et arcu

Insignis. Fera fata si Quirini

30

Vrbem evertere destinant, misellum

Ah saltem puerum tuum, tuumque,

Oro, Flaminium tuere. Vterque

Est tuus famulus: uterque sese

A primis tibi dedicavit annis.

 

37. ad honoratum Fascitellum

FASCITELLE, quid otio in beato

Dictavit tibi roscidis sub antris

Musa candida? nil soles profecto

Vmquam scribere laurea corona

5

Non dignum. Ipse miser tumultuosa

Vrbe detineor: tibi benignus

Dedit Iuppiter in remoto agello

Latentem placida frui quiete,

Inter Socraticos libros, et inter

10

Nymphas, et Satyros, nihil profani

Curantem populi leves honores.

Verum, sive aliquid Marone dignum

Pangis, sive modis Horatianis

Iuvat ludere, quidquid est, sodali

15

Tuo mitte. Alii sibi, atque Musis

Scribant: tu cave, carmina occulas quae

Digna sunt medio legi theatro.

 

38. ad Blosium Palladium

Plurimam BLOSIO suo salutem

Dicit Flaminius malus poeta

Omnium lepidissimo poetae.

Quae tu carmina per iocum, atque lusum

5

Scripsisti ad Iovium bonum sodalem

Iucunde, lepide, facete, amanter,

Non sunt Flaminio malo poeta

Digna carmina, sed tuo Catullo,

Quo nil salsius, elegantiusve.

10

Nam nec tam similem suo gemello

Gemellum peperit venusta Leda,

Es tu quam similis tuo Catullo.

 

39. ad Ioannem Franciscum Binum

Quid Horto, bone BINE, qui solebat

Plura carmina quam rosas, et herbas

Olim fundere, contigisse dicam?

Cur ex garrulo, et eloquente factus

5

Iam sit Harpocrates. Tamen nec illi

Desunt lilia, nec rosae: ille grandes

Lactucas habet, ocymumque: tortus

Abundat cucumis, rubent ubique

Fraga: quin et apis levi susurro

10

Illum provocat ad canendum. At ipse,

Quasi grandine verberatus esset,

Aut fur omnia sustulisset, odit

Locum, et carmina; scilicet sequuntur

Mores et domini instituta, servi.

15

Dum tu carmina, BINE, amasti, et Hortus

Ipse carmina amavit: at simul tu

Lucrum versibus esse praeferendum

Putasti, Hortus item studet lucello,

Et se divitibus locat, merasque

20

Nugas carmina, ineptiasque ducit.

At tibi male sit, malum lucellum,

Musae pernicies, malum lucellum;

Tua certe opera bonis, facetisque

Horti carminibus diu caremus.

 

40. ad Bernardinum Maphaeum

MAPHAEE unanimis mihi sodalis,

Si quid de domini tui meique

Salute est tibi nuntiatum, amabo

Fac me participem; malamque curam,

5

Quae affixa interioribus medullis

Noctes atque dies edit misellum,

Aufer. Vindelicis enim feruntur

Nuntii lacrimabiles ab oris

De febri assidua, et periculosa

10

Farnesi. O nimium mihi molesti

Nuntii, mala tanta qui minantur!

Quod si quid melius tuae cupitae

Ferent litterulae, metumque tristi

Absterges animo, tibi rependent

15

Centum versiculos meae Camoenae,

Qui testentur ubique, dum licebit

Ipsis vivere, nil fuisse magni

Farnesi mihi carius salute.

 

41. ad Petrum Viperam

Fortunate senex, senex beate,

Quo te carmine praedicare possim?

Est domus tibi parva, sed supellex

Munda, lectulus elegans, tabellae

5

Quae suis oculos vel eruditos

Figuris teneant, cubiculumque

Ornatum satis, et satis librorum

Magna copia, qui bene, ac beate

Docent vivere, mensa pura, victus

10

Simplicissimus. Est tibi fidelis

Minister, vetulus sodalis idem,

Qui cum fallere tempus, et iocari

Soles suaviter; est enim facetus

Senex, blandus, amabilis, disertus.

15

Haec ad commoda tam beata magnum

Adiungit cumulum hortulus venustus,

Quem vel Corycius senex agello

Suo praeferat, omniumque dicat

Pater Nausicaae hortulorum ocellum.

20

Adde, quod viridis tibi senectus,

Quod mens candida, candidique mores:

Quod sestertia quinque ab Vrbe missa

Sunt satis tibi singulos per annos.

Abest ambitio, timorque leti,

25

Et quidquid miseram facit senectam;

Nam Deo pietas amica, vitae,

Et morti bona cuncta pollicetur.

Fortunate senex, senex beate,

Quo te carmine praedicare possim?

 

42. ad Hieronymum Bagium

Cum tot sustineas, BAGI, labores,

Tot negotia nostri amore, quidnam

Pro tantis meritis tibi rependam?

Vnum hoc scilicet, elegantiarum

5

Vt patrem omnium, et omnium leporum

Domi convenias, eique dicas

Meo nomine plurimam salutem.

Quis iste, unde, ubi sit, requiris? hic est

Optimus Galeatius, Suessa

10

Quem ferax genuit, tenent Penates

Nunc tuae patriae, et domum frequentat

Moroni egregii. Ille te benigne

Amplexabitur, ut meum sodalem.

Id primo; ast ubi vir bonus venustos

15

Et mores faciles tuos parumper

Gustarit, geret in suis ocellis

Tuo nomine te, nec alter illi

Erit carior; hinc senex habebit

Maximam mihi gratiam. Ipse, quidquid

20

Tibi debeo, persolutum abunde

Arbitraberis, et simul putabis

Me tuum insuper esse creditorem.

 

43. ad Marium Galeotam

Tune, docte MARI, tuo sodali

Potes consulere, ut suas ineptas

Nugas edat, et ora per virorum

Vagari sinat? Actione vestro

5

Me contendere vis? ego, inquam, amice,

Postquam is carmina tam venusta, tamque

Polita edidit, audeam libellos

Meos edere? nonne, quaeso, id esset,

Olori obstrepere anserem? sit ergo

10

Satis, si tibi, candidisque amicis

Lusus putidulae meae Camoenae

Ostendo. Nihil est mihi timendum,

Dum sese mea continet Camoena

Istis finibus: at venire in ora

15

Si vulgi audeat, ah nimis misellum

Tuum Flaminium! boni poetae

Quem Aquinum, Bavium, et sui venenum

Saecli, atque opprobrium esse praedicabunt.

 

44. ad Blosium Palladium

Leporum pater et facetiarum,

BLOSI candide, cernis, ut profundum

Tuis hendecasyllabis iocosis

Veternum excutias meae Camoenae?

5

Quae iam dedidicit loqui Latine;

Et pedes reperire, queis venusti

Currunt versiculi, sonosque dulces

Portant auribus eruditiorum.

At tu quidquid id est ineptiarum,

10

Quod mitto tibi, per tuam Turundam,

Per sales, ioca, tinnulos cachinnos

Festivae comites dicacitatis,

Per tuos, precor, Atticos lepores,

Ne prodire sinas in ora vulgi,

15

Iucunde, unanimis, venuste amice.

 

45. ad Ludovicum Canossam

Rogas ut veniam, CANOSSA, ad agri

Tui delicias, et eleganter

Describis mihi prata, villam, et hortos,

Et fontem, et fluvium, nemusque opacum.

5

Haec sunt maxima, maximeque possint

Quemvis allicere: at nihil profecto

Me tuo magis allicit lepore,

Et tua bonitate singulari;

Queis ita afficior, patrone magne,

10

Vt tunc denique vita cara, dulcis,

Vitalis mihi sit, tuis adesse,

Cum possum, alloquiis, daturque tecum

Coenare, et legere, et deambulare.

Ergo, si mihi di favent, omissis

15

Curis omnibus ad tuum volabo

Garzianum, ubi primum amabilis lux

Rebus reddere coeperit colorem

Die postero. Interim valebis.

 

46. ad Fabritium Brancutium

FABRITI optime, qui manu eleganti

Scribis carmina, quae Camoena dictat

Singulis mihi noctibus, quietem

Dum terris sopor irrigat, quid ipse

5

Quid pro te faciam? Deos rogabo,

Vt qui carior est tuis ocellis

Tibi Tullius, is suum in loquendo

Leporem, ingeniumque, copiamque

Inspiret tibi, nobilemque, et illam

10

Scribendi variam optimamque formam

Det effingere sic, ut esse cunctis

Tullius videare, Tullianus

Qui iure omnibus esse nunc videris.

 

47. ad Hieronymum Pontanum

Quod, HIERONYME, patriis ab oris,

Cornelique Foro procul remotus,

Nunc urbem maris incolo Hadriani

Reginam, modo Romuli superbas

5

Arces praefero, vel venusta rura

Casertae, nihil est profecto, cur me

Amantem patriae parum arbitrere.

Ante urbes alias, et ante me ipsum

Illam semper amavi, et usque amabo,

10

Dum sensum mihi caelites amandi

Concedent. Itaque ipsa magnitudo

Amoris facit, ut carere malim

Optata genitrice, quam videre

Illam armis, odiisque saevientum

15

Natorum laniatam. Acerba fata

Cives praecipites agunt, nec ulla

Tangit cura parentis efferatas

Mentes. Cur igitur colam paternos

Lares? num ut videam meis ocellis

20

Vias sanguine civium meorum

Manantes, et ubique tecta saevo

Igne ardentia? quin meas ad aures

Nefanda haec scelera, impiaeque caedes

Quando perveniunt, abire ad Indos,

25

Et ultra Oceanum opto, quo nec ipsum

Nomen dulce mihi, simulque amarum

Corneli penetret Fori, nec ulla

Ruentis patriae venire possit

Fama, quae mihi sic acerba, sic est

30

Taetra, atque horribilis, deos ut hercle

Noctes atque dies rogare pergam,

Vel servent patriam meam, vel ipsi

Dent mihi subita perire morte.

 

48. ad Vincentium Gerium

Ergo, candide GERI, abire certum est?

Tune, quem mihi luce cariorem

Fecerunt lepidi, bonique mores,

Abibis procul, et procul manebis

5

Semper? o mihi rem gravem, atque acerbam!

Cur, ah cur, superi, meos amicos

Aut exstinguitis, aut meis ocellis

Vivos surripitis? perire malim

Profecto, mala quam videre tanta.

10

I felix tamen, i, venuste GERI,

Et solare tuam bonam parentem,

Quae desiderio tui misella

Tabescit; nimium diu misella

Caret deliciis suis, facitque

15

Vota vix numeranda pro cupito

Filii reditu. Sed, o tenella

Mater, flebilibus modum querelis

Pone; iam venit, en venit venustus

Ad te filius, atque eum venustae

20

Virgini sociabis, et venustam

Videbis sobolem brevi, et iuvabit

Saepe dicere balba verba parvis

Anum cum pueris, puellulisque;

Et cum venerit hora iam suprema,

25

In nati gremio beata vitam

Finies, satis et super nepotum

In turba numerosa adhuc superstes.

 

49. Ad M. Antonium Faitam,
de morte Victoriae Columnae

MARCE, cui citharam dedit canorus

Apollo, citharam cape, aureumque

Plectrum, et Flaminii tui dolorem

Leva, quem capit ex suae COLVMNAE

5

Acerbo interitu. Hei mihi, COLVMNA,

Omnes laetitias meas ad unam

Exstinxti moriens! COLVMNA, morte

Tua, reddita vita leto amaro

Mihi tristior est; nec ulla cordi

10

Iam quies datur, ex quo acerba fata

Te mihi eripuere. O mearum

Curarum requies, tuo licebat

Dum sermone frui, tuisque sanctis

Aegram colloquiis levare mentem!

15

At tu, candide MARCE, si qua nostri

Tangit cura animum tuum, experire,

Num cantu citharae tuae sonorae

Infandos animi mei dolores

Temperare queas. Amice dulcis,

20

Paullisper recrea misellum amicum;

Sic Phoebus pater, et novem sorores

Ament te mage quam suos ocellos:

Sic cedat tibi magnus ille Arion,

Omni Nereidum choro stupente,

25

Quem pisces placido tulere ponto

Curva ad litora Taenari canentem

Lyra carmina eburnea, furentes

Quae maris requiescere procellas,

Et duros scopulos movere possent.

 

50. ad Tryphonem Bentium

O dentatior et lupis, et apris,

Et saetosior hirco olente, et idem

Tamen deliciae novem dearum,

Quae silvam Aoniam colunt, et idem

5

Amores boni Apollinis, quot, oro,

Epigrammata post meum recessum

Dictarunt, bone BENTI, et iste, et illae

Suis deliciis, amoribusque?

Nam quidam meus, et tuus sodalis

10

Tridento veniens, ait trecenta

Te vel plura Epigrammata incitatum

Plusquam Pierio furore nuper

Effudisse, quibus vel ipse cedat

Meus Naugerius, meusque Bembus.

15

Quae si sunt mihi nuntiata vere,

Plurimum tibi gratulor: sed idem

Irascor tibi non minus, quod isthaec

Celas Flaminium. Sed heus amice,

Num reddit furor iste te superbum? et

20

Nos vates minimi videmur esse

Indigni quibus haec legenda mittas?

Sed contra, furiose, sic habeto:

Musarum furor haud facit superbum,

Sed comem, et facilem. Vide ergo, BENTI,

25

Ne tuus furor iste sit cerebri,

Qui feros facit et malos poetas.

 

51. ad Hieronymum Fracastorium

FRASTORI venerande, cui medendi

Vsum pulcher Apollo, carminisque

Artem donat habere, nonne cernis,

Tuum Flaminium perire dira

5

Tabe? non recreat cibus misellum;

Non grata vigiles quiete ocelli

Teguntur: macie vides suprema

Corpus confici, ut umbra inanis esse

Iam plane videar; modisque miris

10

Pallor occupat ora; languidosque

Artus vix traho; nec iuvare possunt

Dulci carmine candidae Camoenae,

Nec blando alloquio boni sodales:

Ipsa sed mihi lux amara, et atrae

15

Noctis tempora sunt amariora

Felle, et Thessaliae malis venenis.

At tu, candide amice, vel sodali

Fer tuo auxilium, vel ipsa morbi

Si vis tabifici recepta venis,

20

Humanis opibus, magistrae et arti

Nescit cedere, carminum tuorum

Lepore advoca Apollinem, rogaque

Ne prima miserum sinat iuventa

Tam crudeliter interire. Cur ah

25

Cultorem patitur suum sub ipso

Flore aetatis abire moestum ad umbras

Pallentes Erebi? quid ergo prodest

Ipsi, et Aoniis suis puellis

Cuncta posthabuisse? quidve prodest

30

Vita puriter acta? nunc misello

Nunc o subvenias, Apollo sancte,

Et preces teneri tui poetae

Audi dexter. Opaca sive Cynthi

Vmbra, sive Heliconii recessus

35

Te tenent nemora aureo sonantem

Plectro carmina, quae beata lauri

Discit silva, ades o deum voluptas,

Ades numine dextro, et imminentem

Orcum iam capiti meo repelle;

40

Vt FRASTORIVS ob suum sodalem

Salvum et incolumem tibi rependat

Mille carmina, te canens, tuamque

Matrem, et virgineos tuae sororis

Mores, et studia, et pharetram, et arcum, et

45

Currum noctivagum aurea inter astra,

Quo se candida diva fert Olympi

Per campos, lavis ipse cum rubente

Fessas Oceano tuas quadrigas.

 

52. ad Hippolytum Atestinum cardinalem

Clara semideum propago avorum,

Romani decus inclytum Senatus,

O si praeteritam mihi iuventam

Di magni referant, oloris instar

5

Cum vox dulce sonans fluebat ore

Gaudens Aeolio sacrare versu

Heroum benefacta, non mehercle

Indictas sinerem tuas canendo

Laudes: te mea Musa dulcis omnes

10

Ferret per populos, tuumque nomen

Astris insereret. Sed alba utrisque

Serpens temporibus senecta cantum

Abstulit mihi, spiritumque, Phoebi

Munus, in vacuas fugavit auras.

15

Quare ne tenuem tuos honores

Iam factus nimium malus poeta,

Illos suspiciam, pater, silendo.

 

53. ad Laelium et Hippolytum fratres Capilupos

Fratres optimi, et optimi poetae,

Nec minus boni amici, et iidem amati

Ob mores lepidos, et elegantes

Amicis mage, quam suas puellas

5

Lascivi iuvenes amant, quid, oro,

Quidnam consilii datis? Solemus,

Vt fit, ludere versibus, remisso

Nonnumquam studio severiore.

Hos versus alii probant, eosdem

10

Improbant alii: ipse, utris habenda

Fides, nescio; sed fidele vestrum

Sequar consilium, boni sodales,

Quos docti merito huius eruditi

Aevi Quintilios solent vocare.

15

Ergo mitto mearum ineptiarum

Partem: vos legite, atque utrum relinquam

Hoc ludi genus, an sequar, monete.