Matteo Maria Boiardo pastoralia G 9

Testo base di riferimento: S. Carrai, 1996

Cura dell'edizione digitale: Cristina Zanatta

Altre sezioni


Hercules

 

Tytirus

Dulcia si quando nobis nunc carmina nymphae

Dicite, Pierides, nunc vestris vocibus Eglem

Prodere et arguto meditamur tollere cantu.

Eri mihi turbati siluerunt murmura ponti

5

Horridaque immitis posuerunt sibila venti.

Corydon

Quo te cantantem, quo te via ducit euntem

Tityre? Ni pigeat, comites cantabimus ambo.

Tytirus

Quam, mihi gratus ades, Corydon! Te nuper amoenas

Quaesitum ad ripas Situlae iam linquere saltus

10

Dilectos dudum, dilectaque carmina tristes

Dixerunt pueri: nunc quo tibi tendere cura est?

Corydon

Haec mihi quae geritur viridi sub tegmine pica

Herculis augustum didicit iam prodere nomen

Innumerosque canit duro sub rege labores:

15

Hanc domino ferimus, domino qui solus honores

Herculis egregios et nomina vera meretur.

Tytirus

Felices pueri quibus hoc sub principe tuta

Arva iacent! Non vos sinuoso vipera tractu

Alligat aut torvi violentia dira leonis

20

Exagitat trepidos, non vos rapit atra luporum

Ingluvies, tuti tondent sua prata iuvenci

Et tutae passim fontes et flumina circum

Pascuntur pecudes et gramina laeta capellae;

Vos quoque blanda quies viridique sub arbore somnus

25

Detinet ad placidas vicini fluminis undas,

Alite sub nivea magnoque sola Tonanti

Fertque refertque faces et turbida fulmina portat,

Et deus Herculeo tutatur nomine campos,

Nec tristes acies nec praelia dura timetis.

Corydon

30

Non alias virides maiori pondere ramos

Grandia suppositis traxerunt poma columnis,

Ante nec aut pecudes maiori candida partu

Pignora protulerunt, toties nec foeta capella.

Herculis adventu surgentia gramina campo

35

Creverunt, placidae placidis in montibus umbrae.

Illi notus ego, nobis sunt munera ab illo

Tigridis exuviae cinctumque virentibus olim

Hoc hederis baculum, nunc gestans aurea texta.

Tytirus

Magna dedit nec tanti, Corydon, te muneris umquam

40

Immemorem esse decet, non si tibi longa dabuntur

Saecula cornicis, vivacis saecula cervi.

Corydon

Tityre, tunc madido frondebunt cana decembri

Lilia, tunc gelidis rorabit nubibus ardens

Sirius et tardi properabunt claustra Bootae

45

Cum meus ille meo labetur pectore divus.

Tytirus

Si libet, hunc ambo pariter cantemus: et ille

Me quoque consimili nexu constrinxit amoris

Quantum non hederae vitem, non vitis amicam

Brachia fundentem quae circum amplectitur ulmum.

Corydon

50

Quid faciam? Princeps laudari dignus, at ingens

Gloria praecipuis iam dudum ornata triumphis

Cum subit, imbelles trepidant nova pondera Musae.

Tytirus

Incipe quae quondam prima te luce canentem

Sensimus arguti gelida de rupe Capelli:

55

"Plaudite, Hamadryades, viridique ex arbore sertum

Implicet errantes per candida colla capillos,

Nam meus Alcides patrias remeavit ad arces,

Plaudite, iucundo resonent sua littora plausu!"

Corydon

Non indigna petis, sed nobis tendere ad urbem

60

Est opus et domino ferre haec munuscula nostro;

Nunc etiam medio Titan subvectus Olympo

Tollitur et timeo ne longis tempora desint

Versibus, aut nigra rumpantur carmina nocte.

Tytirus

Est iter huc etiam nobis, nam poma favosque

65

Hos Mutinam ferimus: tecum veniemus ad urbem

Et, quando iuvenes ambo, cantemus euntes.

Corydon

Cantemus cecini dudum quae carmina dum me

Spectaret placido cantantem lumine princeps:

"Florida lascivi redierunt tempora veris

70

Et frondosa virent surgentis brachia silvae,

Picta colorato variatur gramine tellus

Puraque desertis decrescunt flumina ripis.

Nunc decet urgentes animi deponere curas

Et comptum varia crinem cohibere corona,

75

Nunc decet ad festas iuvenem lusisse choreas:

Sparge rosam et placidi veniant bona numina Bacchi!"

Vel quae iamdudum nymphis modulata canebam

Frigida qua celeris labuntur flumina Circae:

"Mollis Amor blanda perfusus membra quiete

80

Accubat et placidum suspirat naribus ignem,

Spicula nequicquam nullo custode sub alta

Fixa iacent pinu: celeres properate, Napaeae,

Ite simul, roseae Dryades, rapite arma suisque

Praelia temnentem puerum configite telis!"

Tytirus

85

Dum te rura tenent, Corydon, tibi numina fontis

Castalii varias vario de flore corollas

Texunt et liquida laudant tua carmina voce.

Corydon

Quid faciam? Semper ferulis componere vites,

Semper et adiunctis componere vitibus ulmos,

90

Errantes pecudes longis servare diebus,

Et piget et duro res vix toleranda labore est.

Sed procul ad veteris videor mihi compita quercus

Cernere equos equitesque: en aspicis? Ille superbum

Cornipedem vexans, cui splendet proxima Phoebo

95

Aurea caesaries, cui dulcia lumina fulgent,

Ille Sigismundus domini germanus; at ecce

Lux mea progreditur: ceu sidere purior omni

Lucifer aurato depellit nubila vultu.

En vicinus adest, pariter properemus ad illum.