Albertino Mussato epistole 7

Testo base di riferimento: E. Cecchini, 1985; J.-F. Chevalier, 2000

Cura dell'edizione digitale: Tiziana Brolli

Altre sezioni


Carmen, abhorrenti vatum figmenta Iohanni

      Vade libens, illi complacitura refer.

"Perlege," dic "venio placidi prolator honesti;

      Offendent oculos non mea dicta tuos.

5

Nunc prodesse volens, non delectare, per omnes

      Prudentum talamos gratificanda fero.

Interdum sacre refero monimenta Minerve,

      Incidit officiis et Venus apta meis.

Sacra cano, sacri celebrant cum sacra ministri,

10

      Fungitur obsequiis Virgo beata meis.

"Salve, sancta parens" et verba sequentia dico,

      Dicitur heroico cum sacra Missa pede.

Vespera sancta meis canitur solemnior ymnis,

      Placo dulcisonis numina summa metris.

15

Quidni? Divini per secula prisca poete

      Esse pium celis edocuere Deum.

Tecta quidem prime fudere enigmata genti,

      Non nisi compositis insinuanda metris.

Hique alio dici ceperunt nomine vates:

20

      Quisquis erat vates, vas erat ille Dei.

Illa igitur nobis stat contemplanda poesis

      Altera que quondam theologia fuit.

Dicitur Hebrei populi dux inclitus altum

      Versibus exametris conciliasse Deum.

25

Edidit heroica sua Iob lamenta camena,

      Assit Ieronimo si modo vera fides,

Placavitque Deum metrico Psalmista canore

      (Extat in Hebreis litera certa notis),

Sanctaque figmentis Salomonis cantica tantis,

30

      Si bene dispicias, tota poesis erit.

Invenere sacri quondam figmenta poete:

      Alliciunt animos mistica verba bonos,

Quos magis attentos facit admiranda poesis

      Cum secus intendit quam sua verba sonent.

35

Sic Salomon, reliqui sic et fecere prophete,

      Sic animos dictis exacuere sacris.

Nostra salus etiam, demissus ab ethere Christus,

      Nigmata discipulis dixit operta suis;

Claudebat magnos emissa parabola sensus,

40

      Namque erat a summis illa relata polis.

Gimnasiis olim studiis inventa poesis

      Altera iam pridem philosophia fuit,

Dogmata sub certis que tunc inclusa figuris

      Tradidit, exemplis verificata suis.

45

Traditio nostrum quevis probat optima fructum:

      Circue nostra memor litera quicquid habet.

Carmina primores mirantur nostra sophiste,

      Vlla vacant nostra nec sua scripta fide:

Summus Aristotiles et magni scripta Platonis

50

      Dicta probant nostris, que docuere, metris.

Tu quoque et hanc metodum qui sic adversus abhorres,

      Cur, age, despectas fomite sumis aquas?

Ius civile mei versus allegat Homeri;

      Si sapis, inde michi quod tenearis habes.

55

Nostra sed iratus iudex in crimina vertis

      Carmina, sublata qua potes arte fide,

Inducisque tuas studia in contraria leges

      Iuraque, causidico sed magis apta foro.

Antiqui lixas quidam dixere poetas

60

      A manuum iactu mobiliumque pedum,

Quos autore novo nostri dixere calephos,

      Qui mutant facies oraque torta movent.

Rident figmentis variis, ridentur et ipsi,

      Luxurie nugis dant alimenta suis.

65

Arguitur Penis illos adduxit ab oris

      Scipio qui nostram primus in Italiam.

Vitandos igitur tales dixere poetas,

      Neve quis immunis lege iubente foret.

Augustine, vagos illorum respuis actus

70

      Verbaque figmentis assimilata suis;

Que, licet inducant hylares in fronte cachinnos,

      Noxia sub tacito pectore crimen habent.

Sunt vitanda igitur figmenta citantia luxus,

      Absint a castis scenica gesta viris.

75

Fingere sub vitio est, et verbo siquis et actu

      Quod canit hocque simul per sua membra gerit.

Ad me nunc redeo, quod sum sine crimine carmen,

      Quod teneo laudes tempus in omne meas.

Non ego quid finxi, sed quod natura reposcit

80

      Curavi variis significare modis.

Que fieri dixi, non hec facienda probavi;

      Que si non placeant, abstinuisse potes.

Oderis o utinam que sic audire recusas!

      Heu, quam sepe agimus dicere que puduit!

85

Meme et siste meam mecum dampnare poesim:

      Plus tibi in hoc oneris quam mediteris habes.

Per me perpetui memorantur tempora mundi

      Gestaque sunt numeris alta notata meis.

Fraternas acies cecini, Cadmeia bella,

90

      Oedipode tenebras Graiugenumque neces.

In nova conversas mutavi corpora formas;

      Temporis eterni ius habet istud opus.

Per me Dardanii referuntur Pergama Teucri;

      Quam fuerit Troie Dardanus ante fui.

95

Bella per Emathios per me civilia campos

      Edita sunt populis Cesareumque decus.

Lege mea vates cantu normaque locuntur,

      Migrat ad excelsum musica nostra Deum.

Non faciet livor mea quin presagia vivant:

100

      Nomen ab eterna posteritate feram".