Martianus Capella de nuptiis Philologiae et Mercurii 9, 911


911.

Te nunc astrisonum carmine, Iuppiter,

Quo gemmata poli uoluere sidera

Sueuit lege rata sacra recursio,

Praefandum ueneror, quippe potissimus

5

Nectis sceptrifero sub diademate

Omnigenum genitor regna mouens deum

Mundum perpetuo dum rotat ambitu

Mens, quam sidereo sufficis impete.

Te nam flammigeri semina fomitis

10

Spargentem referunt astra micantia;

Te Phoebea sacro munere lumina,

Terris purpureum dum renouant iubar,

Testata ambrosium splendificant diem;

Cynthia noctis honos lampade menstrua

15

Auratis decuit praeuia cornibus;

Sub te plaustrilucis luminat ignibus

Anguis Parrasias disiciens feras.

Sic solidi tenerum corporis abditum

Tellus. non prohibens axibus inditur

20

Alternisque regit et regitur polis;

Sic Nerea freti noscere limitem

Sicque ignem superum lambere pabula,

Vt nullis scateant dissona litibus

Atque ita perpes ament dissita uinculum,

25

Vt semper metuant foedifragum chaos.

Tu rector superum, tu pater optumus

Complexuque pio sidera colligans

Natos perpetuo corpore uiuidas,

Salue, nostra cui perficitur chelys,

30

Bis plenum omnisona cui recinunt mela.

Iam uos uerenda quaeso caeli germina,

Quae multiforme scit ciere barbiton,

Affata nostris ferte corda cantibus,

Miscilla sacrae dum feruntur curiae,

35

Mulcere uestrum quae uelint consortium.

Iam uos uicissim proque lege numinum

Posthac sonabo disgregato plasmate

Suisque cunctos allubescentes tonis

Deducet, urget atque ciebit locis

40

Stimulosque rursum lene permulcet melos.

Nunc igitur alma quae senatum lumina

Deum uerendo culminatis uertice,

Bis sena quamuis uos Etrusci numina

Ritus frequentent atque opiment uictimis,

45

Tamen gemellis quae refulgent cursibus

Natura honoro protulit fastigio

Phoebea uterque praeferens uocabula:

Pallas corusca ac decens Latoie!

Lunare quippe hac uenit consortium,

50

Phaethontos ardens scandet axem Delius.

Nunc uos pudici nostra fratres culmina

Precabor ipsa, ne uerendos contrahant

Vultus iugandis quae ferent dis carmina,

Hymenque nostrum inuehat fastidium;

55

Psallente plectro concinentur nuptiae,

Fidibusque lusa fescennina prodient.

Iam nunc blanda melos carpe Dione,

Durus quippe rigor cedit amori.

Nouit nam tenerum probare carmen

60

Ipsum spumigenae salum Cytheres,

Nerinaque chely mouet Camenam,

Dum conchis Galatea personantes

Nantes fluctigenas chorumque Phorci

Flagrans cura trahit, niualibusque

65

Inrestinctus aquis triumphat ardor.

Iam nunc blanda melos carpe Dione,

Durus quippe rigor cedit amori.

Carmen Maenaliae tulere pinus,

Percussaque modis sonat Lycaeis

70

Sollers Arcadiae nemus cicuta;

Pernix semiferi puella Panos

Nam uersa in calamos sonat loquaces,

Quam dum forte deus premit labellis,

Suspirat uelut osculis canorem.

75

Iam nunc blanda melos carpe Dione,

Durus quippe rigor cedit amori.

Puer ipse uersiformis

Fidibus studet Cupido

Arcusque dulcinerues

80

Roseo ligans ramali

Feriata liquit arma

Calamos parante Musa.

In carminis leporem

Curam negat sagittis

85

Tenerumque harundinetum

Nostrum in melos reliquit.

Nunc ergo corda mulcent

Vapor et canor iugati;

Placet ac decet, uicissim

90

Cantemus atque amemus.

Iam nunc blanda melos carpe Dione

Durus quippe rigor cedit amori.

Prudens puella pulchrae

Mater fuit Lacaenae,

95

Inlecta sed canore

Nescit dolum cauere.

Nam candidus niuosis

Olor inuolutus alis

(Argenteis minorem

100

Plumis uidens decorem

Nec posse purpuratis

Nimium placere ocellis)

Teneros ciere cantus

Phaethontiasque Musas

105

Coepit repente ficta

Fraudem parans senecta,

Sic admouetur ori

Roseumque circumactae

Rapit osculum puellae

110

Gremioque complicatus

Pretium tulit pudoris.

Iam nunc blanda melos carpe Dione,

Durus quippe rigor cedit amori.

Carmen Latmiadeum

115

Lucis diua secundae

Sacris praetulit astris;

Antrum quippe secuta

Linquens culmina caeli

Pastoralibus ardens

120

Palmam dedit cicutis

Pulso et luminis auro

Pandit septa balantum

Sordentique adoperta

Pratis gaudet amictu.

125

Ac tunc Cynthia noctu

Pascit monte capellas,

Spectans sidera mundi

Mage percrepat flagello,

Nec curare deorum

130

Pensa aut ferre susurros

Illex carminis ampli

Aegram cura coegit.

Temnit noctis honorem,

Praefert antra subulci

135

Rupe et dura quiescit,

Et post regna Tonantis

Stramen dulcius herba est."