Vatibus hic mos est, centum sibi poscere uoces,

Centum ora et linguas optare in carmina centum,

Fabula seu maesto ponatur hianda tragoedo,

Vulnera seu Parthi ducentis ab inguine ferrum.

5

"Quorsum haec? aut quantas robusti carminis offas

Ingeris, ut par sit centeno gutture niti?

Grande locuturi nebulas Helicone legunto,

Si quibus aut Procnes aut si quibus olla Thyestae

Feruebit, saepe insulso cenanda Glyconi.

10

Tu neque anhelanti, coquitur dum massa camino,

Folle premis uentos nec clauso murmure raucus

Nescio quid tecum graue cornicaris inepte

Nec scloppo tumidas intendis rumpere buccas.

Verba togae sequeris iunctura callidus acri,

15

Ore teres modico, pallentis radere mores

Doctus et ingenuo culpam defigere ludo.

Hinc trahe quae dicis mensasque relinque Mycenis

Cum capite et pedibus, plebeiaque prandia noris."

Non equidem hoc studeo, pullatis ut mihi nugis

20

Pagina turgescat dare pondus idonea fumo.

Secrete loquimur. tibi nunc hortante Camena

Excutienda damus praecordia, quantaque nostrae

Pars tua sit, Cornute, animae, tibi, dulcis amice,

Ostendisse iuuat. pulsa, dinoscere cautus

25

Quid solidum crepet et pictae tectoria linguae.

Hic ego centenas ausim deposcere fauces,

Vt quantum mihi te sinuoso in pectore fixi

Voce traham pura, totumque hoc uerba resignent

Quod latet arcana non enarrabile fibra.

30

Cum primum pauido custos mihi purpura cessit

Bullaque succinctis Laribus donata pependit,

Cum blandi comites totaque impune Subura

Permisit sparsisse oculos iam candidus umbo,

Cumque iter ambiguum est et uitae nescius error

35

Diducit trepidas ramosa in compita mentes,

Me tibi supposui. teneros tu suscipis annos

Socratico, Cornute, sinu. tum fallere sollers

Apposita intortos extendit regula mores,

Et premitur ratione animus uincique laborat

40

Artificemque tuo ducit sub pollice uultum.

Tecum etenim longos memini consumere soles

Et tecum primas epulis decerpere noctes.

Vnum opus et requiem pariter disponimus ambo

Atque uerecunda laxamus seria mensa.

45

Non equidem hoc dubites, amborum foedere certo

Consentire dies et ab uno sidere duci.

Nostra uel aequali suspendit tempora Libra

Parca tenax ueri, seu nata fidelibus hora

Diuidit in Geminos concordia fata duorum

50

Saturnumque grauem nostro Ioue frangimus una,

Nescio quod certe est quod me tibi temperat astrum.

Mille hominum species et rerum discolor usus;

Velle suum cuique est nec uoto uiuitur uno.

Mercibus hic Italis mutat sub sole recenti

55

Rugosum piper et pallentis grana cumini,

Hic satur irriguo mauult turgescere somno,

Hic campo indulget, hunc alea decoquit, ille

In uenerem putris; sed cum lapidosa cheragra

Fregerit articulos ueteris ramalia fagi,

60

Tunc crassos transisse dies lucemque palustrem

Et sibi iam seri uitam ingemuere relictam.

At te nocturnis iuuat impallescere chartis;

Cultor enim iuuenum purgatas inseris aures

Fruge Cleanthea. petite hinc, puerique senesque,

65

Finem animo certum, miserisque uiatica canis.

"Cras hoc fiet." idem cras fiat. "quid? quasi magnum

Nempe diem donas!" sed cum lux altera uenit,

Iam cras hesternum consumpsimus; ecce aliud cras

Egerit hos annos et semper paulum erit ultra.

70

Nam quamuis prope te, quamuis temone sub uno

Vertentem sese frustra sectabere canthum,

Cum rota posterior curras et in axe secundo.

Libertate opus est. non hac, ut quisque Velina

Publius emeruit, scabiosum tesserula far

75

Possidet. heu steriles ueri, quibus una Quiritem

Vertigo facit! hic Dama est non tresis agaso,

Vappa lippus et in tenui farragine mendax.

Verterit hunc dominus, momento turbinis exit

Marcus Dama. papae! Marco spondente recusas

80

Credere tu nummos? Marco sub iudice palles?

Marcus dixit, ita est. adsigna, Marce, tabellas.

Haec mera libertas, hoc nobis pillea donant.

"An quisquam est alius liber, nisi ducere uitam

Cui licet ut libuit? licet ut uolo uiuere, non sum

85

Liberior Bruto?" "mendose colligis" inquit

Stoicus hic aurem mordaci lotus aceto,

"Hoc reliqum accipio, - licet - illud et - ut uolo - tolle."

"Vindicta postquam meus a praetore recessi,

Cur mihi non liceat, iussit quodcumque uoluntas,

90

Excepto siquid Masuri rubrica uetabit?"

Disce, sed ira cadat naso rugosaque sanna,

Dum ueteres auias tibi de pulmone reuello.

Non praetoris erat stultis dare tenuia rerum

Officia atque usum rapidae permittere uitae;

95

Sambucam citius caloni aptaueris alto.

Stat contra ratio et secretam garrit in aurem,

Ne liceat facere id quod quis uitiabit agendo.

Publica lex hominum naturaque continet hoc fas,

Vt teneat uetitos inscitia debilis actus.

100

Diluis elleborum, certo compescere puncto

Nescius examen? uetat hoc natura medendi.

Nauem si poscat sibi peronatus arator

Luciferi rudis, exclamet Melicerta perisse

Frontem de rebus. tibi recto uiuere talo

105

Ars dedit et ueris speciem dinoscere calles,

Ne qua subaerato mendosum tinniat auro?

Quaeque sequenda forent quaeque euitanda uicissim,

Illa prius creta, mox haec carbone notasti?

Es modicus uoti, presso lare, dulcis amicis?

110

Iam nunc astringas, iam nunc granaria laxes,

Inque luto fixum possis transcendere nummum

Nec gluttu sorbere saliuam Mercurialem?

"Haec mea sunt, teneo" cum uere dixeris, esto

Liberque ac sapiens praetoribus ac Ioue dextro.

115

Sin tu, cum fueris nostrae paulo ante farinae,

Pelliculam ueterem retines et fronte politus

Astutam uapido seruas in pectore uulpem,

Quae dederam supra relego funemque reduco.

Nil tibi concessit ratio; digitum exere, peccas,

120

Et quid tam paruum est? sed nullo ture litabis,

Haereat in stultis breuis ut semuncia recti.

Haec miscere nefas nec, cum sis cetera fossor,

Tris tantum ad numeros Satyrum moueare Bathylli.

"Liber ego." unde datum hoc sumis, tot subdite rebus?

125

An dominum ignoras nisi quem uindicta relaxat?

"I, puer, et strigiles Crispini ad balnea defer"

Si increpuit, "cessas nugator?", seruitium acre

Te nihil impellit nec quicquam extrinsecus intrat

Quod neruos agitet; sed si intus et in iecore aegro

130

Nascuntur domini, qui tu impunitior exis

Atque hic quem ad strigilis scutica et metus egit erilis?

Mane piger stertis. "surge" inquit Auaritia, "eia

Surge." negas. instat. "surge" inquit. "non queo." "surge.

"Et quid agam?" "rogat! en saperdas aduehe Ponto,

135

Castoreum, stuppas, hebenum, tus, lubrica Coa.

Tolle recens primus piper et sitiente camelo.

Verte aliquid; iura." "sed Iuppiter audiet." "eheu,

Baro, regustatum digito terebrare salinum

Contentus perages, si uiuere cum Ioue tendis."

140

Iam pueris pellem succinctus et oenophorum aptas.

Ocius ad nauem! nihil obstat quin trabe uasta

Aegaeum rapias, ni sollers Luxuria ante

Seductum moneat: "quo deinde, insane, ruis, quo?

Quid tibi uis? calido sub pectore mascula bilis

145

Intumuit quam non exstinxerit urna cicutae?

Tu mare transilias? tibi torta cannabe fulto

Cena sit in transtro Veiientanumque rubellum

Exhalet uapida laesum pice sessilis obba?

Quid petis? ut nummi, quos hic quincunce modesto

150

Nutrieras, pergant auidos sudare deunces?

Indulge genio, carpamus dulcia, nostrum est

Quod uiuis, cinis et manes et fabula fies,

Viue memor leti, fugit hora, hoc quod loquor inde est."

En quid agis? duplici in diuersum scinderis hamo.

155

Huncine an hunc sequeris? subeas alternus oportet

Ancipiti obsequio dominos, alternus oberres.

Nec tu, cum obstiteris semel instantique negaris

Parere imperio, "rupi iam uincula" dicas;

Nam et luctata canis nodum abripit, et tamen illi,

160

Cum fugit, a collo trahitur pars longa catenae.

"Daue, cito, hoc credas iubeo, finire dolores

Praeteritos meditor" (crudum Chaerestratus unguem

Adrodens ait haec). "an siccis dedecus obstem

Cognatis? an rem patriam rumore sinistro

165

Limen ad obscenum frangam, dum Chrysidis udas

Ebrius ante fores exstincta cum face canto?"

"Euge, puer, sapias, dis depellentibus agnam

Percute." "sed censen plorabit, Daue, relicta?"

"Nugaris. solea, puer, obiurgabere rubra,

170

Ne trepidare uelis atque artos rodere casses.

Nunc ferus et uiolens; at, si uocet, haut mora dicas

- Quidnam igitur faciam? nec nunc, cum arcessat et ultro

Supplicet, accedam? - si totus et integer illinc

Exieras, nec nunc." hic hic quod quaerimus, hic est,

175

Non in festuca, lictor quam iactat ineptus.

Ius habet ille sui, palpo quem ducit hiantem

Cretata Ambitio? uigila et cicer ingere large

Rixanti populo, nostra ut Floralia possint

Aprici meminisse senes. quid pulchrius? at cum

180

Herodis uenere dies unctaque fenestra

Dispositae pinguem nebulam uomuere lucernae

Portantes uiolas rubrumque amplexa catinum

Cauda natat thynni, tumet alba fidelia uino,

Labra moues tacitus recutitaque sabbata palles.

185

Tum nigri lemures ouoque pericula rupto,

Tum grandes galli et cum sistro lusca sacerdos

Incussere deos inflantis corpora, si non

Praedictum ter mane caput gustaueris ali.

Dixeris haec inter uaricosos centuriones,

190

Continuo crassum ridet Pulfenius ingens

Et centum Graecos curto centusse licetur.