Di coniugales tuque genialis tori,
Lucina, custos quaeque domituram freta
Tiphyn nouam frenare docuisti ratem,
Et tu, profundi saeue dominator maris,
5
Clarumque Titan diuidens orbi diem,
Tacitisque praebens conscium sacris iubar
Hecate triformis, quosque iurauit mihi
Deos Iason, quosque Medeae magis
Fas est precari: noctis aeternae chaos,
10
Auersa superis regna manesque impios
Dominumque regni tristis et dominam fide
Meliore raptam, uoce non fausta precor.
Nunc, nunc adeste sceleris ultrices deae,
Crinem solutis squalidae serpentibus,
15
Atram cruentis manibus amplexae facem,
Adeste, thalamis horridae quondam meis
Quales stetistis: coniugi letum nouae
Letumque socero et regiae stirpi date.
Num peius aliquid? quod precer sponso malum?
20
Viuat; per urbes erret ignotas egens
Exul pauens inuisus incerti laris,
23a, 22b
Iam notus hospes limen alienum expetat;
22a, 23b
Me coniugem opto, quoque non aliud queam
24
Peius precari, liberos similes patri
25
Similesque matri - parta iam, parta ultio est:
Peperi. Querelas uerbaque in cassum sero?
Non ibo in hostes? manibus excutiam faces
Caeloque lucem - spectat hoc nostri sator
Sol generis, et spectatur, et curru insidens
30
Per solita puri spatia decurrit poli?
Non redit in ortus et remetitur diem?
Da, da per auras curribus patriis uehi,
Committe habenas, genitor, et flagrantibus
Ignifera loris tribue moderari iuga:
35
Gemino Corinthos litori opponens moras
Cremata flammis maria committat duo.
Hoc restat unum, pronubam thalamo feram
Vt ipsa pinum postque sacrificas preces
Caedam dicatis uictimas altaribus.
40
Per uiscera ipsa quaere supplicio uiam,
Si uiuis, anime, si quid antiqui tibi
Remanet uigoris; pelle femineos metus
Et inhospitalem Caucasum mente indue.
Quodcumque uidit Phasis aut Pontus nefas,
45
Videbit Isthmos. effera ignota horrida,
Tremenda caelo pariter ac terris mala
Mens intus agitat: uulnera et caedem et uagum
Funus per artus - leuia memoraui nimis:
Haec uirgo feci; grauior exurgat dolor:
50
Maiora iam me scelera post partus decent.
Accingere ira teque in exitium para
Furore toto. paria narrentur tua
Repudia thalamis: quo uirum linques modo?
Hoc quo secuta es. rumpe iam segnes moras:
55
Quae scelere parta est, scelere linquenda est domus.
Ad regum thalamos numine prospero
Qui caelum superi quique regunt fretum
Adsint cum populis rite fauentibus.
Primum sceptriferis colla Tonantibus
60
Taurus celsa ferat tergore candido;
Lucinam niuei femina corporis
Intemptata iugo placet, et asperi
Martis sanguineas quae cohibet manus,
Quae dat belligeris foedera gentibus
65
Et cornu retinet diuite copiam,
Donetur tenera mitior hostia.
Et tu, qui facibus legitimis ades,
Noctem discutiens auspice dextera
Huc incede gradu marcidus ebrio,
70
Praecingens roseo tempora uinculo.
Et tu, quae, gemini praeuia temporis,
Tarde, stella, redis semper amantibus:
Te matres, auide te cupiunt nurus
Quamprimum radios spargere lucidos.
75
Vincit uirgineus decor
Longe Cecropias nurus,
Et quas Taygeti iugis
Exercet iuuenum modo
Muris quod caret oppidum,
80
Et quas Aonius latex
Alpheosque sacer lauat.
Si forma uelit aspici,
Cedent Aesonio duci
Proles fulminis improbi
85
Aptat qui iuga tigribus,
Nec non, qui tripodas mouet,
Frater uirginis asperae,
Cedet Castore cum suo
Pollux caestibus aptior.
90
Sic, sic, caelicolae, precor,
Vincat femina coniuges,
Vir longe superet uiros.
Haec cum femineo constitit in choro,
Vnius facies praenitet omnibus.
95
Sic cum sole perit sidereus decor,
Et densi latitant Pleiadum greges,
Cum Phoebe solidum lumine non suo
Orbem circuitis cornibus alligat.
Ostro sic niueus puniceo color
100
Perfusus rubuit, sic nitidum iubar
Pastor luce noua roscidus aspicit.
Ereptus thalamis Phasidis horridi,
Effrenae solitus pectora coniugis
Inuita trepidus prendere dextera,
105
Felix Aeoliam corripe uirginem
Nunc primum soceris sponse uolentibus.
Concesso, iuuenes, ludite iurgio,
Hinc illinc, iuuenes, mittite carmina:
Rara est in dominos iusta licentia.
110
Candida thyrsigeri proles generosa Lyaei,
Multifidam iam tempus erat succendere pinum:
Excute sollemnem digitis marcentibus ignem.
Festa dicax fundat conuicia fescenninus,
Soluat turba iocos - tacitis eat illa tenebris,
115
Si qua peregrino nubit furtiua marito.
Occidimus: aures pepulit hymenaeus meas.
Vix ipsa tantum, uix adhuc credo malum.
Hoc facere Iason potuit, erepto patre
Patria atque regno sedibus solam exteris
120
Deserere durus? merita contempsit mea
Qui scelere flammas uiderat uinci et mare?
Adeone credit omne consumptum nefas?
Incerta uecors mente non sana feror
Partes in omnes; unde me ulcisci queam?
125
Vtinam esset illi frater! est coniunx: in hanc
Ferrum exigatur. hoc meis satis est malis?
Si quod Pelasgae, si quod urbes barbarae
Nouere facinus quod tuae ignorent manus,
Nunc est parandum. scelera te hortentur tua
130
Et cuncta redeant: inclitum regni decus
Raptum et nefandae uirginis paruus comes
Diuisus ense, funus ingestum patri
Sparsumque ponto corpus et Peliae senis
Decocta aeno membra: funestum impie
135
Quam saepe fudi sanguinem - et nullum scelus
Irata feci: saeuit infelix amor.
Quid tamen Iason potuit, alieni arbitri
Iurisque factus? debuit ferro obuium
Offerre pectus - melius, a melius, dolor
140
Furiose, loquere. si potest, uiuat meus,
Vt fuit, Iason; si minus, uiuat tamen
Memorque nostri muneri parcat meo.
Culpa est Creontis tota, qui sceptro impotens
Coniugia soluit quique genetricem abstrahit
145
Gnatis et arto pignore astrictam fidem
Dirimit: petatur, solus hic poenas luat,
Quas debet. alto cinere cumulabo domum;
Videbit atrum uerticem flammis agi
Malea longas nauibus flectens moras.
150
Sile, obsecro, questusque secreto abditos
Manda dolori. grauia quisquis uulnera
Patiente et aequo mutus animo pertulit,
Referre potuit: ira quae tegitur nocet;
Professa perdunt odia uindictae locum.
155
Leuis est dolor, qui capere consilium potest
Et clepere sese: magna non latitant mala. 
Libet ire contra.
Siste furialem impetum,
Alumna: uix te tacita defendit quies.
Fortuna fortes metuit, ignauos premit.
160
Tunc est probanda, si locum uirtus habet.
Numquam potest non esse uirtuti locus.
Spes nulla rebus monstrat adflictis uiam.
Qui nil potest sperare, desperet nihil.
Abiere Colchi, coniugis nulla est fides
165
Nihilque superest opibus e tantis tibi.
Medea superest: hic mare et terras uides
Ferrumque et ignes et deos et fulmina.
Rex est timendus.
Rex meus fuerat pater.
Non metuis arma?
Sint licet terra edita.
170
Moriere.
Cupio.
Paenituit fugae.
Medea
Fiam.
Mater es.
Cui sim uide.
Profugere dubitas?
Fugiam, at ulciscar prius.
Vindex sequetur.
Forsan inueniam moras.
Compesce uerba, parce iam, demens, minis
175
Animosque minue: tempori aptari decet.
Fortuna opes auferre, non animum potest.
Sed cuius ictu regius cardo strepit?
Ipse est Pelasgo tumidus imperio Creo.
Medea, Colchi noxium Aeetae genus,
180
Nondum meis exportat e regnis pedem?
Molitur aliquid: nota fraus, nota est manus.
Cui parcet illa quemue securum sinet?
Abolere propere pessimam ferro luem
Equidem parabam: precibus euicit gener.
185
Concessa uita est, liberet fines metu
Abeatque tuta. - fert gradum contra ferox
Minaxque nostros propius affatus petit. -
Arcete, famuli, tactu et accessu procul,
Iubete sileat. regium imperium pati
190
Aliquando discat. Vade ueloci uia
Monstrumque saeuum horribile iamdudum auehe.
Quod crimen aut quae culpa multatur fuga?
Quae causa pellat, innocens mulier rogat.
Si iudicas, cognosce, si regnas, iube.
195
Aequum atque iniquum regis imperium feras.
Iniqua numquam regna perpetuo manent.
I, querere Colchis.
Redeo: qui auexit, ferat.
Vox constituto sera decreto uenit.
Qui statuit aliquid parte inaudita altera,
200
Aequum licet statuerit, haud aequus fuit.
Auditus a te Pelia supplicium tulit?
Sed fare, causae detur egregiae locus.
Difficile quam sit animum ab ira flectere
Iam concitatum quamque regale hoc putet
205
Sceptris superbas quisquis admouit manus,
Qua coepit ire, regia didici mea.
Quamuis enim sim clade miseranda obruta,
Expulsa supplex sola deserta, undique
Afflicta, quondam nobili fulsi patre
210
Auoque clarum Sole deduxi genus.
Quodcumque placidis flexibus Phasis rigat
Pontusque quidquid Scythicus a tergo uidet,
Palustribus qua maria dulcescunt aquis,
Armata peltis quidquid exterret cohors
215
Inclusa ripis uidua Thermodontiis,
Hoc omne noster genitor imperio regit.
Generosa, felix, decore regali potens
Fulsi: petebant tunc meos thalamos proci,
Qui nunc petuntur. rapida fortuna ac leuis
220
Praecepsque regno eripuit, exilio dedit.
Confide regnis, cum leuis magnas opes
Huc ferat et illuc casus - hoc reges habent
Magnificum et ingens, nulla quod rapiat dies:
Prodesse miseris, supplices fido lare
225
Protegere. Solum hoc Colchico regno extuli,
Decus illud ingens Graeciae et florem inclitum,
Praesidia Achiuae gentis et prolem deum
Seruasse memet. munus est Orpheus meum,
Qui saxa cantu mulcet et siluas trahit,
230
Geminumque munus Castor et Pollux meum est
Satique Borea quique trans Pontum quoque
Summota Lynceus lumine immisso uidet,
Omnesque Minyae: nam ducum taceo ducem,
Pro quo nihil debetur: hunc nulli imputo;
235
Vobis reuexi ceteros, unum mihi.
Incesse nunc et cuncta flagitia ingere:
Fatebor; obici crimen hoc solum potest,
Argo reuersa. uirgini placeat pudor
Paterque placeat: tota cum ducibus ruet
240
Pelasga tellus, hic tuus primum gener
Tauri ferocis ore flagranti occidet.
[Fortuna causam quae uolet nostram premat,
Non paenitet seruasse tot regum decus]
Quodcumque culpa praemium ex omni tuli,
245
Hoc est penes te. si placet, damna ream;
Sed redde crimen. sum nocens, fateor, Creo:
Talem sciebas esse, cum genua attigi
Fidemque supplex praesidis dextra peti;
Terra hac miseriis angulum et sedem rogo
250
Latebrasque uiles: urbe si pelli placet,
Detur remotus aliquis in regnis locus.
Non esse me qui sceptra uiolentus geram
Nec qui superbo miserias calcem pede,
Testatus equidem uideor haud clare parum
255
Generum exulem legendo et adflictum et graui
Terrore pauidum, quippe quem poenae expetit
Letoque Acastus regna Thessalica optinens.
Senio trementem debili atque aeuo grauem
Patrem peremptum queritur et caesi senis
260
Discissa membra, cum dolo captae tuo
Piae sorores impium auderent nefas.
Potest Iason, si tuam causam amoues,
Suam tueri: nullus innocuum cruor
Contaminauit, afuit ferro manus
265
Proculque uestro purus a coetu stetit.
Tu, tu malorum machinatrix facinorum,
Cui feminae nequitia, ad audendum omnia
Robur uirile est, nulla famae memoria,
Egredere, purga regna, letales simul
270
Tecum aufer herbas, libera ciues metu,
Alia sedens tellure sollicita deos.
Profugere cogis? redde fugienti ratem
Vel redde comitem - fugere cur solam iubes?
Non sola ueni. bella si metuis pati,
275
Vtrumque regno pelle. cur sontes duos
Distinguis? illi Pelia, non nobis iacet;
Fugam, rapinas adice, desertum patrem
Lacerumque fratrem, quidquid etiamnunc nouas
Docet maritus coniuges, non est meum:
280
Totiens nocens sum facta, sed numquam mihi.
Iam exisse decuit. quid seris fando moras?
Supplex recedens illud extremum precor,
Ne culpa natos matris insontes trahat.
Vade: hos paterno ut genitor excipiam sinu.
285
Per ego auspicatos regii thalami toros,
Per spes futuras perque regnorum status,
Fortuna uaria dubia quos agitat uice,
Precor, breuem largire fugienti moram,
Dum extrema natis mater infigo oscula,
290
Fortasse moriens.
Fraudibus tempus petis.
Quae fraus timeri tempore exiguo potest?
Nullum ad nocendum tempus angustum est malis.
Parumne miserae temporis lacrimis negas?
Etsi repugnat precibus infixus timor,
295
Vnus parando dabitur exilio dies.
Nimis est, recidas aliquid ex isto licet;
Et ipsa propero. Capite supplicium lues,
Clarum priusquam Phoebus attollat diem
Nisi cedis Isthmo. - Sacra me thalami uocant,
300
Vocat precari festus Hymenaeo dies.
Audax nimium qui freta primus
Rate tam fragili perfida rupit
Terrasque suas posterga uidens
Animam leuibus credidit auris,
305
Dubioque secans aequora cursu
Potuit tenui fidere ligno
Inter uitae mortisque uices
Nimium gracili limite ducto.
Nondum quisquam sidera norat,
310
Stellisque, quibus pingitur aether,
Non erat usus, nondum pluuias
Non Oleniae lumina caprae,
Nec quae sequitur flectitque senex
315
Attica tardus plaustra Bootes,
Nondum Boreas, nondum Zephyrus
Nomen habebant.
Ausus Tiphys pandere uasto
Carbasa ponto
320
Legesque nouas scribere uentis:
Nunc lina sinu tendere toto,
Nunc prolato pede transuersos
Captare notos, nunc antemnas
Medio tutas ponere malo,
325
Nunc in summo religare loco,
Cum iam totos auidus nimium
Nauita flatus optat et alto
Rubicunda tremunt sipara uelo.
Candida nostri saecula patres
330
Videre procul fraude remota.
Sua quisque piger litora tangens
Patrioque senex factus in aruo,
Paruo diues nisi quas tulerat
Natale solum non norat opes.
335
Bene dissaepti foedera mundi
Traxit in unum Thessala pinus
Iussitque pati uerbera pontum
Partemque metus fieri nostri
Mare sepositum.
340
Dedit illa graues improba poenas
Per tam longos ducta timores,
Cum duo montes, claustra profundi,
Hinc atque illinc subito impulsu
Velut aetherio gemerent sonitu,
345
Spargeret arces nubesque ipsas
345bis
Mare deprensum.
Palluit audax Tiphys et omnes
Labente manu misit habenas,
Orpheus tacuit torpente lyra
Ipsaque uocem perdidit Argo.
350
Quid cum Siculi uirgo Pelori,
Rabidos utero succincta canes,
Omnis pariter soluit hiatus?
Quis non totos horruit artus
Totiens uno latrante malo?
355
Quid cum Ausonium dirae pestes
Voce canora mare mulcerent,
Cum Pieria resonans cithara
Thracius Orpheus
Solitam cantu retinere rates
360
Paene coegit Sirena sequi?
Quod fuit huius pretium cursus?
361bis
Aurea pellis
Maiusque mari Medea malum,
Merces prima digna carina.
Nunc iam cessit pontus et omnes
365
Patitur leges:
Non Palladia compacta manu
Regum referens inclita remos
367bis
Quaeritur Argo -
Quaelibet altum cumba pererrat.
Terminus omnis motus et urbes
370
Muros terra posuere noua,
Nil qua fuerat sede reliquit
Peruius orbis:
Indus gelidum potat Araxen,
Albin Persae Rhenumque bibunt -
375
Venient annis saecula seris,
Quibus Oceanus uincula rerum
Laxet et ingens pateat tellus
Tethysque nouos detegat orbes
Nec sit terris ultima Thule.
380
Alumna, celerem quo rapis tectis pedem?
Resiste et iras comprime ac retine impetum.
Incerta qualis entheos gressus tulit
Cum iam recepto maenas insanit deo
Pindi niualis uertice aut Nysae iugis,
385
Talis recursat huc et huc motu effero,
Furoris ore signa lymphati gerens.
Flammata facies, spiritum ex alto citat,
Proclamat, oculos uberi fletu rigat,
Renidet: omnis specimen affectus capit.
390
Haeret: minatur aestuat queritur gemit.
Quo pondus animi uerget? ubi ponet minas?
Vbi se iste fluctus franget? exundat furor.
Non facile secum uersat aut medium scelus;
Se uincet: irae nouimus ueteris notas.
395
Magnum aliquid instat, efferum immane impium:
Vultum Furoris cerno. di fallant metum!
Si quaeris odio, misera, quem statuas modum,
Imitare amorem. regias egone ut faces
Inulta patiar? segnis hic ibit dies,
400
Tanto petitus ambitu, tanto datus?
Dum terra caelum media libratum feret
Nitidusque certas mundus euoluet uices
Numerusque harenis derit et solem dies,
Noctem sequentur astra, dum siccas polus
405
Versabit Arctos, flumina in pontum cadent,
Numquam meus cessabit in poenas furor
Crescetque semper - quae ferarum immanitas,
Quae Scylla, quae Charybdis Ausonium mare
Siculumque sorbens quaeue anhelantem premens
410
Titana tantis Aetna feruebit minis?
Non rapidus amnis, non procellosum mare
Pontusue coro saeuus aut uis ignium
Adiuta flatu possit inhibere impetum
Irasque nostras: sternam et euertam omnia.
415
Timuit Creontem ac bella Thessalici ducis?
Amor timere neminem uerus potest.
Sed cesserit coactus et dederit manus:
Adire certe et coniugem extremo alloqui
Sermone potuit - hoc quoque extimuit ferox;
420
Laxare certe tempus immitis fugae
Genero licebat - liberis unus dies
Datus est duobus. non queror tempus breue:
Multum patebit. faciet hic faciet dies
Quod nullus umquam taceat - inuadam deos
425
Et cuncta quatiam.
Recipe turbatum malis,
Era, pectus, animum mitiga.
Sola est quies,
Mecum ruina cuncta si uideo obruta:
Mecum omnia abeant. trahere, cum pereas, libet.
Quam multa sint timenda, si perstas, uide:
430
Nemo potentes aggredi tutus potest.
O dura fata semper et sortem asperam,
Cum saeuit et cum parcit ex aequo malam!
Remedia quotiens inuenit nobis deus
Periculis peiora: si uellem fidem
435
Praestare meritis coniugis, leto fuit
Caput offerendum; si mori nollem, fide
Misero carendum. non timor uicit fidem,
Sed trepida pietas: quippe sequeretur necem
Proles parentum. sancta si caelum incolis
440
Iustitia, numen inuoco ac testor tuum:
Nati patrem uicere. quin ipsam quoque,
Etsi ferox est corde nec patiens iugi,
Consulere natis malle quam thalamis reor.
Constituit animus precibus iratam aggredi -
445
Atque ecce, uiso memet exiluit, furit,
Fert odia prae se: totus in uultu est dolor.
Fugimus, Iason, fugimus - hoc non est nouum,
Mutare sedes; causa fugiendi noua est:
Pro te solebam fugere - discedo, exeo,
450
Penatibus profugere quam cogis tuis.
Ad quos remittis? Phasin et Colchos petam
Patriumque regnum quaeque fraternus cruor
Perfudit arua? quas peti terras iubes?
Quae maria monstras? Pontici fauces freti
455
Per quas reuexi nobilem regum manum
Adulterum secuta per Symplegadas?
Patruamne Iolcon, Thessala an Tempe petam?
Quascumque aperui tibi uias, clausi mihi -
Quo me remittis? exuli exilium imperas
460
Nec das. eatur. regius iussit gener:
Nihil recuso. dira supplicia ingere:
Merui. cruentis paelicem poenis premat
Regalis ira, uinculis oneret manus
Clausamque saxo noctis aeternae obruat:
465
Minora meritis patiar - ingratum caput,
Reuoluat animus igneos tauri halitus
Interque saeuos gentis indomitae metus
Armifero in aruo flammeum Aeetae pecus,
Hostisque subiti tela, cum iussu meo
470
Terrigena miles mutua caede occidit;
Adice expetita spolia Phrixei arietis
Somnoque iussum lumina ignoto dare
Insomne monstrum, traditum fratrem neci
Et scelere in uno non semel factum scelus,
475
Ausasque natas fraude deceptas mea
Secare membra non reuicturi senis:
[Aliena quaerens regna, deserui mea]
Per spes tuorum liberum et certum larem,
Per uicta monstra, per manus, pro te quibus
480
Numquam peperci, perque praeteritos metus,
Per caelum et undas, coniugi testes mei,
Miserere, redde supplici felix uicem.
Ex opibus illis, quas procul raptas Scythae
Vsque a perustis Indiae populis agunt,
485
Quas quia referta uix domus gazas capit,
Ornamus auro nemora, nil exul tuli
Nisi fratris artus: hos quoque impendi tibi;
Tibi patria cessit, tibi pater frater pudor -
Hac dote nupsi. redde fugienti sua.
490
Perimere cum te uellet infestus Creo,
Lacrimis meis euictus exilium dedit.
Poenam putabam: munus, ut uideo, est fuga.
Dum licet abire, profuge teque hinc eripe:
Grauis ira regum est semper.
Hoc suades mihi,
495
Praestas Creusae: paelicem inuisam amoues.
Medea amores obicit?
Et caedem et dolos.
Obicere crimen quod potes tandem mihi?
Quodcumque feci.
Restat hoc unum insuper,
Tuis ut etiam sceleribus fiam nocens.
500
Tua illa, tua sunt illa: cui prodest scelus,
Is fecit - omnes coniugem infamem arguant,
Solus tuere, solus insontem uoca:
Tibi innocens sit quisquis est pro te nocens.
Ingrata uita est cuius acceptae pudet.
505
Retinenda non est cuius acceptae pudet.
Quin potius ira concitum pectus doma,
Placare natis.
Abdico eiuro abnuo -
Meis Creusa liberis fratres dabit?
Regina natis exulum, afflictis potens.
510
Ne ueniat umquam tam malus miseris dies,
Qui prole foeda misceat prolem inclitam,
Phoebi nepotes Sisyphi nepotibus.
Quid, misera, meque teque in exitium trahis?
Abscede, quaeso.
Supplicem audiuit Creo.
515
Quid facere possim, loquere.
Pro me uel scelus.
Hinc rex et illinc -
Est et his maior metus
Medea. nos †confligere. certemus sine,
Sit pretium Iason.
Cedo defessus malis.
Et ipsa casus saepe iam expertos time.
520
Fortuna semper omnis infra me stetit.
Acastus instat.
Propior est hostis Creo:
Vtrumque profuge. non ut in socerum manus
Armes nec ut te caede cognata inquines
Medea cogit: innocens mecum fuge.
525
Et quis resistet, gemina si bella ingruant,
Creo atque Acastus arma si iungant sua?
His adice Colchos, adice et Aeeten ducem,
Scythas Pelasgis iunge: demersos dabo.
Alta extimesco sceptra.
Ne cupias uide.
530
Suspecta ne sint, longa colloquia amputa.
Nunc summe toto Iuppiter caelo tona,
Intende dextram, uindices flammas para
Omnemque ruptis nubibus mundum quate.
Nec deligenti tela librentur manu
535
Vel me uel istum: quisquis e nobis cadet
Nocens peribit, non potest in nos tuum
Errare fulmen.
Sana meditari incipe
Et placida fare. si quod ex soceri domo
Potest fugam leuare solamen, pete.
540
Contemnere animus regias, ut scis, opes
Potest soletque; liberos tantum fugae
Habere comites liceat, in quorum sinu
Lacrimas profundam. te noui gnati manent.
Parere precibus cupere me fateor tuis;
545
Pietas uetat: namque istud ut possim pati,
Non ipse memet cogat et rex et socer.
Haec causa uitae est, hoc perusti pectoris
Curis leuamen. spiritu citius queam
Carere, membris, luce.
Sic natos amat?
550
Bene est, tenetur, uulneri patuit locus. -
Suprema certe liceat abeuntem loqui
Mandata, liceat ultimum amplexum dare:
Gratum est. et illud uoce iam extrema peto,
Ne, si qua noster dubius effudit dolor,
555
Maneant in animo uerba: melioris tibi
Memoria nostri sedeat; haec irae data
Oblitterentur.
Omnia ex animo expuli
Precorque et ipse, feruidam ut mentem regas
Placideque tractes: miserias lenit quies.
560
Discessit. itane est? uadis oblitus mei
Et tot meorum facinorum? excidimus tibi?
Numquam excidemus. hoc age, omnis aduoca
Vires et artes. fructus est scelerum tibi
Nullum scelus putare. uix fraudi est locus:
565
Timemur. hac aggredere, qua nemo potest
Quicquam timere. perge, nunc aude, incipe
Quidquid potest Medea, quidquid non potest.
Tu, fida nutrix, socia maeroris mei
Variique casus, misera consilia adiuua.
570
Est palla nobis, munus aetheriae domus
Decusque regni, pignus Aeetae datum
A Sole generis, est et auro textili
Monile fulgens quodque gemmarum nitor
Distinguit aurum, quo solent cingi comae.
575
Haec nostra nati dona nubenti ferant,
Sed ante diris inlita ac tincta artibus.
Vocetur Hecate. sacra letifica appara:
Statuantur arae, flamma iam tectis sonet.
Nulla uis flammae tumidiue uenti
580
Tanta, nec teli metuenda torti,
Quanta cum coniunx uiduata taedis
Ardet et odit;
Non ubi hibernos nebulosus imbres
Auster aduexit properatque torrens
585
Hister et iunctos uetat esse pontes
Ac uagus errat;
Non ubi impellit Rhodanus profundum,
Aut ubi in riuos niuibus solutis
Sole iam forti medioque uere
590
Tabuit Haemus.
Caecus est ignis stimulatus ira
Nec regi curat patiturue frenos
Aut timet mortem: cupit ire in ipsos
Obuius enses.
595
Parcite, o diui, ueniam precamur,
Viuat ut tutus mare qui subegit.
Sed furit uinci dominus profundi
Regna secunda.
Ausus aeternos agitare currus
600
Immemor metae iuuenis paternae
Quos polo sparsit furiosus ignes
Ipse recepit.
Constitit nulli uia nota magno:
Vade qua tutum populo priori,
605
Rumpe nec sacro uiolente sancta
Foedera mundi.
Quisquis audacis tetigit carinae
Nobiles remos nemorisque sacri
Pelion densa spoliauit umbra,
610
Quisquis intrauit scopulos uagantes
Et tot emensus pelagi labores
Barbara funem religauit ora
Raptor externi rediturus auri,
Exitu diro temerata ponti
615
Iura piauit.
Exigit poenas mare prouocatum:
Tiphys, in primis domitor profundi,
Liquit indocto regimen magistro;
Litore externo, procul a paternis
620
Occidens regnis tumuloque uili
Tectus ignotas iacet inter umbras.
Aulis amissi memor inde regis
Portibus lentis retinet carinas
Stare querentes.
625
Ille uocali genitus Camena,
Cuius ad chordas modulante plectro
Restitit torrens, siluere uenti,
Cui suo cantu uolucris relicto
Adfuit tota comitante silua,
630
Thracios sparsus iacuit per agros,
At caput tristi fluitauit Hebro:
Contigit notam Styga Tartarumque,
Non rediturus.
Strauit Alcides Aquilone natos,
635
Patre Neptuno genitum necauit
Sumere innumeras solitum figuras:
Ipse post terrae pelagique pacem,
Post feri Ditis patefacta regna
Viuus ardenti recubans in Oeta
640
Praebuit saeuis sua membra flammis
Tabe consumptus gemini cruoris,
Munere nuptae.
Strauit Ancaeum uiolentus ictu
Saetiger; fratrem, Meleagre, matris
645
Impius mactas morerisque dextra
Matris iratae: meruere cuncti -
Morte quod crimen tener expiauit
Herculi magno puer inrepertus,
Raptus, heu, tutas puer inter undas?
650
Ite nunc, fortes, perarate pontum
Idmonem, quamuis bene fata nosset,
Condidit serpens Libycis harenis;
Omnibus uerax, sibi falsus uni
655
Concidit Mopsus caruitque Thebis.
Ille si uere cecinit futura,
Exul errabit Thetidis maritus;
661
Fulmine et ponto moriens Oilei
660a
* * * patrioque pendet
660b
658
Igne fallaci nociturus Argis
Nauplius praeceps cadet in profundum;
662
Coniugis fatum redimens Pheraei
Vxor impendes animam marito.
Ipse qui praedam spoliumque iussit
665
Aureum prima reuehi carina
[Vstus accenso Pelias aeno]
Arsit angustas uagus inter undas.
Iam satis, diui, mare uindicastis:
Parcite iusso.
670
Pauet animus, horret: magna pernicies adest.
Immane quantum augescit et semet dolor
Accendit ipse uimque praeteritam integrat.
Vidi furentem saepe et aggressam deos,
Caelum trahentem: maius his, maius parat
675
Medea monstrum. namque ut attonito gradu
Euasit et penetrale funestum attigit,
Totas opes effundit et quidquid diu
Etiam ipsa timuit promit atque omnem explicat
Turbam malorum, arcana secreta abdita,
680
Et triste laeua comparans sacrum manu
Pestes uocat quascumque feruentis creat
Harena Libyae quasque perpetua niue
Taurus coercet frigore Arctoo rigens,
Et omne monstrum. tracta magicis cantibus
685
Squamifera latebris turba desertis adest.
Hic saeua serpens corpus immensum trahit
Trifidamque linguam exertat et quaerit quibus
Mortifera ueniat: carmine audito stupet
Tumidumque nodis corpus aggestis plicat
690
Cogitque in orbes. 'Parua sunt 'inquit 'mala
Et uile telum est, ima quod tellus creat:
Caelo petam uenena. iam iam tempus est
Aliquid mouere fraude uulgari altius.
Huc ille uasti more torrentis patens
695
Descendat anguis, cuius immensos duae,
Maior minorque, sentiunt nodos ferae
( maior Pelasgis apta, Sidoniis minor ),
Pressasque tandem soluat Ophiuchus manus
Virusque fundat; adsit ad cantus meos
700
Lacessere ausus gemina Python numina,
Et Hydra et omnis redeat Herculea manu
Succisa serpens caede se reparans sua.
Tu quoque relictis peruigil Colchis ades,
Sopite primum cantibus, serpens, meis.
705
Postquam euocauit omne serpentum genus,
Congerit in unum frugis infaustae mala:
Quaecumque generat inuius saxis Eryx,
Quae fert opertis hieme perpetua iugis
Sparsus cruore Caucasus Promethei,
710
Et quis sagittas diuites Arabes linunt
Pharetraque pugnax Medus aut Parthi leues,
Aut quos sub axe frigido sucos legunt
Lucis Suebae nobiles Hyrcaniis;
Quodcumque tellus uere nidifico creat
715
Aut rigida cum iam bruma decussit decus
Nemorum et niuali cuncta constrinxit gelu,
Quodcumque gramen flore mortifero uiret,
Dirusue tortis sucus in radicibus
Causas nocendi gignit, attrectat manu.
720
Haemonius illas contulit pestes Athos,
Has Pindus ingens, illa Pangaei iugis
Teneram cruenta falce deposuit comam;
Has aluit altum gurgitem Tigris premens,
Danuuius illas, has per arentis plagas
725
Tepidis Hydaspes gemmifer currens aquis,
Nomenque terris qui dedit Baetis suis
Hesperia pulsans maria languenti uado.
Haec passa ferrum est, dum parat Phoebus diem,
Illius alta nocte succisus frutex;
730
At huius ungue secta cantato seges.
Mortifera carpit gramina ac serpentium
Saniem exprimit miscetque et obscenas aues
Maestique cor bubonis et raucae strigis
Exsecta uiuae uiscera. haec scelerum artifex
735
Discreta ponit: his rapax uis ignium,
His gelida pigri frigoris glacies inest.
Addit uenenis uerba non illis minus
Metuenda. - Sonuit ecce uesano gradu
Canitque. mundus uocibus primis tremit.
740
Comprecor uulgus silentum uosque ferales deos
Et Chaos caecum atque opacam Ditis umbrosi domum,
Tartari ripis ligatos squalidae Mortis specus.
Supplicis, animae, remissis currite ad thalamos nouos:
Rota resistat membra torquens, tangat Ixion humum,
745
Tantalus securus undas hauriat Pirenidas,
[Grauior uni poena sedeat coniugis socero mei]
Lubricus per saxa retro Sisyphum soluat lapis.
Vos quoque, urnis quas foratis inritus ludit labor,
Danaides, coite: uestras hic dies quaerit manus. -
750
Nunc meis uocata sacris, noctium sidus, ueni
Pessimos induta uultus, fronte non una minax.
Tibi more gentis uinculo soluens comam
Secreta nudo nemora lustraui pede
Et euocaui nubibus siccis aquas
755
Egique ad imum maria, et Oceanus graues
Interius undas aestibus uictis dedit,
Pariterque mundus lege confusa aetheris
Et solem et astra uidit et uetitum mare
Tetigistis, ursae. temporum flexi uices:
760
Aestiua tellus horruit cantu meo,
Coacta messem uidit hibernam Ceres;
Violenta Phasis uertit in fontem uada
Et Hister, in tot ora diuisus, truces
Compressit undas omnibus ripis piger;
765
Sonuere fluctus, tumuit insanum mare
Tacente uento; nemoris antiqui domus
Amisit umbras uocis imperio meae. -
Die relicto Phoebus in medio stetit,
Hyadesque nostris cantibus motae labant:
770
Adesse sacris tempus est, Phoebe, tuis.
Tibi haec cruenta serta texuntur manu,
Nouena quae serpens ligat,
Tibi haec Typhoeus membra quae discors tulit,
Qui regna concussit Iouis.
775
Vectoris istic perfidi sanguis inest,
Quem Nessus expirans dedit.
Oetaeus isto cinere defecit rogus,
Qui uirus Herculeum bibit.
Piae sororis, impiae matris, facem
780
Vltricis Althaeae uides.
Reliquit istas inuio plumas specu
Harpyia, dum Zeten fugit.
His adice pinnas sauciae Stymphalidos
Lernaea passae spicula. -
785
Sonuistis, arae, tripodas agnosco meos
Fauente commotos dea.
Video Triuiae currus agiles,
Non quos pleno lucida uultu
Pernox agitat,
790
Sed quos facie lurida maesta,
Cum Thessalicis uexata minis
Caelum freno propiore legit.
Sic face tristem pallida lucem
793bis
Funde per auras,
Horrore nouo terre populos
795
Inque auxilium, Dictynna, tuum
Pretiosa sonent aera Corinthi.
Tibi sanguineo caespite sacrum
Sollemne damus,
Tibi de medio rapta sepulcro
800
Fax nocturnos sustulit ignes,
Tibi mota caput flexa uoces
801bis
Ceruice dedi,
Tibi funereo de more iacens
Passos cingit uitta capillos,
Tibi iactatur tristis Stygia
805
Ramus ab unda,
Tibi nudato pectore maenas
Sacro feriam bracchia cultro.
Manet noster sanguis ad aras:
Assuesce, manus, stringere ferrum
810
Carosque pati posse cruores -
Sacrum laticem percussa dedi.
Quodsi nimium saepe uocari
Quereris uotis, ignosce, precor:
Causa uocandi, Persei, tuos
815
Saepius arcus
Vna atque eadem est semper, Iason.
Tu nunc uestes tinge Creusae,
Quas cum primum sumpserit, imas
Vrat serpens flamma medullas.
820
Ignis fuluo clusus in auro
Latet obscurus, quem mihi caeli
Qui furta luit uiscere feto
Dedit et docuit condere uires
Arte, Prometheus; dedit et tenui
825
Sulphure tectos Mulciber ignes,
Et uiuacis fulgura flammae
De cognato Phaethonte tuli.
Habeo mediae dona Chimaerae,
Habeo flammas usto tauri
830
Gutture raptas,
Quas permixto felle Medusae
Tacitum iussi seruare malum.
Adde uenenis stimulos, Hecate,
Donisque meis semina flammae
834bis
Condita serua:
835
Fallant uisus tactusque ferant,
Meet in pectus uenasque calor,
Stillent artus ossaque fument
Vincatque suas flagrante coma
Noua nupta faces.
840
Vota tenentur: ter latratus
Audax Hecate dedit et sacros
Edidit ignes face luctifera.
Peracta uis est omnis: huc gnatos uoca,
Pretiosa per quos dona nubenti feram.
845
Ite, ite, nati, matris infaustae genus,
Placate uobis munere et multa prece
Dominam ac nouercam. uadite et celeres domum
Referte gressus, ultimo amplexu ut fruar.
Quonam cruenta maenas
850
Praeceps amore saeuo
Rapitur? quod impotenti
Facinus parat furore?
Vultus citatus ira
Riget et caput feroci
855
Quatiens superba motu
Regi minatur ultro.
Quis credat exulem?
Flagrant genae rubentes,
Pallor fugat ruborem.
860
Nullum uagante forma
Seruat diu colorem.
Huc fert pedes et illuc,
Vt tigris orba natis
Cursu furente lustrat
865
Gangeticum nemus.
Frenare nescit iras
Medea, non amores;
Nunc ira amorque causam
Iunxere: quid sequetur?
870
Quando efferet Pelasgis
Nefanda Colchis aruis
Gressum metuque soluet
Regnum simulque reges?
Nunc, Phoebe, mitte currus
875
Nullo morante loro,
Nox condat alma lucem,
Mergat diem timendum
Dux noctis Hesperus.
Periere cuncta, concidit regni status;
880
Nata atque genitor cinere permixto iacent.
Qua fraude capti? Qua solent reges capi:
Donis. In illis esse quis potuit dolus?
Et ipse miror uixque iam facto malo
Potuisse fieri credo.
Quis cladis modus?
885
Auidus per omnem regiae partem furit
Immissus ignis: iam domus tota occidit,
Vrbi timetur.
Vnda flammas opprimat.
Et hoc in ista clade mirandum accidit:
Alit unda flammas, quoque prohibetur magis,
890
Magis ardet ignis; ipsa praesidia occupat.
Effer citatum sede Pelopea gradum,
Medea, praeceps quaslibet terras pete.
Egone ut recedam? si profugissem prius,
Ad hoc redirem. nuptias specto nouas.
895
Quid, anime, cessas? sequere felicem impetum.
Pars ultionis ista, qua gaudes, quota est?
Amas adhuc, furiose, si satis est tibi
Caelebs Iason. quaere poenarum genus
Haut usitatum iamque sic temet para:
900
Fas omne cedat, abeat expulsus pudor;
Vindicta leuis est quam ferunt purae manus.
Incumbe in iras teque languentem excita
Penitusque ueteres pectore ex imo impetus
Violentus hauri. quidquid admissum est adhuc,
905
Pietas uocetur. hoc age! en faxo sciant
Quam leuia fuerint quamque uulgaris notae
Quae commodaui scelera. prolusit dolor
Per ista noster: quid manus poterant rudes
Audere magnum, quid puellaris furor?
910
Medea nunc sum; creuit ingenium malis:
Iuuat, iuuat rapuisse fraternum caput,
Artus iuuat secuisse et arcano patrem
Spoliasse sacro, iuuat in exitium senis
Armasse natas. quaere materiam, dolor:
915
Ad omne facinus non rudem dextram afferes.
Quo te igitur, ira, mittis, aut quae perfido
Intendis hosti tela? nescioquid ferox
Decreuit animus intus et nondum sibi
Audet fateri. stulta properaui nimis:
920
Ex paelice utinam liberos hostis meus
Aliquos haberet - quidquid ex illo tuum est,
Creusa peperit. placuit hoc poenae genus,
Meritoque placuit: ultimum magno scelus
Animo parandum est: liberi quondam mei,
925
Vos pro paternis sceleribus poenas date.
Cor pepulit horror, membra torpescunt gelu
Pectusque tremuit. ira discessit loco
Materque tota coniuge expulsa redit.
Egone ut meorum liberum ac prolis meae
930
Fundam cruorem? melius, a, demens furor!
Incognitum istud facinus ac dirum nefas
A me quoque absit; quod scelus miseri luent?
Scelus est Iason genitor et maius scelus
Medea mater - occidant, non sunt mei;
935
Pereant, mei sunt. crimine et culpa carent,
Sunt innocentes, fateor: et frater fuit.
Quid, anime, titubas? ora quid lacrimae rigant
Variamque nunc huc ira, nunc illuc amor
Diducit? anceps aestus incertam rapit;
940
Vt saeua rapidi bella cum uenti gerunt,
Vtrimque fluctus maria discordes agunt
Dubiumque feruet pelagus, haut aliter meum
Cor fluctuatur: ira pietatem fugat
Iramque pietas - cede pietati, dolor.
945
Huc, cara proles, unicum afflictae domus
Solamen, huc uos ferte et infusos mihi
Coniungite artus. habeat incolumes pater,
Dum et mater habeat - urguet exilium ac fuga:
Iam iam meo rapientur auulsi e sinu,
950
Flentes, gementes - osculis pereant patris,
Periere matris. rursus increscit dolor
Et feruet odium, repetit inuitam manum
Antiqua Erinys - ira, qua ducis, sequor.
Vtinam superbae turba Tantalidos meo
955
Exisset utero bisque septenos parens
Natos tulissem! sterilis in poenas fui -
Fratri patrique quod sat est, peperi duos.
Quonam ista tendit turba Furiarum impotens?
Quem quaerit aut quo flammeos ictus parat,
960
Aut cui cruentas agmen infernum faces
Intentat? ingens anguis excusso sonat
Tortus flagello. quem trabe infesta petit
Megaera? cuius umbra dispersis uenit
Incerta membris? frater est, poenas petit:
965
Dabimus, sed omnes. fige luminibus faces,
Lania, perure, pectus en Furiis patet.
Discedere a me, frater, ultrices deas
Manesque ad imos ire securas iube:
Mihi me relinque et utere hac, frater, manu
970
Quae strinxit ensem - uictima manes tuos
Placamus ista. Quid repens affert sonus?
Parantur arma meque in exitium petunt.
Excelsa nostrae tecta conscendam domus
Caede incohata. perge tu mecum comes.
975
Tuum quoque ipsa corpus hinc mecum aueham.
Nunc hoc age, anime: non in occulto tibi est
Perdenda uirtus; approba populo manum.
Quicumque regum cladibus fidus doles,
Concurre, ut ipsam sceleris auctorem horridi
980
Capiamus. huc, huc, fortis armiferi cohors,
Conferte tela, uertite ex imo domum.
Iam iam recepi sceptra germanum patrem,
Spoliumque Colchi pecudis auratae tenent;
Rediere regna, rapta uirginitas redit.
985
O placida tandem numina, o festum diem,
O nuptialem! uade, perfectum est scelus -
Vindicta nondum: perage, dum faciunt manus.
Quid nunc moraris, anime? quid dubitas? potens
Iam cecidit ira? paenitet facti, pudet.
990
Quid, misera, feci? misera? paeniteat licet,
Feci. uoluptas magna me inuitam subit,
Et ecce crescit. derat hoc unum mihi,
Spectator iste. nil adhuc facti reor:
Quidquid sine isto fecimus sceleris perit.
995
En ipsa tecti parte praecipiti imminet.
Huc rapiat ignes aliquis, ut flammis cadat
Suis perusta.
Congere extremum tuis
Natis, Iason, funus ac tumulum strue:
Coniunx socerque iusta iam functis habent
1000
A me sepulti; gnatus hic fatum tulit,
Hic te uidente dabitur exitio pari.
Per numen omne perque communes fugas
Torosque, quos non nostra uiolauit fides,
Iam parce nato. si quod est crimen, meum est:
1005
Me dedo morti; noxium macta caput.
Hac qua recusas, qua doles, ferrum exigam.
I nunc, superbe, uirginum thalamos pete,
Relinque matres.
Vnus est poenae satis.
Si posset una caede satiari manus,
1010
Nullam petisset. ut duos perimam, tamen
Nimium est dolori numerus angustus meo.
In matre si quod pignus etiamnunc latet,
Scrutabor ense uiscera et ferro extraham.
Iam perage coeptum facinus, haut ultra precor,
1015
Moramque saltem supplicis dona meis.
Perfruere lento scelere, ne propera, dolor:
Meus dies est; tempore accepto utimur.
Infesta, memet perime.
Misereri iubes. -
Bene est, peractum est. plura non habui, dolor,
1020
Quae tibi litarem. lumina huc tumida alleua,
Ingrate Iason. coniugem agnoscis tuam?
Sic fugere soleo. patuit in caelum uia:
Squamosa gemini colla serpentes iugo
Summissa praebent. recipe iam gnatos, parens;
1025
Ego inter auras aliti curru uehar.
Per alta uade spatia sublime aetheris,
Testare nullos esse, qua ueheris, deos.
contatti: 