Quid mihi uobiscum est, infelix cura, libelli,

      Ingenio perii qui miser ipse meo?

Cur modo damnatas repeto, mea crimina, Musas?

      An semel est poenam commeruisse parum?

5

Carmina fecerunt, ut me cognoscere uellet

      Omine non fausto femina uirque meo:

Carmina fecerunt, ut me moresque notaret

      Iam demi iussa Caesar ab Arte meos.

Deme mihi studium, uitae quoque crimina demes;

10

      Acceptum refero uersibus esse nocens.

Hoc pretium curae uigilatorumque laborum

      Cepimus: ingenio est poena reperta meo.

Si saperem, doctas odissem iure sorores,

      Numina cultori perniciosa suo.

15

At nunc (tanta meo comes est insania morbo)

      Saxa malum refero rursus ad ista pedem:

Scilicet ut uictus repetit gladiator harenam,

      Et redit in tumidas naufraga puppis aquas.

Forsitan ut quondam Teuthrantia regna tenenti,

20

      Sic mihi res eadem uulnus opemque feret,

Musaque, quam mouit, motam quoque leniet iram:

      Exorant magnos carmina saepe deos.

Ipse quoque Ausonias Caesar matresque nurusque

      Carmina turrigerae dicere iussit Opi:

25

Iusserat et Phoebo dici, quo tempore ludos

      Fecit, quos aetas aspicit una semel.

His precor exemplis tua nunc, mitissime Caesar,

      Fiat ab ingenio mollior ira meo.

Illa quidem iusta est, nec me meruisse negabo:

30

      Non adeo nostro fugit ab ore pudor.

Sed nisi peccassem, quid tu concedere posses?

      Materiam ueniae sors tibi nostra dedit.

Si, quotiens peccant homines, sua fulmina mittat

      Iuppiter, exiguo tempore inermis erit;

35

Nunc ubi detonuit strepituque exterruit orbem,

      Purum discussis aera reddit aquis.

Iure igitur genitorque deum rectorque uocatur,

      Iure capax mundus nil Ioue maius habet.

Tu quoque, cum patriae rector dicare paterque,

40

      Vtere more dei nomen habentis idem.

Idque facis, nec te quisquam moderatius umquam

      Imperii potuit frena tenere sui.

Tu ueniam parti superatae saepe dedisti,

      Non concessurus quam tibi uictor erat.

45

Diuitiis etiam multos et honoribus auctos

      Vidi, qui tulerant in caput arma tuum;

Quaeque dies bellum, belli tibi sustulit iram,

      Parsque simul templis utraque dona tulit;

Vtque tuus gaudet miles, quod uicerit hostem,

50

      Sic uictum cur se gaudeat, hostis habet.

Causa mea est melior, qui nec contraria dicor

      Arma nec hostiles esse secutus opes.

Per mare, per terras, per tertia numina iuro,

      Per te praesentem conspicuumque deum,

55

Hunc animum fauisse tibi, uir maxime, meque,

      Qua sola potui, mente fuisse tuum.

Optaui, peteres caelestia sidera tarde,

      Parsque fui turbae parua precantis idem,

Et pia tura dedi pro te, cumque omnibus unus

60

      Ipse quoque adiuui publica uota meis.

Quid referam libros, illos quoque, crimina nostra,

      Mille locis plenos nominis esse tui?

Inspice maius opus, quod adhuc sine fine tenetur,

      In non credendos corpora uersa modos:

65

Inuenies uestri praeconia nominis illic,

      Inuenies animi pignora multa mei.

Non tua carminibus maior fit gloria, nec quo,

      Vt maior fiat, crescere possit, habet.

Fama Ioui superest: tamen hunc sua facta referri

70

      Et se materiam carminis esse iuuat,

Cumque Gigantei memorantur proelia belli,

      Credibile est laetum laudibus esse suis.

Te celebrant alii, quanto decet ore, tuasque

      Ingenio laudes uberiore canunt:

75

Sed tamen, ut fuso taurorum sanguine centum,

      Sic capitur minimo turis honore deus.

A, ferus et nobis crudelior omnibus hostis,

      Delicias legit qui tibi cumque meas,

Carmina ne nostris quae te uenerantia libris

80

      Iudicio possint candidiore legi.

Esse sed irato quis te mihi posset amicus?

      Vix tunc ipse mihi non inimicus eram.

Cum coepit quassata domus subsidere, partes

      In proclinatas omne recumbit onus,

85

Cunctaque fortuna rimam faciente dehiscunt,

      Ipsa suoque eadem pondere tracta ruunt.

Ergo hominum quaesitum odium mihi carmine, quosque

      Debuit, est uultus turba secuta tuos.

At, memini, uitamque meam moresque probabas

90

      Illo, quem dederas, praetereuntis equo:

Quod si non prodest et honesti gloria nulla

      Redditur, at nullum crimen adeptus eram.

Nec male commissa est nobis fortuna reorum

      Lisque decem deciens inspicienda uiris.

95

Res quoque priuatas statui sine crimine iudex,

      Deque mea fassa est pars quoque uicta fide.

Me miserum! potui, si non extrema nocerent,

      Iudicio tutus non semel esse tuo.

Vltima me perdunt, imoque sub aequore mergit

100

      Incolumem totiens una procella ratem.

Nec mihi pars nocuit de gurgite parua, sed omnes

      Pressere hoc fluctus oceanusque caput.

Cur aliquid uidi? cur noxia lumina feci?

      Cur imprudenti cognita culpa mihi?

105

Inscius Actaeon uidit sine ueste Dianam:

      Praeda fuit canibus non minus ille suis.

Scilicet in superis etiam fortuna luenda est,

      Nec ueniam laeso numine casus habet.

Illa nostra die, qua me malus abstulit error,

110

      Parua quidem periit, sed sine labe domus:

Sic quoque parua tamen, patrio dicatur ut aeuo

      Clara nec ullius nobilitate minor,

Et neque diuitiis nec paupertate notanda,

      Vnde sit in neutrum conspiciendus eques.

115

Sit quoque nostra domus uel censu parua uel ortu,

      Ingenio certe non latet illa meo:

Quo uidear quamuis nimium iuuenaliter usus,

      Grande tamen toto nomen ab orbe fero;

Turbaque doctorum Nasonem nouit, et audet

120

      Non fastiditis adnumerare uiris.

Corruit haec igitur Musis accepta, sub uno

      Sed non exiguo crimine lapsa domus:

Atque ea sic lapsa est, ut surgere, si modo laesi

      Ematuruerit Caesaris ira, queat.

125

Cuius in euentu poenae clementia tanta est,

      Venerit ut nostro lenior illa metu.

Vita data est, citraque necem tua constitit ira,

      O princeps parce uiribus use tuis!

Insuper accedunt, te non adimente, paternae,

130

      Tamquam uita parum muneris esset, opes.

Nec mea decreto damnasti facta senatus,

      Nec mea selecto iudice iussa fuga est.

Tristibus inuectus uerbis (ita principe dignum)

      Vltus es offensas, ut decet, ipse tuas.

135

Adde quod edictum, quamuis immite minaxque,

      Attamen in poenae nomine lene fuit:

Quippe relegatus, non exul, dicor in illo,

      Priuaque fortunae sunt ibi uerba meae.

Nulla quidem sano grauior mentisque potenti

140

      Poena est, quam tanto displicuisse uiro:

Sed solet interdum fieri placabile numen:

      Nube solet pulsa candidus ire dies.

Vidi ego pampineis oneratam uitibus ulmum,

      Quae fuerat saeui fulmine tacta Iouis.

145

Ipse licet sperare uetes, sperabimus usque;

      Hoc unum fieri te prohibente potest.

Spes mihi magna subit, cum te, mitissime princeps,

      Spes mihi, respicio cum mea facta, cadit.

Ac ueluti uentis agitantibus aera non est

150

      Aequalis rabies continuusque furor,

Sed modo subsidunt intermissique silescunt,

      Vimque putes illos deposuisse suam:

Sic abeunt redeuntque mei uariantque timores,

      Et spem placandi dantque negantque tui.

155

Per superos igitur, qui dant tibi longa dabuntque

      Tempora, Romanum si modo nomen amant;

Per patriam, quae te tuta et secura parente est,

      Cuius, ut in populo, pars ego nuper eram;

Sic tibi, quem semper factis animoque mereris,

160

      Reddatur gratae debitus urbis amor;

Liuia sic tecum sociales compleat annos,

      Quae, nisi te, nullo coniuge digna fuit,

Quae si non esset, caelebs te uita deceret,

      Nullaque, cui posses esse maritus, erat;

165

Sospite sit tecum natus quoque sospes, et olim

      Imperium regat hoc cum seniore senex;

Vt faciuntque tui, sidus iuuenale, nepotes,

      Per tua perque sui facta parentis, eant;

Sic adsueta tuis semper Victoria castris

170

      Nunc quoque se praestet notaque signa petat,

Ausoniumque ducem solitis circumuolet alis,

      Ponat et in nitida laurea serta coma,

Per quem bella geris, cuius nunc corpore pugnas,

      Auspicium cui das grande deosque tuos,

175

Dimidioque tui praesens es et aspicis urbem,

      Dimidio procul es saeuaque bella geris;

Hic tibi sic redeat superato uictor ab hoste,

      Inque coronatis fulgeat altus equis:

Parce, precor, fulmenque tuum, fera tela, reconde,

180

      Heu nimium misero cognita tela mihi!

Parce, pater patriae, nec nominis immemor huius

      Olim placandi spem mihi tolle tui.

Non precor ut redeam, quamuis maiora petitis

      Credibile est magnos saepe dedisse deos:

185

Mitius exilium si das propiusque roganti,

      Pars erit ex poena magna leuata mea.

Vltima perpetior medios eiectus in hostes,

      Nec quisquam patria longius exul abest.

Solus ad egressus missus septemplicis Histri

190

      Parrhasiae gelido uirginis axe premor.

Ciziges et Colchi Tereteaque turba Getaeque

      Danuuii mediis uix prohibentur aquis;

Cumque alii causa tibi sint grauiore fugati,

      Vlterior nulli, quam mihi, terra data est.

195

Longius hac nihil est, nisi tantum frigus et hostes,

      Et maris astricto quae coit unda gelu.

Hactenus Euxini pars est Romana sinistri:

      Proxima Bastarnae Sauromataeque tenent.

Haec est Ausonio sub iure nouissima, uixque

200

      Haeret in imperii margine terra tui.

Vnde precor supplex ut nos in tuta releges,

      Ne sit cum patria pax quoque adempta mihi,

Ne timeam gentes, quas non bene summouet Hister,

      Neue tuus possim ciuis ab hoste capi.

205

Fas prohibet Latio quemquam de sanguine natum

      Caesaribus saluis barbara uincla pati.

Perdiderint cum me duo crimina, carmen et error,

      Alterius facti culpa silenda mihi:

Nam non sum tanti, renouem ut tua uulnera, Caesar,

210

      Quem nimio plus est indoluisse semel.

Altera pars superest, qua turpi carmine factus

      Arguor obsceni doctor adulterii.

Fas ergo est aliqua caelestia pectora falli,

      Et sunt notitia multa minora tua;

215

Vtque deos caelumque simul sublime tuenti

      Non uacat exiguis rebus adesse Ioui,

De te pendentem sic dum circumspicis orbem,

      Effugiunt curas inferiora tuas.

Scilicet imperii princeps statione relicta

220

      Imparibus legeres carmina facta modis?

Non ea te moles Romani nominis urget,

      Inque tuis umeris tam leue fertur onus,

Lusibus ut possis aduertere numen ineptis,

      Excutiasque oculis otia nostra tuis.

225

Nunc tibi Pannonia est, nunc Illyris ora domanda,

      Raetica nunc praebent Thraciaque arma metum,

Nunc petit Armenius pacem, nunc porrigit arcus

      Parthus eques timida captaque signa manu,

Nunc te prole tua iuuenem Germania sentit,

230

      Bellaque pro magno Caesare Caesar obit.

Denique, ut in tanto, quantum non extitit umquam,

      Corpore pars nulla est, quae labet, imperii,

Vrbs quoque te et legum lassat tutela tuarum

      Et morum, similes quos cupis esse tuis.

235

Non tibi contingunt, quae gentibus otia praestas,

      Bellaque cum multis irrequieta geris.

Mirer in hoc igitur tantarum pondere rerum

      Te numquam nostros euoluisse iocos?

At si, quod mallem, uacuum tibi forte fuisset,

240

      Nullum legisses crimen in Arte mea.

Illa quidem fateor frontis non esse seuerae

      Scripta, nec a tanto principe digna legi:

Non tamen idcirco legum contraria iussis

      Sunt ea Romanas erudiuntque nurus.

245

Neue, quibus scribam, possis dubitare, libellos,

      Quattuor hos uersus e tribus unus habet:

"Este procul, uittae tenues, insigne pudoris,

      Quaeque tegis medios instita longa pedes!

Nil nisi legitimum concessaque furta canemus,

250

      Inque meo nullum carmine crimen erit."

Ecquid ab hac omnes rigide summouimus Arte,

      Quas stola contingi uittaque sumpta uetat?

"At matrona potest alienis artibus uti,

      Quoque trahat, quamuis non doceatur, habet."

255

Nil igitur matrona legat, quia carmine ab omni

      Ad delinquendum doctior esse potest.

Quodcumque attigerit siqua est studiosa sinistri,

      Ad uitium mores instruet inde suos.

Sumpserit Annales (nihil est hirsutius illis)

260

      Facta sit unde parens Ilia, nempe leget.

Sumpserit "Aeneadum genetrix" ubi prima, requiret,

      Aeneadum genetrix unde sit alma Venus.

Persequar inferius, modo si licet ordine ferri,

      Posse nocere animis carminis omne genus.

265

Non tamen idcirco crimen liber omnis habebit:

      Nil prodest, quod non laedere possit idem.

Igne quid utilius? siquis tamen urere tecta

      Comparat, audaces instruit igne manus.

Eripit interdum, modo dat medicina salutem,

270

      Quaeque iuuet, monstrat, quaeque sit herba nocens.

Et latro et cautus praecingitur ense uiator

      Ille sed insidias, hic sibi portat opem.

Discitur innocuas ut agat facundia causas:

      Protegit haec sontes, immeritosque premit.

275

Sic igitur carmen, recta si mente legatur,

      Constabit nulli posse nocere meum.

"At quasdam uitio." quicumque hoc concipit, errat,

      Et nimium scriptis arrogat ille meis.

Vt tamen hoc fatear, ludi quoque semina praebent

280

      Nequitiae: tolli tota theatra iube:

Peccandi causam multis quam saepe dederunt,

      Martia cum durum sternit harena solum.

Tollatur Circus; non tuta licentia Circist:

      Hic sedet ignoto iuncta puella uiro.

285

Cum quaedam spatientur in hoc, ut amator eodem

      Conueniat, quare porticus ulla patet?

Quis locus est templis augustior? haec quoque uitet,

      In culpam siqua est ingeniosa suam.

Cum steterit Iouis aede, Iouis succurret in aede

290

      Quam multas matres fecerit ille deus.

Proxima adoranti Iunonis templa subibit,

      Paelicibus multis hanc doluisse deam.

Pallade conspecta, natum de crimine uirgo

      Sustulerit quare, quaeret, Erichthonium.

295

Venerit in magni templum, tua munera, Martis,

      Stat Venus Vltori iuncta, uir ante fores.

Isidis aede sedens, cur hanc Saturnia, quaeret,

      Egerit Ionio Bosporioque mari?

In Venerem Anchises, in Lunam Latmius heros,

300

      In Cererem Iasion, qui referatur, erit.

Omnia peruersas possunt corrumpere mentes

      Stant tamen illa suis omnia tuta locis.

Et procul a scripta solis meretricibus Arte

      Summouet ingenuas pagina prima manus.

305

Quaecumque erupit, qua non sinit ire sacerdos,

      Protinus huic dempti criminis ipsa rea est.

Nec tamen est facinus uersus euoluere mollis,

      Multa licet castae non facienda legant.

Saepe supercilii nudas matrona seueri

310

      Et Veneris stantis ad genus omne uidet.

Corpora Vestales oculi meretricia cernunt,

      Nec domino poenae res ea causa fuit.

At cur in nostra nimia est lasciuia Musa,

      Curue meus cuiquam suadet amare liber?

315

Nil nisi peccatum manifestaque culpa fatenda est:

      Paenitet ingenii iudiciique mei.

Cur non Argolicis potius quae concidit armis

      Vexata est iterum carmine Troia meo?

Cur tacui Thebas et uulnera mutua fratrum,

320

      Et septem portas, sub duce quamque suo?

Nec mihi materiam bellatrix Roma negabat,

      Et pius est patriae facta referre labor.

Denique cum meritis impleueris omnia, Caesar,

      Pars mihi de multis una canenda fuit,

325

Vtque trahunt oculos radiantia lumina solis,

      Traxissent animum sic tua facta meum.

Arguor immerito. tenuis mihi campus aratur:

      Illud erat magnae fertilitatis opus.

Non ideo debet pelago se credere, siqua

330

      Audet in exiguo ludere cumba lacu.

Forsan (et hoc dubitem) numeris leuioribus aptus

      Sim satis, in paruos sufficiamque modos:

At si me iubeas domitos Iouis igne Gigantas

      Dicere, conantem debilitabit onus.

335

Diuitis ingenii est immania Caesaris acta

      Condere, materia ne superetur opus.

Et tamen ausus eram. sed detractare uidebar,

      Quodque nefas, damno uiribus esse tuis.

Ad leue rursus opus, iuuenalia carmina, ueni,

340

      Et falso moui pectus amore meum.

Non equidem uellem: sed me mea fata trahebant,

      Inque meas poenas ingeniosus eram.

Et mihi, quod didici! cur me docuere parentes,

      Litteraque est oculos ulla morata meos?

345

Haec tibi me inuisum lasciuia fecit, ob Artes,

      Quis ratus es uetitos sollicitare toros.

Sed neque me nuptae didicerunt furta magistro,

      Quodque parum nouit, nemo docere potest.

Sic ego delicias et mollia carmina feci,

350

      Strinxerit ut nomen fabula nulla meum.

Nec quisquam est adeo media de plebe maritus,

      Vt dubius uitio sit pater ille meo.

Crede mihi, distant mores a carmine nostro

      (Vita uerecunda est, Musa iocosa mea)

355

Magnaque pars mendax operum est et ficta meorum:

      Plus sibi permisit compositore suo.

Nec liber indicium est animi, sed honesta uoluntas:

      Plurima mulcendis auribus apta feres.

Accius esset atrox, conuiua Terentius esset,

360

      Essent pugnaces qui fera bella canunt.

Denique composui teneros non solus amores:

      Composito poenas solus amore dedi.

Quid, nisi cum multo Venerem confundere uino,

      Praecepit lyrici Teia Musa senis?

365

Lesbia quid docuit Sappho, nisi amare, puellas?

      Tuta tamen Sappho, tutus et ille fuit.

Nec tibi, Battiade, nocuit, quod saepe legenti

      Delicias uersu fassus es ipse tuas.

Fabula iucundi nulla est sine amore Menandri,

370

      Et solet hic pueris uirginibusque legi.

Ilias ipsa quid est aliud, nisi adultera, de qua

      Inter amatorem pugna uirumque fuit?

Quid prius est illi flamma Briseidos, utque

      Fecerit iratos rapta puella duces?

375

Aut quid Odyssea est, nisi femina propter amorem,

      Dum uir abest, multis una petita procis?

Quis, nisi Maeonides, Venerem Martemque ligatos

      Narrat in obsceno corpora prensa toro?

Vnde nisi indicio magni sciremus Homeri

380

      Hospitis igne duas incaluisse deas?

Omne genus scripti grauitate tragoedia uincit:

      Haec quoque materiam semper amoris habet.

Numquid in Hippolyto, nisi caecae flamma nouercae?

      Nobilis est Canace fratris amore sui.

385

Quid? non Tantalides agitante Cupidine currus

      Pisaeam Phrygiis uexit eburnus equis?

Tingeret ut ferrum natorum sanguine mater,

      Concitus a laeso fecit amore dolor.

Fecit amor subitas uolucres cum paelice regem,

390

      Quaeque suum luget nunc quoque mater Ityn.

Si non Aeropen frater sceleratus amasset,

      Auersos Solis non legeremus equos.

Impia nec tragicos tetigisset Scylla coturnos,

      Ni patrium crinem desecuisset amor.

395

Qui legis Electran et egentem mentis Oresten,

      Aegisthi crimen Tyndaridosque legis.

Nam quid de tetrico referam domitore Chimaerae,

      Quem leto fallax hospita paene dedit?

Quid loquar Hermionen, quid te, Schoeneia uirgo,

400

      Teque, Mycenaeo Phoebas amata duci?

Quid Danaen Danaesque nurum matremque Lyaei

      Haemonaque et noctes cui coiere duae?

Quid Peliae generum, quid Thesea, quiue Pelasgum

      Iliacam tetigit de rate primus humum?

405

Huc Iole Pyrrhique parens, huc Herculis uxor,

      Huc accedat Hylas Iliacusque puer.

Tempore deficiar, tragicos si persequar ignes,

      Vixque meus capiet nomina nuda liber.

Est et in obscenos commixta tragoedia risus,

410

      Multaque praeteriti uerba pudoris habet.

Nec nocet auctori, mollem qui fecit Achillem,

      Infregisse suis fortia facta modis.

Iunxit Aristides Milesia crimina secum,

      Pulsus Aristides nec tamen urbe sua est.

415

Nec qui descripsit corrumpi semina matrum,

      Eubius, impurae conditor historiae,

Nec qui composuit nuper Sybaritica, fugit,

      Nec qui concubitus non tacuere suos.

Suntque ea doctorum monumentis mixta uirorum,

420

      Muneribusque ducum publica facta patent.

Neue peregrinis tantum defendar ab armis,

      Et Romanus habet multa iocosa liber.

Vtque suo Martem cecinit grauis Ennius ore,

      Ennius ingenio maximus, arte rudis:

425

Explicat ut causas rapidi Lucretius ignis,

      Casurumque triplex uaticinatur opus:

Sic sua lasciuo cantata est saepe Catullo

      Femina, cui falsum Lesbia nomen erat;

Nec contentus ea, multos uulgauit amores,

430

      In quibus ipse suum fassus adulterium est.

Par fuit exigui similisque licentia Calui,

      Detexit uariis qui sua furta modis.

Cinna quoque his comes est, Cinnaque procacior Anser,

      Et leue Cornufici parque Catonis opus.

435

Quid referam Ticidae, quid Memmi carmen, apud quos

      Rebus adest nomen nominibusque pudor,

Et quorum libris modo dissimulata Perilla est,

      Nomine nunc legitur dicta, Metelle, tuo?

Is quoque, Phasiacas Argon qui duxit in undas,

440

      Non potuit Veneris furta tacere suae.

Nec minus Hortensi, nec sunt minus improba Serui

      Carmina. quis dubitet nomina tanta sequi?

Vertit Aristiden Sisenna, nec offuit illi,

      Historiae turpis inseruisse iocos.

445

Non fuit opprobrio celebrasse Lycorida Gallo,

      Sed linguam nimio non tenuisse mero.

Credere iuranti durum putat esse Tibullus,

      Sic etiam de se quod neget illa uiro:

Fallere custodes idem docuisse fatetur,

450

      Seque sua miserum nunc ait arte premi.

Saepe, uelut gemmam dominae signumue probaret,

      Per causam meminit se tetigisse manum,

Vtque refert, digitis saepe est nutuque locutus,

      Et tacitam mensae duxit in orbe notam

455

Et quibus e sucis abeat de corpore liuor,

      Impresso fieri qui solet ore, docet:

Denique ab incauto nimium petit ille marito,

      Se quoque uti seruet, peccet ut illa minus.

Scit, cui latretur, cum solus obambulet, ipsas

460

      Cui totiens clausas excreet ante fores,

Multaque dat furti talis praecepta docetque

      Qua nuptae possint fallere ab arte uiros.

Non fuit hoc illi fraudi, legiturque Tibullus

      Et placet, et iam te principe notus erat.

465

Inuenies eadem blandi praecepta Properti:

      Destrictus minima nec tamen ille nota est.

His ego successi, quoniam praestantia candor

      Nomina uiuorum dissimulare iubet.

Non timui, fateor, ne, qua tot iere carinae,

470

      Naufraga seruatis omnibus una foret.

Sunt aliis scriptae, quibus alea luditur, artes

      (Hoc est ad nostros non leue crimen auos)

Quid ualeant tali, quo possis plurima iactu

      Figere, damnosos effugiasue canes,

475

Tessera quos habeat numeros, distante uocato

      Mittere quo deceat, quo dare missa modo,

Discolor ut recto grassetur limite miles,

      Cum medius gemino calculus hoste perit,

Vt bellare sequens sciat et reuocare priorem,

480

      Nec tuto fugiens incomitatus eat;

Parua sit ut ternis instructa tabella lapillis,

      In qua uicisse est continuasse suos;

Quique alii lusus (neque enim nunc persequar omnes)

      Perdere, rem caram, tempora nostra solent.

485

Ecce canit formas alius iactusque pilarum,

      Hic artem nandi praecipit, ille trochi,

Composita est aliis fucandi cura coloris;

      Hic epulis leges hospitioque dedit

Alter humum, de qua fingantur pocula, monstrat,

490

      Quaeque, docet, liquido testa sit apta mero.

Talia luduntur fumoso mense Decembri,

      Quae damno nulli composuisse fuit.

His ego deceptus non tristia carmina feci,

      Sed tristis nostros poena secuta iocos.

495

Denique nec uideo tot de scribentibus unum,

      Quem sua perdiderit Musa, repertus ego.

Quid, si scripsissem mimos obscena iocantes,

      Qui semper uetiti crimen amoris habent:

In quibus assidue cultus procedit adulter,

500

      Verbaque dat stulto callida nupta uiro?

Nubilis hos uirgo matronaque uirque puerque

      Spectat, et ex magna parte senatus adest.

Nec satis incestis temerari uocibus aures;

      Adsuescunt oculi multa pudenda pati:

505

Cumque fefellit amans aliqua nouitate maritum

      Plauditur et magno palma fauore datur;

Quoque minus prodest, scaena est lucrosa poetae,

      Tantaque non paruo crimina praetor emit.

Inspice ludorum sumptus, Auguste, tuorum:

510

      Empta tibi magno talia multa leges.

Haec tu spectasti spectandaque saepe dedisti

      (Maiestas adeo comis ubique tua est)

Luminibusque tuis, totus quibus utitur orbis,

      Scaenica uidisti lentus adulteria.

515

Scribere si fas est imitantes turpia mimos,

      Materiae minor est debita poena meae.

An genus hoc scripti faciunt sua pulpita tutum,

      Quodque licet, mimis scaena licere dedit?

Et mea sunt populo saltata poemata saepe,

520

      Saepe oculos etiam detinuere tuos.

Scilicet in domibus nostris ut prisca uirorum

      Artificis fulgent corpora picta manu,

Sic quae concubitus uarios Venerisque figuras

      Exprimat, est aliquo parua tabella loco:

525

Vtque sedet uultu fassus Telamonius iram,

      Inque oculis facinus barbara mater habet,

Sic madidos siccat digitis Venus uda capillos,

      Et modo maternis tecta uidetur aquis.

Bella sonant alii telis instructa cruentis,

530

      Parsque tui generis, pars tua facta canunt.

Inuida me spatio natura coercuit arto,

      Ingenio uires exiguasque dedit

Et tamen ille tuae felix Aeneidos auctor

      Contulit in Tyrios arma uirumque toros,

535

Nec legitur pars ulla magis de corpore toto,

      Quam non legitimo foedere iunctus amor.

Phyllidis hic idem teneraeque Amaryllidis ignes

      Bucolicis iuuenis luserat ante modis.

Nos quoque iam pridem scripto peccauimus isto:

540

      Supplicium patitur non noua culpa nouum;

Carminaque edideram, cum te delicta notantem

      Praeteriit totiens irreprehensus eques.

Ergo quae iuuenis mihi non nocitura putaui

      Scripta parum prudens, nunc nocuere seni.

545

Sera redundauit ueteris uindicta libelli,

      Distat et a meriti tempore poena sui.

Ne tamen omne meum credas opus esse remissum,

      Saepe dedi nostrae grandia uela rati.

Sex ego Fastorum scripsi totidemque libellos,

550

      Cumque suo finem mense uolumen habet,

Idque tuo nuper scriptum sub nomine, Caesar,

      Et tibi sacratum sors mea rupit opus;

Et dedimus tragicis scriptum regale coturnis,

      Quaeque grauis debet uerba coturnus habet;

555

Dictaque sunt nobis, quamuis manus ultima coeptis

      Defuit, in facies corpora uersa nouas.

Atque utinam reuoces animum paulisper ab ira,

      Et uacuo iubeas hinc tibi pauca legi,

Pauca, quibus prima surgens ab origine mundi

560

      In tua deduxi tempora, Caesar, opus:

Aspicies, quantum dederis mihi pectoris ipse,

      Quoque fauore animi teque tuosque canam.

Non ego mordaci destrinxi carmine quemquam,

      Nec meus ullius crimina uersus habet.

565

Candidus a salibus suffusis felle refugi:

      Nulla uenenato littera mixta ioco est.

Inter tot populi, tot scriptis, milia nostri,

      Quem mea Calliope laeserit, unus ero.

Non igitur nostris ullum gaudere Quiritem

570

      Auguror, at multos indoluisse malis;

Nec mihi credibile est, quemquam insultasse iacenti,

      Gratia candori si qua relata meost

His, precor, atque aliis possint tua numina flecti,

      O pater, o patriae cura salusque tuae!

575

Non ut in Ausoniam redeam, nisi forsitan olim,

      Cum longo poenae tempore uictus eris,

Tutius exilium pauloque quietius oro,

      Vt par delicto sit mea poena suo.