Hanc tibi Priamides mitto, Ledaea, salutem,

      Quae tribui sola te mihi dante potest.

Eloquar an flammae non est opus indice notae

      Et plus quam uellem iam meus exstat amor?

5

Ille quidem lateat malim, dum tempora dentur

      Laetitiae mixtos non habitura metus.

Sed male dissimulo; quis enim celauerit ignem,

      Lumine qui semper proditur ipse suo?

Si tamen expectas uocem quoque rebus ut addam,

10

      Vror; habes animi nuntia uerba mei.

Parce, precor, fasso nec uultu cetera duro

      Perlege sed formae conueniente tuae.

Iamque illud gratum est, quod epistula nostra recepta

      Spem facit hoc recipi me quoque posse modo.

15

Quae rata sit, nec te frustra promiserit, opto,

      Hoc mihi quae suasit, mater Amoris, iter.

Namque ego diuino monitu (ne nescia pecces)

      Aduehor et coepto non leue numen adest.

Praemia magna quidem sed non indebita posco;

20

      Pollicita est thalamo te Cytherea meo.

Hac duce Sigeo dubias a litore feci

      Longa Phereclea per freta puppe uias;

Illa dedit faciles auras uentosque secundos;

      In mare nimirum ius habet orta mari.

25

Perstet et ut pelagi, sic pectoris adiuuet aestum;

      Deferat in portus et mea uota suos.

Attulimus flammas, non hic inuenimus, illas;

      Hae mihi tam longae causa fuere uiae.

Nam neque tristis hiemps neque nos huc appulit error;

30

      Taenaris est classi terra petita meae.

Nec me crede fretum merces portante carina

      Findere (quas habeo, di tueantur opes!)

Nec uenio Graias ueluti spectator ad urbes

      (Oppida sunt regni diuitiora mei);

35

Te peto, quam pepigit lecto Venus aurea nostro;

      Te prius optaui quam mihi nota fores;

Ante tuos animo uidi quam lumine uultus;

      Prima fuit uultus nuntia fama tui.

Nec tamen est mirum, si, sicut oportet, ab arcu

40

      Missilibus telis eminus ictus amo;

Sic placuit fatis; quae ne conuellere temptes,

      Accipe cum uera dicta relata fide.

Matris adhuc utero partu remorante tenebar

      (Iam grauidus iusto pondere uenter erat);

45

Illa sibi ingentem uisa est sub imagine somni

      Flammiferam pleno reddere uentre facem.

Territa consurgit metuendaque noctis opacae

      Visa seni Priamo, uatibus ille refert;

Arsurum Paridis uates canit Ilion igni;

50

      Pectoris, ut nunc est, fax fuit illa mei.

Forma uigorque animi, quamuis de plebe uidebar,

      Indicium tectae nobilitatis erat.

Est locus in mediis nemorosae uallibus Idae

      Deuius et piceis ilicibusque frequens,

55

Qui nec ouis placidae nec amantis saxa capellae,

      Nec patulo tardae carpitur ore bouis.

Hinc ego Dardaniae muros excelsaque tecta

      Et freta prospiciens arbore nixus eram.

Ecce pedum pulsu uisa est mihi terra moueri

60

      (Vera loquar ueri uix habitura fidem);

Constitit ante oculos actus uelocibus alis

      Atlantis magni Pleionesque nepos

(Fas uidisse fuit, fas sit mihi uisa referre)

      Inque dei digitis aurea uirga fuit,

65

Tresque simul diuae, Venus et cum Pallade Iuno,

      Graminibus teneros imposuere pedes.

Obstupui, gelidusque comas erexerat horror,

      Cum mihi: "Pone metum, nuntius ales ait;

Arbiter es formae; certamina siste dearum,

70

      Vincere quae forma digna sit una duas;"

Neue recusarem, uerbis Iouis imperat et se

      Protinus aetheria tollit in astra uia.

Mens mea conualuit subitoque audacia uenit

      Nec timui uultu quamque notare meo.

75

Vincere erant omnes dignae iudexque querebar

      Non omnes causam uincere posse suam;

Sed tamen ex illis iam tunc magis una placebat,

      Hanc esse ut scires, unde mouetur amor

Tantaque uincendi cura est. ingentibus ardent

80

      Iudicium donis sollicitare meum.

Regna Iouis coniunx, uirtutem filia iactat:

      Ipse potens dubito fortis an esse uelim.

Dulce Venus risit: "Ne te, Pari, munera tangant

      Vtraque suspensi plena timoris, ait;

85

Nos dabimus quod ames et pulchrae filia Ledae

      Ibit in amplexus pulchrior illa tuos."

Dixit et ex aequo donis formaque probata

      Victorem caelo rettulit illa pedem.

Interea, sero uersis ad prospera fatis,

90

      Regius adgnoscor per rata signa puer.

Laeta domus nato post tempora longa recepto est,

      Addit et ad festos hunc quoque Troia diem;

Vtque ego te cupio, sic me cupiere puellae;

      Multarum uotum sola tenere potes.

95

Nec tantum regum natae petiere ducumque,

      Sed nymphis etiam curaque amorque fui.

<>

      <>

Sed mihi cunctarum subeunt fastidia, postquam

100

      Coniugii spes est, Tyndari, facta tui.

Te uigilans oculis, animo te nocte uidebam,

      Lumina cum placido uicta sopore iacent.

Quid facies praesens quae nondum uisa placebas?

      Ardebam, quamuis hinc procul ignis erat.

105

Nec potui debere mihi spem longius istam,

      Caerulea peterem quin mea uota uia.

Troia caeduntur Phrygia pineta securi

      Quaeque erat aequoreis utilis arbor aquis;

Ardua proceris spoliantur Gargara siluis

110

      Innumerasque mihi longa dat Ida trabes

Fundatura citas flectuntur robora naues,

      Texitur et costis panda carina suis;

Addimus antennas et uela sequentia malis,

      Accipit et pictos puppis adunca deos;

115

Qua tamen ipse uehor, comitata Cupidine paruo

      Sponsor coniugii stat dea picta sui.

Imposita est factae postquam manus ultima classi

      Protinus Aegaeis ire lubebat aquis.

At pater et genetrix inhibent mea uota rogando

120

      Propositumque pia uoce morantur iter,

Et soror, effusis ut erat, Cassandra, capillis,

      Cum uellent nostrae iam dare uela rates:

"Quo ruis? exclamat; referes incendia tecum.

      Quanta per has nescis flamma petatur aquas!"

125

Vera fuit uates; dictos inuenimus ignes,

      Et ferus in molli pectore flagrat amor!

Portubus egredior uentisque ferentibus usus

      Applicor in terras, Oebali nympha, tuas.

Excipit hospitio uir me tuus; hoc quoque factum

130

      Non sine consilio numinibusque deum.

Ille quidem ostendit quidquid Lacedaemone tota

      Ostendi dignum conspicuumque fuit,

Sed mihi laudatam cupienti cernere formam

      Lumina nil aliud quo caperentur erat.

135

Vt uidi, obstupui praecordiaque intima sensi

      Attonitus curis intumuisse nouis.

His similes uultus, quantum reminiscor, habebat

      Venit in arbitrium cum Cytherea meum;

Si tu uenisses pariter certamen in illud,

140

      In dubium Veneris palma futura fuit.

Magna quidem de te rumor praeconia fecit,

      Nullaque de facie nescia terra tua est

Nec tibi par usquam Phrygia nec solis ab ortu

      Inter formosas altera nomen habet.

145

Credis et hoc nobis, minor est tua gloria uero,

      Famaque de forma paene maligna tua est;

Plus hic inuenio quam quod promiserat illa

      Et tua materia gloria uicta sua est.

Ergo arsit merito, qui nouerat omnia, Theseus,

150

      Et uisa es tanto digna rapina uiro,

More tuae gentis nitida dum nuda palaestra

      Ludis et es nudis femina mixta uiris.

Quod rapuit, laudo; miror quod reddidit umquam;

      Tam bona constanter praeda tenenda fuit.

155

Ante recessisset caput hoc ceruice cruenta

      Quam tu de thalamis abstraherere meis.

Tene manus umquam nostrae dimittere uellent!

      Tene meo paterer uiuus abire sinu!

Si reddenda fores, aliquid tamen ante tulissem,

160

      Nec Venus ex toto nostra fuisset iners;

Vel mihi uirginitas esset libata uel illud

      Quod poterat salua uirginitate rapi.

Da modo te; quae sit Paridi constantia nosces;

      Flamma rogi flammas finiet una meas.

165

Praeposui regnis ego te, quae maxima quondam

      Pollicita est nobis nupta sororque Iouis,

Dumque tuo possem circumdare bracchia collo,

      Contempta est uirtus Pallade dante mihi.

Nec piget aut umquam stulte legisse uidebor;

170

      Permanet in uoto mens mea firma suo.

Spem modo ne nostram fieri patiare caducam,

      Deprecor, o tanto digna labore peti!

Non ego coniugium generosae degener opto,

      Nec mea, crede mihi, turpiter uxor eris:

175

Pliada, si quaeres, in nostra gente Iouemque

      Inuenies, medios ut taceamus auos.

Sceptra parens Asiae, qua nulla beatior ora est,

      Finibus immensis uix obeunda tenet.

Innumeras urbes atque aurea tecta uidebis

180

      Quaeque suos dices templa decere deos.

Ilion aspicies firmataque turribus altis

      Moenia, Phoebeae structa canore lyrae.

Quid tibi de turba narrem numeroque uirorum?

      Vix populum tellus sustinet illa suum.

185

Occurrent denso tibi Troades agmine matres

      Nec capient Phrygias atria nostra nurus.

O quotiens dices "quam pauper Achaia nostra est!"

      Vna domus quaeuis urbis habebit opes.

Nec mihi fas fuerit Sparten contemnere uestram;

190

      In qua tu nata es, terra beata mihi est;

Parca sed est Sparte, tu cultu diuite digna;

      Ad talem formam non facit iste locus;

Hanc faciem largis sine fine paratibus uti

      Deliciisque decet luxuriare nouis.

195

Cum uideas cultus nostra de gente uirorum,

      Qualem Dardanias credis habere nurus?

Da modo te facilem nec dedignare maritum,

      Rure Therapnaeo nata puella, Phrygem.

Phryx erat et nostro genitus de sanguine, qui nunc

200

      Cum dis potando nectare miscet aquas.

Phryx erat Aurorae coniunx; tamen abstulit illum

      Extremum Noctis quae dea finit iter.

Phryx etiam Anchises, uolucrum cui mater Amorum

      Gaudet in Idaeis concubuisse iugis.

205

Nec, puto, collatis forma Menelaus et annis

      Iudice te nobis anteferendus erit.

Non dabimus certe socerum tibi clara fugantem

      Lumina, qui trepidos a dape uertat equos,

Nec Priamo pater est soceri de caede cruentus

210

      Et qui Myrtoas crimine signat aquas,

Nec proauo Stygia nostro captantur in unda

      Poma nec in mediis quaeritur umor aquis.

Quid tamen hoc refert? si te tenet ortus ab illis,

      Cogitur huic domui Iuppiter esse socer.

215

Heu facinus! totis indignus noctibus ille

      Te tenet amplexu perfruiturque tuo;

At mihi conspiceris posita uix denique mensa,

      Multaque, quae laedant, hoc quoque tempus habet.

Hostibus eueniant conuiuia talia nostris,

220

      Experior posito qualia saepe mero.

Paenitet hospitii, cum me spectante lacertos

      Imponit collo rusticus iste tuo.

Rumpor et inuidia (quidni tandem omnia narrem?)

      Membra superiecta cum tua ueste fouet.

225

Oscula cum uero coram non dura daretis,

      Ante oculos posui pocula sumpta meos;

Lumina demitto, cum te tenet artius ille,

      Crescit et inuito lentus in ore cibus.

Saepe dedi gemitus et te, lasciua, notaui

230

      In gemitu risum non tenuisse meo;

Saepe mero uolui flammam compescere, at illa

      Creuit et ebrietas ignis in igne fuit,

Multaque ne uideam, uersa ceruice recumbo,

      Sed reuocas oculos protinus ipsa meos.

235

Quid faciam, dubito; dolor est meus illa uidere

      Sed dolor a facie maior abesse tua.

Qua licet et possum, luctor celare furorem,

      Sed tamen apparet dissimulatus amor.

Nec tibi uerba damus; sentis mea uulnera, sentis.

240

      Atque utinam soli sint ea nota tibi!

A! quotiens lacrimis uenientibus ora reflexi,

      Ne causam fletus quaereret ille mei.

A! quotiens aliquem narraui potus amorem,

      Ad uultus referens singula uerba tuos,

245

Indiciumque mei ficto sub nomine feci!

      Ille ego, si nescis, uerus amator eram.

Quin etiam, ut possem uerbis petulantius uti,

      Non semel ebrietas est simulata mihi.

Prodita sunt, memini, tunica tua pectora laxa

250

      Atque oculis aditum nuda dedere meis,

Pectora uel puris niuibus uel lacte tuamque

      Complexo matrem candidiora Ioue;

Dum stupeo uisis (nam pocula forte tenebam),

      Tortilis a digitis excidit ansa meis.

255

Oscula si natae dederas, ego protinus illa

      Hermiones tenero laetus ab ore tuli.

Et modo cantabam ueteres resupinus amores,

      Et modo per nutum signa tegenda dabam;

Et comitum primas, Clymenen Aethramque, tuarum

260

      Ausus sum blandis nuper adire sonis,

Quae mihi non aliud quam formidare locutae

      Orantis medias deseruere preces.

Di facerent pretium magni certaminis esses,

      Teque suo posset uictor habere toro,

265

Vt tulit Hippomenes Schoeneida praemia cursus,

      Venit ut in Phrygios Hippodamia sinus,

Vt ferus Alcides Acheloia cornua fregit,

      Dum petit amplexus, Deianira, tuos;

Nostra per has leges audacia fortior isset,

270

      Teque mei scires esse laboris opus.

Nunc mihi nil superest, nisi te, formosa, precari

      Amplectique tuos, si patiare, pedes.

O decus, o praesens geminorum gloria fratrum,

      O Ioue digna uiro, ni Ioue nata fores,

275

Aut ego Sigeos repetam te coniuge portus,

      Aut hic Taenaria contegar exul humo.

Non mea sunt summa leuiter districta sagitta

      Pectora; descendit uulnus ad ossa meum.

Hoc mihi (nam repeto) fore ut a caeleste sagitta

280

      Figar, erat uerax uaticinata soror.

Parce datum fatis, Helene, contemnere amorem.

      Sic habeas faciles in tua uota deos!

Multa quidem subeunt, sed coram ut plura loquamur,

      Excipe me lecto nocte silente tuo.

285

An pudet et metuis Venerem temerare maritam

      Castaque legitimi fallere iura tori?

A! nimium simplex Helene, ne rustica dicam,

      Hanc faciem culpa posse carere putas?

Aut faciem mutes aut sis non dura necesse est;

290

      Lis est cum forma magna pudicitiae.

Iuppiter his gaudet, gaudet Venus aurea furtis;

      Haec tibi nempe patrem furta dedere Iouem.

Vix fieri, si sunt uires in semine auorum,

      Et Iouis et Ledae filia, casta potes.

295

Casta tamen tum sis, cum te mea Troia tenebit,

      Et tua sim, quaeso, crimina solus ego;

Nunc ea peccemus, quae corriget hora iugalis,

      Si modo promisit non mihi uana Venus.

Sed tibi et hoc suadet rebus, non uoce maritus,

300

      Neue sui furtis hospitis obstet, abest.

Non habuit tempus, quo Cresia regna uideret,

      Aptius (o mira calliditate uirum!)

Cessit et "Idaei mando tibi, dixit iturus,

      Curam pro nobis hospitis, uxor, agas."

305

Neclegis absentis, testor, mandata mariti;

      Cura tibi non est hospitis ulla tui.

Huncine tu speras hominem sine pectore dotes

      Posse satis formae, Tyndari, nosse tuae?

Falleris; ignorat, nec si bona magna putaret,

310

      Quae tenet, externo crederet illa uiro.

Vt te nec mea uox nec te meus incitet ardor,

      Cogimur ipsius commoditate frui,

Aut erimus stulti, sic ut superemus et ipsum,

      Si tam securum tempus abibit iners.

315

Paene suis ad te manibus deducit amantem;

      Vtere mandatis simplicitate uiri.

Sola iaces uiduo tam longa nocte cubili,

      In uiduo iaceo solus et ipse toro:

Te mihi meque tibi communia gaudia iungant,

320

      Candidior medio nox erit illa die.

Tunc ego iurabo quaeuis tibi numina meque

      Astringam uerbis in sacra iura tuis;

Tunc ego, si non est fallax fiducia nostra,

      Efficiam praesens ut mea regna petas.

325

Si pudet et metuis ne me uideare secuta,

      Ipse reus sine te criminis huius ero.

Nam sequar Aegidae factum fratrumque tuorum;

      Exemplo tangi non propiore potes.

Te rapuit Theseus, geminas Leucippidas illi;

330

      Quartus in exemplis adnumerabor ego.

Troia classis adest armis instructa uirisque;

      Iam facient celeres remus et aura uias.

Ibis Dardanias ingens regina per urbes,

      Teque nouam credet uulgus adesse deam,

335

Quaque feres gressus, adolebunt cinnama flammae,

      Caesaque sanguineam uictima planget humum.

Dona pater fratresque et cum genetrice sorores

      Iliadesque omnes totaque Troia dabit.

Ei mihi! pars a me uix dicitur ulla futuri;

340

      Plura feres quam quae littera nostra refert.

Nec tu rapta time ne nos fera bella sequantur,

      Concitet et uires Graecia magna suas.

Tot prius abductis ecqua est repetita per arma?

      Crede mihi, uanos res habet ista metus.

345

Nomine ceperunt Aquilonis Erechthida Thraces,

      Et tuta a bello Bistonis ora fuit;

Phasida puppe noua uexit Pagasaeus Iason,

      Laesa neque est Colcha Thessala terra manu;

Te quoque qui rapuit, rapuit Minoida Theseus;

350

      Nulla tamen Minos Cretas ad arma uocat.

Terror in his ipso maior solet esse periclo;

      Quaeque timere licet pertimuisse pudet.

Finge tamen, si uis, ingens consurgere bellum;

      Et mihi sunt uires, et mea tela nocent.

355

Nec minor est Asiae quam uestrae copia terrae;

      Illa uiris diues, diues abundat equis.

Nec plus Atrides animi Menelaus habebit

      Quam Paris, aut armis anteferendus erit.

Paene puer caesis abducta armenta recepi

360

      Hostibus et causam nominis inde tuli;

Paene puer iuuenes uario certamine uici,

      In quibus Ilioneus Deiphobusque fuit.

Neue putes non me nisi comminus esse timendum,

      Figitur in iusso nostra sagitta loco.

365

Non potes haec illi primae dare facta iuuentae;

      Instruere Atriden non potes arte mea.

Omnia si dederis, numquid dabis Hectora fratrem?

      Vnus is innumeri militis instar erit.

Quid ualeam nescis, et te mea robora fallunt;

370

      Ignoras cui sis nupta futura uiro.

Aut igitur nullo belli repetere tumultu,

      Aut cedent Marti Dorica castra meo.

Nec tamen indigner pro tanta sumere ferrum

      Coniuge; certamen praemia magna mouent.

375

Tu quoque, si de te totus contenderit orbis,

      Nomen ab aeterna posteritate feres;

Spe modo non timida dis hinc egressa secundis

      Exige cum plena munera pacta fide.