Ouidius medicamina faciei


Discite quae faciem commendet cura, puellae,

      Et quo sit uobis forma tuenda modo.

Cultus humum sterilem Cerealia pendere iussit

      Munera, mordaces interiere rubi;

5

Cultus et in pomis sucos emendat acerbos,

      Fissaque adoptiuas accipit arbor opes.

Culta placent: auro sublimia tecta linuntur;

      Nigra sub imposito marmore terra latet.

Vellera saepe eadem Tyrio medicantur aeno;

10

      Sectile deliciis India praebet ebur.

Forsitan antiquae Tatio sub rege Sabinae

      Maluerint quam se rura paterna coli,

Cum matrona premens altum rubicunda sedile

      Assiduo durum pollice nebat opus

15

Ipsaque claudebat, quos filia pauerat, agnos,

      Ipsa dabat uirgas caesaque ligna foco;

At uestrae matres teneras peperere puellas:

      Vultis inaurata corpora ueste tegi,

Vultis odoratos positu uariare capillos,

20

      Conspicuam gemmis uultis habere manum;

Induitis collo lapides Oriente petitos

      Et quantos onus est aure tulisse duos.

Nec tamen indignum: sit uobis cura placendi,

      Cum comptos habeant saecula uestra uiros:

25

Feminea uestri potiuntur lege mariti

      Et uix ad cultus nupta quod addat habet.

†Pro se quaeque parent et quos uenerentur amores

      Refert. munditia crimina nulla meret.†

Rure latent finguntque comas; licet arduus illas

30

      Celet Athos, cultas altus habebit Athos.

Est etiam placuisse sibi quaecumque uoluptas:

      Virginibus cordi grataque forma sua est.

Laudatas homini uolucris Iunonia pennas

      Explicat et forma muta superbit auis.

35

Sic potius nos urget amor quam fortibus herbis,

      Quas maga terribili subsecat arte manus:

Nec uos graminibus nec mixto credite suco

      Nec temptate nocens uirus amantis equae.

(Nec mediae Marsis finduntur cantibus angues

40

      Nec redit in fontes unda supina suos;

Et quamuis aliquis Temesaea remouerit aera,

      Numquam Luna suis excutietur equis.)

Prima sit in uobis morum tutela, puellae:

      Ingenio facies conciliante placet.

45

Certus amor morum est; formam populabitur aetas,

      Et placitus rugis uultus aratus erit;

Tempus erit, quo uos speculum uidisse pigebit

      Et ueniet rugis altera causa dolor.

Sufficit et longum probitas perdurat in aeuum,

50

      Perque suos annos hinc bene pendet amor.

Dic age, cum teneros somnus dimiserit artus,

      Candida quo possint ora nitere modo.

Hordea, quae Libyci ratibus misere coloni,

      Exue de palea tegminibusque suis;

55

Par erui mensura decem madefiat ab ouis

      (Sed cumulent libras hordea nuda duas):

Haec, ubi uentosas fuerint siccata per auras,

      Lenta iube scabra frangat asella mola.

Et quae prima cadent uiuaci cornua ceruo

60

      Contere (in haec solidi sexta fac assis eat),

Iamque, ubi puluereae fuerint confusa farinae,

      Protinus innumeris omnia cerne cauis;

Adice narcissi bis sex sine cortice bulbos,

      Strenua quos puro marmore dextra terat.

65

Sextantemque trahat cummi cum semine Tusco;

      Huc nouies tanto plus tibi mellis eat:

Quaecumque afficiet tali medicamine uultum,

      Fulgebit speculo leuior illa suo.

Nec tu pallentes dubita torrere lupinos

70

      Et simul inflantes corpora frige fabas:

Vtraque sex habeant aequo discrimine libras,

      Vtraque da pigris comminuenda molis;

Nec cerussa tibi nec nitri spuma rubentis

      Desit et Illyrica quae uenit iris humo:

75

Da ualidis iuuenum pariter subigenda lacertis

      (Sed iustum tritis uncia pondus erit).

Addita de querulo uolucrum medicamina nido

      Ore fugant maculas: alcyonea uocant;

Pondere si quaeris quo sim contentus in illis,

80

      Quod trahit in partes uncia secta duas.

Vt coeant apteque lini per corpora possint,

      Adice de flauis Attica mella fauis.

Quamuis tura deos irataque numina placent,

      Non tamen accensis omnia danda focis.

85

Tus ubi miscueris rodenti corpora nitro,

      Ponderibus iustis fac sit utrimque triens.

Parte minus quarta dereptum cortice cummi

      Et modicum e murris pinguibus adde cubum.

Haec, ubi contrieris, per densa foramina cerne;

90

      Puluis ab infuso melle premendus erit.

Profuit et marathos bene olentibus addere murris

      (Quinque parent marathi scripula, murra nouem),

Arentisque rosae quantum manus una prehendat

      Cumque Ammoniaco mascula tura sale;

95

Hordea quem faciunt, illis affunde cremorem:

      Aequent expensas cum sale tura rosas.

Tempore sint paruo molli licet illita uultu,

      Haerebit toto nullus in ore color.

Vidi, quae gelida madefacta papauera lympha

100

      Contereret teneris illineretque genis.