Annus solis continetur quatuor temporibus
Ac deinde adimpletur duodecim mensibus;
Quinquaginta et duabus currit ebdomadibus,
[Vna die superducta et sex horis paribus:]
5
Trecentenis sexaginta atque quinque diebus
[Sic ambitum zodiaci sol lustrat discursibus,]
Sed excepta quarta parte noctis atque diei,
Quae dierum superesse cernitur seriei.
De quadrante post annorum bis binorum terminum
10
Calculantes colligendum decreuerunt bissextum.
[Tantus ei honor datus a regali culmine,
Quod sic fuit nominatus a Iulio Cesare.
† Quem ponendum anni fine decreuente Gaius
Dies quinque iterante quam breuis Februarius.]
15
Hinc annorum diuersantur lunae longitudines,
Quorum quidam embolismi, quidam fiunt communes.
Breuis quippe, qui uocatur communis, lunaribus
Solis semper duodenis terminatur mensibus.
[Tricentenis quinquagenis bisque binis diebus
20
Hic undenis annum solis percurrit discursibus.]
Longus autem, qui omnino embolismus dicitur,
Lunae tribus atque decem cursibus colligitur.
Breuioris anni totus terminatur circulus
Trecentenis quinquaginta atque quater diebus.
25
Longus uero lunae annus in dierum termino
Continetur trecenteno octogeno quaterno.
Vno nempe atque decem diebus in ordine
Breuis annus anni solis superatur agmine.
Nouem uero embolismus atque decem diebus
30
Peruidetur anni solis eminere cursibus.
Ac per istam sui semper incrementi copiam
Breuiorum longiores compensant inopiam.
Dehinc decem atque nouem annorum statuitur
Tempus certum, quo lunaris terminus porrigitur,
35
In quo lunae replicantur cursu quodam subtili
Bis centeni terque deni semel quini circuli.
Huic quippe, ut exigit perscrutanda ratio,
Se per partes dies saltus interserit spatio.
[In duodenae horae fine percurrit incensio,
40
Sic momento quater ducto cursu semper menstruo
Et momenti duodena addita particula
Per mensuum duodenorum singula curricula
† Athomi superadditis ducenteno numero
Triginta et quinque ducto eorundem cumulo,
45
Saltus lunae supercrescit cursu subtilissimo
Ducenteno mense quino necnon et trigesimo.
Qui si fiant quater ducti, efficiunt cumulum
Momentorum nongentorum quadraginta numerum.
Quibus puncti fiunt cuncti sex et nouem decies
50
Momentorum nongentorum atque decem sexies.]
Intra quoque supradictum habent semper spatium
Dies solis atque lunae aequum pondus partium.
[Dionisius attentus cyclum nobis tradidit
Communis et embolismi, ius paschale reddidit.
55
Sanctissimus ipse abbas diem saltus memorat,
Quinis denis kalendarum Magii demonstrauerat.
Calculauit unum diem † bis obtimini termini,
Ne deesset idem unus primo anno communi.
Hoc augmentum si<c> concrescit mensibus plurissimis,
60
Ducentenis atque quinis necnon et trigesimis.
Greci dicunt et Aegyptii de saltu certissima
In undenis kalendarum epacta trigesima.
In Latinis diem saltus ................... memorant
In quindecim kalendarum Decembris concelebrant.]
65
Huius cycli pars uocatur ogdoas anterior
Ac deinde appellatur endecas ulterior.
Ogdoadi deputantur octo anni priores,
Endecadi reliquorum destinatur series.
In hoc cursu fiunt anni communes duodecies,
70
Anni uero embolismi supputantur septies.
Talis quippe cum annorum calculus extenditur,
In eundem lunae cursum circulus reuertitur.
Solis uero in id ipsum non recurrit series,
Donec anni reuoluantur octies et uigies.
75
Adimpleto sane solis suprascripto tempore
Reclinatur absque ullo resistenti rancore.
His itaque reciprocis alternata cursibus
Solis lunae diuersantur tempora temporibus.
Sed ad prima post annorum recurrent initia
80
Quingentorum ac triginta atque duum spatia.
In hoc cyclo per concursum caeli luminarium
Manifesta fiunt festa dierum paschalium;
Qui porrectus per extensam annorum uertiginem
In eandem, ut praedixi, recurrit originem.
85
Paschae uero longos, breues, intellectu uarios
Hoc excepto multi plures conscripserunt circulos.
Quos dispono praeterire breuitatis gratia,
Quorum nobis necnon nota numeri peritia.
Altum caelum qui creauit, terras atque aequora,
90
Doxa regi per aeterna deo soli saecula.