Ennodius carmina 1, 4

Altre sezioni


Annus sole nouo teneras dum format aristas.

      Natura in thalamis orbe tepente sedet,

Pingitur et uario mundus discrimine florum,

      Vna soli facies: gratia, cultus, amor.

5

Arbuta uitali coalescunt uda uapore,

      Lignea concretus semina sucus alit.

Erigitur genio tellus tumefacta marito,

      Torrida lasciuis silua uiret spoliis.

Lactans cespitibus in nodum truditur herba.

10

      Vitea gemmatos brachia dant digitos.

In rerum uultu lex iungit pronuba taedas:

      Aura poli ut sponsum germina cuncta facit.

Ergo pari uoto lux caelum flumina Nereus

      Montes prata ferae gaudia concipiunt.

15

De te quod uernat sortitur, Maxime, mundus.

      Et naturalem dos tua comit opem,

Cui sanguis census genius mens uota superstant

      Musarum primo fulta supercilio.

Saecula te fidei monumentum nostra dederunt,

20

      Corporis et cordis uirginitate parem.

Vincentem meritis sponsam dat candida uita,

      Quae cum te superat, sic tibi palma uenit.

Huic niueis consors adridet flamma labellis

      Alba uerecundas spargit in ora notas.

25

Adsit, oro, fons loquelae mente uoce pectine

Ars natura Musa Phoebus qua tumet facundia.

Vile nil decet sonare in Maximorum laudibus.

Conterunt plebeia celsum saepe dicta uerticem.

Orbe captiuo Venus alma fusis

30

Dotibus florum per amoena ludens,

Dum facit uernum pretio et micantis

Sidere formae,

Spreuit aurati decus omne pepli,

Aduenae pompam noluit metalli,

35

Ditior cultu stetit effugato

Sparsa capillos.

Nobilis si quod bibit arte uirus

Lana, mentito potior colore,

Dic! ita algentis pelagi lapillos

40

Nuda superstat.

Fulserant raro sub hiante filo

Pectoris gemmae in roseis papillis.

Inuidum membris dum negat amictum,

Altera lux est.

45

Proditum risit sine nube corpus,

Carcere irrupto nituit serenum,

Quodque seruabat male tuta uestis,

Panditur arte.

Aliger laxo remeabat arcu,

50

Marcidam damnans otiis faretram,

Sanguine in nullo madefacta lentus

Spicula gestans.

Tunc sic alloquitur matrem fluitantibus armis:

"Perdidimus, genetrix, uirtutis praemia nostrae.

55

Iam nusquam Cythere sonat, ridetur Amorum

Fabula, nec proles nascenti sufficit aeuo.

Frigida consumens multorum possidet artus

Virginitas feruore nouo, sublimia carnem

Vota domant, mundus tenui uix nomine constat.

60

Primaeui tremulos fractis imitantur ephebis.

Rara per inmensos saeclorum, respice, campos

Coniugii messis! per flores sola uetustas

Exerit albentes ieiuna et pallida canos!

Vna fides rerum nulla dulcedine flecti

65

Et, si quid teneros potuit transducere mores,

Praeceptis calcare malis; seruatur ubique

Iustitium; culpa est thalamos nominasse pudico.

Tu remissa iaces et tanti nescia iuris

Nuda per effusos respectas membra capillos.

70

Surge, age, et obstantem properanter discute somnum,

Ne te, quod turpe est, captiuum numen habere

Iura pudicitiae uel lex malesuada putetur."

Talibus arsissent dictis et uiscera ponti.

Colligit in nodum passos lux aurea crines

75

Et naturalem concludens ueste decorem

Mutauit formam. tunc quidquid fulget iaspis,

Quae uiret in pretio pasturae ficta smaragdus

Et latet in concis melior custode ueneno,

Alba uenit, niueum sumptura ex corpore lumen.

80

Palla per adcinctos decrescit splendida lumbos

Et zona teneras compressit dura papillas.

Affatur natum: "quem, spes mea, figere temptas?

Quem sequimur "quoue ire iubes? post otia maior

Flamma decet: discant populi tunc crescere diuam,

85

Cum neglecta iacet. superos nil perdere somno

Ostendant geminis reparata incendia curis.

Maximus ecce, uides, generis spes unica summi,

Dulcibus illudit per longa obliuia taedis.

Sectatur matrem, quae caelo purior ipso est

90

Femina, quam scimus mulierem uincere mente.

Hic domuit puerum mores sortitus auorum.

Quod pudet, heu longo nobis nescitus in aeuo est!

Huius ad abstrusas ueniat mea lampada fibras:

Suspiret cupiat discurrat ferueat oret."

95

Haec ait et subolem fotu complexa benigno

Mollia mellitis artauit ad oscula labris.

Ille uolat celeri tranans per nubila uento,

Omnia lasciuo socians elementa furore.

Vt stetit et iuuenem formae conspexit in ostro,

100

"Tune Dioneum tumefactus despicis?" inquit.

"Huc, Venerem culture, ueni: qui tardius arsit,

In multum calet ille rogus, celeresque fauillas

Restituit quaecumque pyrae subducitur arbor."

Deprompsit iaculum, quo diuos fixerat omnes,

105

Tunc pulcer, teretem flexuram protulit arcus,

Singula diuerso traxerunt brachia calle,

Pinnigeri uulnus praesensit dextera fatum

Moxque ferit, laeto factum clamore salutans:

"Ille ego! quid trepidas! semper contemptus adhaesi

110

Visceribus, fugitiue, tuis. hac uictima matri

Litamus, multis quam tu non suspicis annis."

Ecce iterum magno rimatus stemmate cretam,

Quam thalamis iungat, cernit sublime puellae

Sidus et attonitus ad matrem lumina flexit,

115

Germanam credens: collaudat nobile furtum

Sed teneram leuiore ferit puer ille sagitta,

Inque uirum totos exhausit fortior ictus.

Post haec digrediens permulcet pectora dictis:

"Nostra tuas, iuuenis, confortent uulnera uires.

120

Nam quicumque mea est percussus cuspide, crescit.

Haec faciunt multos, si credis, bella nepotes.

Sis felix semperque feras mea munera tecum!"

Nunc me Pierio fauore iutum

In laeta, proceres, locate fronte.

125

Sustentent gracilem per omne carmen,

Qui doctum faciunt benignitate.

Quod nunc ingenium premunt pruinae,

Distendat refouens decore uernum.