Felix Tarraco, Fructuose, uestris

Attollit caput ignibus coruscum

Leuuitis geminis procul relucens

Hispanos deus aspicit benignus,

5

Arcem quandoquidem potens Hiberam

Trino martyre trinitas coronat.

Ardens Augurius capessit aetram

Nec non Eulogius simul supernum

Christi lucidus ad sedile tendit.

10

Dux et praeuius et magister illis

Ad tantum decus ex episcopali

Clarus nomine Fructuosus ibat,

Accitus quia praesidis repente

Iussu uenerat ad forum sacerdos

15

Leuuitis comitantibus duobus.

Inde ad carceream uiros catenam

Pastus sanguine carnifex trahebat,

Gaudet currere Fructuosus ultro.

Ac, ne quis socios timor feriret,

20

Praeceptor uehemens eundo firmat

Incenditque fidem calore Christi:

"Mecum state, uiri; uocat cruentus

Ad poenam coluber dei ministros.

Ne mors terreat! Est parata palma.

25

"Carcer christicolis gradus coronae est,

Carcer prouehit ad superna caeli,

Carcer conciliat deum beatis."

His dictis adeunt specum reorum,

Exercent ibi mysticum lauacrum

30

Et purgamen aquae stupent tenebrae.

Sex hic continuis latent diebus,

Tandem stant trucis ad tribunal hostis,

Fratres tergeminos tremunt catastae.

Iudex Aemilianus inminebat,

35

Atrox turbidus insolens profanus,

Aras daemonicas coli iubebat.

"Tu, qui doctor" ait "seris nouellum

Commenti genus, ut leues puellae

Lucos destituant, Iouem relinquant,

40

"Damnes, si sapias, anile dogma.

Iussum est Caesaris ore Gallieni,

Quod princeps colit ut colamus omnes."

Haec fanti placidus refert sacerdos:

"Aeternum colo principem dierum,

45

Factorem dominumque Gallieni,

"Et Christum patre prosatum perenni,

Cuius sum famulus gregisque pastor."

Subridens ait ille: "Iam fuisti."

Nec differt furor aut refrenat iram.

50

Saeuis destinat ignibus cremandos,

Exultant prohibentque flere uulgum.

Quosdam de populo uidet sacerdos

Libandum sibi poculum offerentes,

"Ieiunamus" ait, "recuso potum.

55

"Nondum nona diem resignat hora,

Numquam conuiolabo ius dicatum

Nec mors ipsa meum sacrum resoluet.

"Sic Christus sitiens crucis sub hora

Oblatum sibi poculum recusans

60

Nec libare uolens sitim peregit."

Intrant interea locum rotunda

Conclusum cauea, madens ferarum

Multo sanguine quem furor frequentat,

Cum spectacula perstrepunt cruenta

65

Ac uilis gladiator ense duro

Percussus cadit et fremit uoluptas.

Hic flammante pyra niger minister

Ardens supplicium parare iussus

Construxit facibus rogum supremis,

70

Qui, dum corpora concremanda soluit,

Feruentes animas amore lucis

Fracto carceris expediret antro.

Certant officiis pii sodales;

Plantis calciamenta dissolutis

75

Pronus detrahere studebat unus,

Sed sanctus uetat ora Fructuosus

Inclinata premi: "Facessite" inquit

"Nec nostram grauet obsequella mortem;

"Atquin ipse meos pedes resoluam,

80

Ne uestigia praepedita uinclis

Tardis gressibus inruant in ignem.

"Cur lamenta rigant genas madentes?

Cur uestri memor ut fiam rogatis?

Cunctis pro populis rogabo Christum."

85

Vix haec ediderat, relaxat ipse

Indumenta pedum, uelut Moyses

Quondam fecerat ad rubum propinquans.

Non calcare sacram cremationem

Aut adstare deo prius licebat

90

Quam uestigia pura figerentur.

Stabat calce mera, resultat ecce

Caelo spiritus et serit loquellam,

Quae cunctos tremefecit audientes:

"Non est, credite, poena quam uidetis,

95

Quae puncto tenui citata transit,

Nec uitam rapit illa sed reformat.

"Felices animae quibus per ignem

Celsa scandere contigit Tonantis,

Quas olim fugiet perennis ignis!"

100

Haec inter rapidis focos crepantes

Intrant passibus et minantur ipsis

Flammarum trepidantibus caminis.

Nexus denique qui manus retrorsus

In tergum reuocauerant reuinctas

105

Intacta cute decidunt adusti.

Non ausa est cohibere poena palmas

In morem crucis ad patrem leuandas,

Soluit bracchia quae deum precentur.

Priscorum specimen trium putares

110

Quos olim Babylonicum per ignem

Cantantes stupuit tremens tyrannus.

Illis sed pia flamma tunc pepercit

Nondum tempore passionis apto

Nec mortis decus inchoante Christo.

115

Hos cum defugeret uaporus ardor,

Orant ut celer ignis aduolaret

Et finem daret anxiis periclis.

Exorata suos obire tandem

Maiestas famulos iubet caducis

120

Missos corporibus sibique reddi.

Vidit praesidis ex domo satelles

Caelum martyribus patere apertum

Insignesque uiros per astra ferri.

Quin et filiolae monens erili

125

Ostendit sceleris notam paterni,

Caelo uiuere quos forum peremit.

Haec tunc uirginitas palam uidere

Per sudum meruit parente caeco,

Vt crimen domini domus timeret.

130

Tum de corporibus sacris fauillae

Et perfusa mero leguntur ossa,

Quae raptim sibi quisque uindicabat.

Fratrum tantus amor domum referre

Sanctorum cinerum dicata dona

135

Aut gestare sinu fidele pignus.

Sed ne reliquias resuscitandas

Et mox cum domino simul futuras

Discretis loca diuidant sepulcris,

Cernuntur niueis stolis amicti;

140

Mandant restitui cauoque claudi

Mixtim marmore puluerem sacrandum.

O triplex honor, o triforme culmen,

Quo nostrae caput excitatur urbis,

Cunctis urbibus eminens Hiberis!

145

Exultare tribus libet patronis,

Quorum praesidio fouemur omnes

Terrarum populi Pyrenearum.

Circumstet chorus ex utroque sexu,

Heros uirgo puer senex anulla,

150

Vestrum psallite rite Fructuosum!

Laudans Augurium resultet hymnus

Mixtis Eulogium modis coaequans,

Reddamus paribus pares camenas.

Hinc aurata sonent in arce tecta,

155

Blandum litoris extet inde murmur

Et carmen freta feriata pangant.

Olim tempus erit ruente mundo,

Cum te, Tarraco, Fructuosus acri

Soluet supplicio tegens ab igni.

160

Fors dignabitur et meis medellam

Tormentis dare prosperante Christo

Dulces hendecasyllabos reuoluens.