Prudentius cathemerinon 3

Testo base di riferimento: J. Bergman, 1926

Cura dell'edizione digitale: G. Dalla Pietà, 2009

Altre sezioni


O crucifer bone, lucisator,

Omniparens, pie, uerbigena,

Edite corpore uirgineo,

Sed prius in genitore potens,

5

Astra solum mare quam fierent!

Huc nitido, precor, intuitu

Flecte salutiferam faciem

Fronte serenus et inradia,

Nominis ut sub honore tui

10

Has epulas liceat capere.

Te sine dulce nihil, domine,

Nec iuuat ore quid adpetere,

Pocula ni prius atque cibos,

Christe, tuus fauor inbuerit

15

Omnia sanctificante fide.

Fercula nostra deum sapiant,

Christus et influat in pateras,

Seria ludicra uerba iocos,

Denique quod sumus aut agimus,

20

Trina superne regat pietas.

Hic mihi nulla rosae spolia,

Nullus aromate flagrat odor,

Sed liquor influit ambrosius

Nectareamque fidem redolet

25

Fusus ab usque patris gremio.

Sperne, camena, leues hederas,

Cingere tempora quis solita es,

Sertaque mystica dactylico

Texere docta liga strofio

30

Laude dei redimita comas.

Quod generosa potest anima,

Lucis et aetheris indigena,

Soluere dignius obsequium,

Quam data munera si recinat

35

Artificem modulata suum?

Ipse homini quia cuncta dedit,

Quae capimus dominante manu,

Quae polus aut humus aut pelagus

Aere gurgite rure creant

40

Haec mihi subdidit et sibi me.

Callidus inlaqueat uolucres

Aut pedicis dolus aut maculis,

Inlita glutine corticeo

Vimina plumigeram seriem

45

Impediunt et abire uetant.

Ecce per aequora fluctiuagos

Texta greges sinuosa trahunt,

Piscis item sequitur calamum

Raptus acumine uulnifico,

50

Credula saucius ora cibo.

Fundit opes ager ingenuas

Diues aristiferae segetis,

Hic ubi uitea pampineo

Bracchia palmite luxuriant,

55

Pacis alumna ubi baca uiret.

Haec opulentia christicolis

Seruit et omnia subpeditat;

Absit enim procul illa famis,

Caedibus ut pecudum libeat

60

Sanguineas lacerare dapes.

Sint fera gentibus indomitis

Prandia de nece quadrupedum,

Nos holeris coma, nos siliqua

Feta legumine multimodo

65

Pauerit innocuis epulis.

Spumea mulctra gerunt niueos

Vbere de gemino latices

Perque coagula densa liquor

In solidum coit et fragili

70

Lac tenerum premitur calatho.

Mella recens mihi Cecropia

Nectare sudat olente fauus;

Haec opifex apis aerio

Rore liquat tenuique thymo

75

Nexilis inscia conubii.

Hinc quoque pomiferi nemoris

Munera mitia proueniunt;

Arbor onus tremefacta suum

Deciduo grauis imbre pluit

80

Puniceosque iacit cumulos.

Quae ueterum tuba quaeue lyra

Flatibus inclyta uel fidibus

Diuitis omnipotentis opus

Quaeque fruenda patent homini

85

Laudibus aequiperare queat?

Te, pater optime, mane nouo,

Solis et orbita cum media est,

Te quoque luce sub occidua,

Sumere cum monet hora cibum,

90

Nostra, deus, canet harmonia.

Quod calet halitus interior,

Corde quod abdita uena tremit,

Pulsat et incita quod resonam

Lingua sub ore latens caueam,

95

Laus superi patris esto mihi.

Nos igitur tua, sancte, manus

Caespite composuit madido

Effigiem meditata suam,

Vtque foret rata materies,

100

Ore animam dedit ex proprio.

Tunc per amoena uirecta iubet

Frondicomis habitare locis,

Ver ubi perpetuum redolet

Prataque multicolora latex

105

Quadrifluo celer amne rigat.

"Haec tibi nunc famulentur" ait

"Vsibus omnia dedo tuis,

Sed tamen aspera mortifero

Stipite carpere poma ueto

110

Qui medio uiret in nemore".

Hic draco perfidus indocile

Virginis inlicit ingenium

Vt socium malesuada uirum

Mandere cogeret ex uetitis

115

Ipsa pari peritura modo.

Corpora mutua (nosse nefas)

Post epulas inoperta uident,

Lubricus error et erubuit;

Tegmina suta parant foliis

120

Dedecus ut pudor occuleret.

Conscia culpa deum pauitans

Sede pia procul exigitur;

Innuba femina quae fuerat

Coniugis excipit imperium

125

Foedera tristia iussa pati.

Auctor et ipse doli coluber

Plectitur inprobus, ut mulier

Colla trilinguia calce terat;

Sic coluber muliebre solum

130

Suspicit atque uirum mulier.

His ducibus uitiosa dehinc

Posteritas ruit in facinus,

Dumque rudes imitatur auos

Fasque nefasque simul glomerans

135

Impia crimina morte luit.

Ecce uenit noua progenies,

Aethere proditus alter homo

Non luteus uelut ille prius,

Sed deus ipse gerens hominem

140

Corporeisque carens uitiis.

Fit caro uiuida sermo patris,

Numine quam rutilante grauis

Non thalamo neque iure tori

Nec genialibus inlecebris

145

Intemerata puella parit.

Hoc odium uetus illud erat,

Hoc erat aspidis atque hominis

Digladiabile discidium,

Quod modo cernua femineis

150

Vipera proteritur pedibus.

Edere namque deum merita

Omnia uirgo uenena domat,

Tractibus anguis inexplicitis

Virus inerme piger reuomit

155

Gramine concolor in uiridi.

Quae feritas modo non trepidat

Territa de grege candidulo?

Impauidas lupus inter oues

Tristis obambulat et rabidum

160

Sanguinis inmemor os cohibet.

Agnus enim uice mirifica

Ecce leonibus imperitat,

Exagitansque truces aquilas

Per uaga nubila perque notos

165

Sidere lapsa columba fugat.

Tu mihi, Christe, columba potens,

Sanguine pasta cui cedit auis

Tu niueus per ouile tuum

Agnus hiare lupum prohibes

170

Subiuga tigridis ora premens.

Da, locuples deus, hoc famulis

Rite precantibus, ut tenui

Membra cibo recreata leuent

Neu piger inmodicis dapibus

175

Viscera tenta grauet stomachus.

Haustus amarus abesto procul,

Ne libeat tetigisse manu

Exitiale quid aut uetitum;

Gustus et ipse modum teneat,

180

Sospitet ut iecur incolume.

Sit satis anguibus horrificis,

Liba quod inpia corporibus

A! miseram peperere necem;

Sufficiat semel ob facinus

185

Plasma dei potuisse mori.

Oris opus, uigor igneolus

Non moritur, quia flante deo

Compositus superoque fluens

De solio patris artificis

190

Vim liquidae rationis habet.

Viscera mortua quin etiam

Post obitum reparare datur

Eque suis iterum tumulis

Prisca renascitur effigies

195

Puluereo coeunte situ.

Credo equidem (neque uana fides)

Corpora uiuere more animae;

Nam modo corporeum memini

De Flegetonte gradu facili

200

Ad superos remeasse deum.

Spes eadem mea membra manet,

Quae redolentia funereo

Iussa quiescere sarcofago

Dux parili rediuiuus humo

205

Ignea Christus ad astra uocat.

1

lucisator

lucis sator V , N p. c.

lucis auctor E mg.