Oceani summo circumfluus aequore lucus
Trans Indos Eurumque uiret, qui primus anhelis
Sollicitatur equis uicinaque uerbera sentit
Vmida roranti resonant cum limina curru,
5
Vnde rubet uentura dies longeque coruscis
Nox adflata rotis refugo pallescit amictu.
Haec fortunatus nimium Titanius ales
Regna colit solusque plaga defensus iniqua
Possidet intactas aegris animalibus oras
10
Saeua nec humani patitur contagia mundi,
Par uolucer superis, stellas qui uiuidus aequat
Durando membrisque terit redeuntibus aeuum.
Non epulis saturare famem, non fontibus ullis
Adsuetus prohibere sitim, sed purior illum
15
Solis feruor alit uentosaque pabula libat
Tethyos, innocui carpens alimenta uaporis.
Arcanum radiant oculi iubar. igneus ora
Cingit honos. rutilo cognatum uertice sidus
Attollit cristatus apex tenebrasque serena
20
Luce secat: Tyrio pinguntur crura ueneno.
Anteuolant Zephyros pinnae, quas caerulus ambit
Flore color sparsoque super ditescit in auro.
Hic neque concepto fetu nec semine surgit,
Sed pater est prolesque sui nulloque creante
25
Emeritos artus fecunda morte reformat
Et petit alternam totidem per funera uitam.
Namque ubi mille uias longinqua retorserit aestas,
Tot ruerint hiemes, totidem uer cursibus actum,
Quas tulit autumnus, dederit cultoribus umbras,
30
Tum multis grauior tandem subiungitur annis,
Lustrorum numero uictus: ceu lassa procellis
Ardua Caucaseo nutat de culmine pinus
Seram ponderibus pronis tractura ruinam;
Pars cadit assiduo flatu, pars imbre peresa
35
Rumpitur, abripuit partem uitiosa uetustas.
Iam breue decrescit lumen languetque senili
Segnis stella gelu, qualis cum forte tenetur
Nubibus et dubio uanescit Cynthia cornu;
Iam solitae medios alae transcurrere nimbos
40
Vix ima tolluntur humo. tum conscius aeui
Defuncti reducisque parans exordia formae
Arentes tepidis de collibus eligit herbas
Et cumulum texens pretiosa fronde Sabaeum
Componit, bustumque sibi partumque futurum.
45
Hic sedet et blando Solem clangore salutat
Debilior miscetque preces ac supplice cantu
Praestatura nouas uires incendia poscit.
Quem procul adductis uidit cum Phoebus habenis,
Stat subito dictisque pium solatur alumnum:
50
"O senium positure rogo falsisque sepulchris
Natales habiture uices, qui saepe renasci
Exitio proprioque soles pubescere leto,
Accipe principium rursus corpusque caducum
Desere. mutata melior procede figura."
55
Haec fatus propere flauis e crinibus unum
Concussa ceruice iacit missoque uolentem
Vitali fulgore ferit. iam sponte crematur
Vt redeat gaudetque mori festinus in ortum.
Feruet odoratus telis caelestibus agger
60
Consumitque senem. nitidos stupefacta iuuencos
Luna premit pigrosque polus non concitat axes
Parturiente rogo: curis Natura laborat,
Aeternam ne perdat auem, flammasque fideles
Admonet ut rerum decus inmortale remittant.
65
Continuo dispersa uigor per membra uolutus
Aestuat et uenas recidiuus sanguis inundat.
Victuri cineres nullo cogente moueri
Incipiunt plumaque rudem uestire fauillam.
Qui fuerat genitor, natus nunc prosilit idem
70
Succeditque nouus: geminae confinia uitae
Exiguo medius discrimine separat ignis.
Protinus ad Nilum manes sacrare paternos
Auctoremque globum Phariae telluris ad oras
Ferre iuuat. uelox alienum tendit in orbem
75
Portans gramineo clausum uelamine funus.
Innumerae comitantur aues stipatque uolantem
Alituum suspensa cohors: exercitus ingens
Obnubit uario late conuexa meatu.
Nec quisquam tantis e milibus obuius audet
80
Ire duci, sed regis iter fragrantis adorant;
Non ferus accipiter, non armiger ipse Tonantis
Bella mouet: commune facit reuerentia foedus.
Talis barbaricas flauo de Tigride turmas
Ductor Parthus agit: gemmis et diuite cultu
85
Luxurians sertis apicem regalibus ornat,
Auro frenat equum, perfusam murice uestem
Assyria signatur acu tumidusque regendo
Celsa per famulas acies dicione superbit.
Clara per Aegyptum placidis notissima sacris
90
Vrbs Titana colit, centumque adcline columnis
Inuehitur templum Thebaeo monte reuulsis
Illic, ut perhibent, patriam de more reponit
Congeriem uultumque dei ueneratus erilem
Iam flammae commendat onus, iam destinat aris
95
Semina reliquiasque sui: murrata relucent
Limina, diuino spirant altaria fumo,
Et Pelusiacas productus ad usque paludes
Indus odor penetrat nares completque salubri
Tempestate uiros et nectare dulcior aura
100
Ostia nigrantis Nili septena uaporat.
O felix heresque tui! quo soluimur omnes,
Hoc tibi suppeditat uires. praebetur origo
Per cinerem, moritur te non pereunte senectus.
Vidisti quodcumque fuit; te saecula teste
105
Cuncta reuoluuntur; nosti quo tempore pontus
Fuderit elatas scopulis stagnantibus undas,
Quis Phaethonteis erroribus arserit annus,
Et clades te nulla rapit solusque superstes
Edomita tellure manes: non stamina Parcae
110
In te dura legunt nec ius habuere nocendi.