Ausonius epistulae 13 = 4 Schenkl = 14 Peiper = 12 Prete = 4 Mondin = II ad familiares 4 Combeaud

Testo base di riferimento: R. P. H. Green, 1999

Cura dell'edizione digitale: A. Prontera, 2023

Altre sezioni


Ausonius Theoni

 

Ausonius, cuius ferulam nunc sceptra uerentur,

Paganum Medulis iubeo saluere Theonem.

Quid geris extremis positus telluris in oris,

Cultor harenarum uates, cui litus arandum

5

Oceani finem iuxta solemque cadentem,

Vilis harundineis cohibet quem pergula tectis

Et tingit piceo lacrimosa colonica fumo?

Quid rerum Musaeque gerunt et cantor Apollo -

Musae non Helicone satae nec fonte caballi,

10

Sed quae facundo de pectore Clementini

Inspirant uacuos aliena mente poetas,

Iure quidem: nam quis malit sua carmina dici,

Qui te securo possit proscindere risu?

Haec quoque ne nostrum possint urgere pudorem,

15

Tu recita, et uere poterunt tua dicta uideri.

Quam tamen exerces Medulorum in litore uitam?

Mercatusne agitas, leuiore nomismate captans

Insanis quod mox pretiis grauis auctio uendat?

Albentis seui globulos et pinguia cerae

20

Pondera Naryciamque picem scissamque papyrum

Fumantesque olidum, paganica lumina, taedas?

An maiora gerens tota regione uagantes

Persequeris fures, qui te postrema timentes

In partem praedamque uocent? tu mitis et osor

25

Sanguinis humani condonas crimina nummis

Erroremque uocas pretiumque imponis abactis

Bubus et in partem scelerum de iudice transis?

An cum fratre uagos dumeta per auia ceruos

Circumdas maculis et multa indagine pinnae?

30

Aut spumantis apri cursum clamoribus urges

Subsidisque ferum? moneo tamen usque recuses

Stringere fulmineo uenabula comminus hosti.

Exemplum de fratre time, qui ueste reducta

Ostentat foedas prope turpia membra lacunas

35

Perfossasque nates uicino podice nudat;

Inde ostentator uolitat, mirentur ut ipsum

Gedippa Vrsinusque suus prolesque Iouini

Taurinusque ipsum priscis heroibus aequans,

Qualis in Olenio uictor Calydonius apro

40

Aut Cromyoneo pubes fuit Attica monstro.

Sed tu parce feris uenatibus et fuge nota

Crimina siluarum, ne sis Cinyreia proles

Accedasque iterum Veneri plorandus Adonis.

Sic certe crinem flauus niueusque lacertos

45

Caesariem rutilam per candida colla refundis;

Pectore sic tenero, plana sic iunceus aluo,

Per teretes feminum gyros surasque nitentes

Descendis, talos a uertice pulcher ad imos;

Qualis floricoma quondam populator in Aetna

50

Virgineas inter choreas Deoida raptam

Sustulit emersus Stygiis fornacibus Orcus.

An, quia uenatus ob tanta pericula uitas,

Piscandi traheris studio? nam tota supellex

Dumnotoni tales solita est ostendere gazas,

55

Nodosas uestes animantum Nerinorum

Et iacula et fundas et nomina bellica lini

Colaque et insutos terrenis uermibus hamos.

His opibus confise tumes? domus omnis abundat

Litoreis diues spoliis. referuntur ab unda

60

Corrhoco, letalis trygon mollesque platessae,

Vrentes thynni et male tecti spina ligatri

Nec duraturi post bina trihoria corui.

An te carminibus iuuat incestare canoras

Mnemosynes natas, aut tres aut octo sorores?

65

Et quoniam huc uentum, si uis agnoscere quid sit

Inter doctrinam deridendasque Camenas,

Accipe congestas, mysteria friuola, nugas,

Quas tamen explicitis nequeas deprendere chartis,

Scillite decies nisi cor purgeris aceto

70

Anticyramque bibas, Samii Lucumonis acumen.

Aut adsit interpres tuus,

Aenigmatum qui cognitor

Fuit meorum, cum tibi

Cadmi nigellas filias,

75

Melonis albam paginam

Notasque furuae sepiae

Cnidiosque nodos prodidit.

Nunc adsit et certe, modo

Praesul creatus litteris,

80

Enucleabit protinus

Quod militantes scribimus.

Notos fingo tibi poeta uersus,

Quos scis hendecasyllabos uocari,

Sed nescis modulis tribus moueri.

85

Istos composuit Phalaecus olim,

Qui penthemimeren habent priorem

Et post semipedem <et> duos iambos.

Sunt quos hexametri creant reuulsi,

Vt penthemimeres prior locetur,

90

Tum quod bucolice tome relinquit.

Sunt et quos generat puella Sappho;

Quos primus regit hippius secundus,

Vt claudat choriambon antibacchus.

Sed iam non potes, o stolo, doceri,

95

Nec fas est mihi regio magistro

Plebeiam numeros docere pulpam.

Verum protinus ede quod requiro;

Nil quaero nisi quod libris tenetur

Et quod non opicae tegunt papyri.

100

Quas si solueris, o poeta, nugas,

Totam trado tibi simul Vacunam

Nec iam post metues ubique dictum:

"Hic est ille Theon, poeta falsus,

Bonorum mala carminum Lauerna."

Ausonius Theoni V K L

Ausonius Theoni sal(utem) plu(rimam) di(cit) C

Ausonius Theoni sal(utem) pl(urimam) dicit T

codices
V = Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, VLF 111 (saec. IX)
C = Padova, Biblioteca Capitolare C. 64 (saec. XV)
K = London, British Library, Kings 31 (1475)
L = Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 51.13 (1490-1500)
T = Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, VLQ 107 (saec. XV-XVI)
Z = consensus C K L T